Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğine yönelik gösterdiği negatif yaklaşım, Atlantik'in her iki yakasında ihtiyatlı bir alarma yol açtı. Türkiye'yi ikna diplomasisine ağırlık veren ABD ve Avrupa Birliği (AB) yetkililerinden art arda 'Uzlaşıya varacağız' yönünde açıklamalar geliyor.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB savunma bakanları toplantısının girişinde gazetecilere açıklamalarda bulunurken, "Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyelikleriyle ilgili olarak Türkiye'den bazı itirazlar getirdiğini biliyorum. NATO'nun bunları aşacağını umuyorum. Ancak benim tarafımdan veya Savunma Konseyi tarafından bu üyelik için güçlü bir destek mevcut" diye konuştu. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da "Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğini destekleyeceğinden eminim" dedi.
'UZLAŞIYA VARILACAK'
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre ise Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği konusunda NATO ülkelerinin bir konsensüse ulaşacağına inandıklarını söyledi. Beyaz Saray sözcülüğü görevini 13 Mayıs Cuma günü Jen Psaki'den devralan Karine Jean-Pierre, ilk kez basın toplantısı düzenledi. Türkiye'nin duruşunu değerlendiren Jean Pierre, "Türkiye hükümetinin, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği konusunda neler hissettiği ve söylediğine ilişkin sorular oluyor.
NATO'ya üyelik bir süreç gerektiriyor ve konsensüse ulaşılacağına eminiz" dedi. ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby de "Halen Türkiye'nin bu konudaki pozisyonunu netleştirmeye çalışıyoruz. Ancak Pentagon'dan başka bir devletin dış politikasının nasıl olacağını dikte etmemiz söz konusu değil" değerlendirmesinde bulundu.
Bu arada İsveç Başbakanı Magdalena Andersson da Türkiye ile işbirliğini arttırmak istediklerini söyledi.
ALMANYA: TÜRKİYE'NİN GEREKÇELERİ CİDDİYE ALINMALI
Almanya Savunma Bakanı Christine Lambrecht, Finlandiya ve İsveç'in olası NATO üyeliği konusunda Türkiye'nin endişelerinin ve argümanlarının ciddiye alınmasının önemli olduğunu söyledi. Lambrecht, Belçika'nın başkenti Brüksel'de Avrupa Birliği (AB) Savunma Bakanları Toplantısı kapsamında gazetecilere yaptığı açıklamada, "Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya girmesiyle ilgili tüm kararlar oybirliğiyle alınmalıdır. Bu nedenle Türkiye ile de çok yoğun bir şekilde görüşmemiz ve sunulan endişelerin veya argümanların da ciddiye alınması önemli ama sonuçta böylesine güçlü iki AB ülkesinin, Finlandiya ve İsveç'in, NATO'ya katılması NATO için bir zenginliktir. Türkiye'nin de buna ikna olacağına inanıyorum" değerlendirmesinde bulundu.
NEW YORK'TA KRİTİK TOPLANTI
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Birlemiş Milletler'de (BM) düzenlenecek toplantılar ve ABD'li mevkidaşı Antony Blinken ile gerçekleştirecekleri Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması'nın dışişleri bakanları düzeyindeki ilk görüşmesi için önceki gün ABD'ye hareket etti. Çavuşoğlu ve Blinken, bugün New York kentinde bir araya gelecek. Kritik toplantıda Türk-Amerikan ilişkilerinin bütün boyutlarıyla masaya yatırılması öngörülüyor.
Antony Blinken'ın ev sahipliğinde, BM Merkezi'nde düzenlenecek "Küresel Gıda Güvenliği Eylem Çağrısı" adlı bakanlar düzeyindeki toplantıya da katılacak olan Çavuşoğlu, burada bazı ikili görüşmelerde bulunacak ve New York'ta Türk-Amerikan toplumu mensuplarıyla görüşecek. Bakan Çavuşoğlu, ziyaret kapsamında BM'deki Uluslararası Göç Gözden Geçirme Forumu'na da katılacak.
NATO ÜYELİĞİ ÇOK AŞAMALI UZUN BİR SÜREÇ
İsveç ve Finlandiya'nın katılmak istediği NATO'ya üyelik normal şartlarda uzun bir süreç gerektiriyor. Bosna Hersek, Gürcistan ve Ukrayna'nın da dahil olmak istediği NATO'nun yeni üye kabul etmesi için çeşitli şartların yerine getirilmesi, yasal süreçlerin tamamlanması isteniyor. Buna göre, NATO müttefikleri bir başka ülkenin ittifaka katılmasını kararlaştırdıklarında NATO o ülkeye resmi davet gönderiyor.
Bundan sonra 7 adımlık katılım süreci başlıyor. NATO uzmanları ile davet edilen ülkenin temsilcilerinin Brüksel'de bir araya gelerek başlattıkları yedi aşamalı görüşmeler uzun bir reform sürecine dayanıyor. Beşinci aşamada tüm üye ülkelerin ulusal meclisleri yeni üyeliği onaylıyor. Altıncı adımda NATO Genel Sekreteri, yeni üyeyi ittifaka katılmaya davet ediyor. Yedinci ve son olarak yeni üye de kendi ulusal yasal sürecini tamamlayarak katılım belgesini, Washington Antlaşması'nı saklayan ABD'ye teslim ediyor ve NATO üyesi oluyor.
FRANSA VE NORVEÇ'TEN DESTEK MESAJLARI
Fransa'dan yapılan açıklamada, "Fransa, Avrupa Birliği Antlaşması'nın 42. Maddesi kapsamındaki bağlılığını ve dayanışmasını yeniden teyit ederek her iki ortakla güvenlik ve savunma işbirliğini artırmaya hazırdır" denildi. Fransa ayrıca, ülkelerin egemenliğinin tehdit edilmesi durumunda "Finlandiya ve İsveç ile omuz omuza duracağını" da belirtti.
Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store de, Oslo'nun Danimarka ve İzlanda ile birlikte, askeri bir tehdit olması durumunda Finlandiya'yı destekleyeceğini söyledi.