Ukrayna'da bataklığa saplanan Rusya lideri Vladimir Putin, Azak Denizi'ni Karadeniz'e bağlayan Kerç Boğazı'ndaki patlamadan günler sonra yeni bir kara haber aldı.
Putin'in en prestijli projesi Kırım Köprüsü, yarımada ile Rusya ana karasını birbirine bağlıyordu. Sabaha karşı köprüyü havaya uçuran patlamaya Moskova'nın yanıtı Ukrayna'ya füze yağdırmak oldu. 10 Eylül sabahı başta başkent Kiev olmak üzere Ukrayna'nın doğusundaki Harkov'dan batısıdaki Lviv'e bütün şehirler füze saldırılarıyla sarsıldı. 19 sivilin hayatını kaybettiği vahşet, bir hafta sonra, 17 Ekim sabahı tekrarlandı. Silah stoklarında ciddi azalma olduğu tahmin edilen Rus ordusu, bu kez Kiev'i İran üretimi insansız hava araçlarıyla vurdu.
Can kayıplarına yol açan kamikaze dronelar uluslararası haber ajansları AP ve AFP tarafından ilk kez net olarak fotoğraflandı. Ukrayna askerlerinin ellerindeki silahlarla gökyüzünde süzülen insansız hava araçlarına ateş açtıkları kareler de, yine ajanslar tarafından servis edildi.
Kiev'in yanı sıra Dnipro, Sumi ve Mykolaiv gibi kentlerden de drone saldırısı haberleri geldi.
Rusya'da Geran-2 olarak adlandırılan Şahid-136 model İran droneları, yaz mevsiminden bu yana Rus işgalciler tarafından kullanılıyor. Tahran yönetimi Rusya'ya drone sevk ettiğini inkar etse de, kanıtlar aksini gösteriyor. ABD, Pazartesi günü yaptığı açıklamada İran'ın açık şekilde yalan söylediğini duyurdu.
2231 SAYILI KARAR
Washington'a göre, Tahran yönetimi Rusya'ya kamikaze insansız hava aracı satarak 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı onaylayan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararını da ihlal ediyor. 2231 sayılı karara vurgu yapan benzer değerlendirme, ABD'nin yanı sıra İngiltere ve Fransa tarafından da yapılıyor.
Kremlin ise, Suriye'deki müttefiki İran'dan satın aldığı kamikaze drone'lara ilişkin suskunluğunu koruyor.
Ukraynalılar Pazar gecesinden itibaren 37 insansız hava aracının düşürüldüğünü belirtiyor. Kiev yönetimi, Batılı müttefiklerinden acil şekilde daha fazla hava savunma sistemi istediğini yineledi.
Askeri uzmanlar, Rusların kamikaze İHA'larını ucuz ve etkili olması nedeniyle kullandığını söylüyor. Küçük boyutlarda ve alçaktan uçuş yeteneklerine sahip kamikaze drone'lar, radar keşiflerinden ve hava savunma sistemleri müdahalelerinden kolayca kaçabiliyor. Uzmanlara göre, pek çok drone'un aynı anda gönderilmesi halinde ise karşı koymak zorlaşıyor.
YER: MARİUPOL'ÜN KARŞISI
Ukrayna'nın başkenti Kiev'i cehenneme çeviren drone saldırılarından saatler sonra, bu kez Karadeniz'in iç denizi Azak kıyısı alev topuna döndü. Rusların neredeyse tamamen haritadan silerek işgal ettiği Ukrayna şehri Mariupol'ün karşısında yer alan Yeysk şehrine savaş uçağı düştü.
83 bin nüfuslu Yeysk'te bir binaya çakılan Rus jeti, bütün şehri temellerinden sarstı. Su-34 jet uçağının düşmesinin ardından bir apartmanın alevler içinde kaldığı, sosyal medyada paylaşılan görüntülere yansıdı.
Rusya Savunma Bakanlığı, Su-34 bombardıman uçağının eğitim uçuşunda olduğunu; o sırada bir motorunun alev aldığını ve pilotların uçak düşmeden önce atlayarak kurtulduğunu açıkladı. Resmi açıklamada, "Pilotların verdiği bilgiye göre kazanın sebebi, kalkış sırasında uçağın motorlarından birinin alev alması. Su-34'ün düştüğü, apartmanlardan oluşan bir bölgenin avlusunda, uçağın içindeki yakıt yangına sebep oldu" denildi.
Rus ordusu, henüz bir hafta önce yine bir Su-34 jetini kaybetmişti. Savaş uçağı, Rostov bölgesinde eğitim uçuşunu tamamlayıp inişe geçtiği sırada düşmüştü.
Yeysk'te ise, uçağın dokuz katlı apartmana çakılmasıyla çevredeki apartmanlar da alevler içinde kaldı. Yerel medya, yangının bir apartmanın beşinci katına kadar çıktığını yazdı.
Rus yetkililer, akşam saatlerinde en az dört kişinin yaşamını yitirdiğini bildirdi ancak sabah saatlerinde ölü sayısının 13'e çıktığı açıklandı. Hastaneye taşınan yaralıların sayısı ise 19.
600 insanın yaşadığı iki binada 72 dairenin hasar gördüğünü belirten yetkililer, yaklaşık 500 kişinin tahliye edildiği bilgisini paylaştı.
Mariupol'le arasında yalnızca Taganrog Körfezi olan Yeysk'teki uçak kazasının fotoğraflarından birinde, sıra dışı bir detay var: Apartman bloklarından yükselen alev dalgasının üstünde süzülen bir paraşüt.
Nitekim, sonra sosyal medyada paylaşılan videolarda, yerel halkın yerde yatan ve yakınlarında bir paraşüt olduğu anlaşılan pilotlardan birine yardım etmeye çalıştığı da görüldü.
2014'te Rus ordusu tarafından kullanılmaya başlanan Su-34, aslında Su-27 savaş uçağının ciddi bir modernizasyondan geçirilmiş hali. Eylül 2015'te Suriye'deki iç savaşa doğrudan müdahil olan Rusya, Su-34'ü ilk muharebesine soktu. Jet Ukrayna işgalinde de kullanılırken, birçoğu da düşürüldü.
BBC Rusça, Yeysk'teki faciada dile getirilmeyen bir ayrıntıyı öne çıkarıyor. Su-34'ler Rus donanmasının hizmetinde değil ve açık kaynaklarda deniz kuvvetlerindeki pilotların Su-34 jetiyle eğitim uçuşu yaptığı yer almıyor. Yeysk'teki hava üssü ise, tıpkı Kırım'daki Saki gibi Rus deniz kuvvetlerinde yer alan pilotların eğitim merkezi. BBC'deki habere göre, Yeysk'teki üs ayrıca uçak gemisinden iniş ve kalkış eğitimlerinin verildiği bir simülatöre sahip.
Ukrayna savaşından önce söz konusu üsten çekilen fotoğraflar, Tu-134UBL stratejik bombardıman uçaklarının da Yeysk'te eğitim uçuşu yaptığını gösteriyordu.
Mariupol'le arasında kuş uçu yalnızca 70 kilometre mesafe olan Yeysk şehri, Ukrayna işgali için kilit bir öneme sahip. Halihazırda en ağır çarpışmaların devam ettiği Bakhmut'la arasındaki mesafe ise, 200 kilometre.
Ancak, açık kaynaklarda Yeysk'ten kalkış yapan bir savaş uçağının Ukrayna'da bombardımana giriştiğine dair bir bilgi yok.
Maxar tarafından alınan 2022 tarihli Google Maps fotoğraflarında Il-38, Be-200, Tu-134UBL ve L-39 uçakları kadraja girdi. Ayrıca Il-62, Il-18 ve Tu-154 gibi uçaklar da hava üssündeydi.
Rusya, 2021 yılında uzun menzilli denizaltı savar uçağı Tu-142'yi Yeysk'e konuşlandırdığını duyurdu ancak Google Maps fotoğraflarında Tu-142 görünmüyordu.
TOPLAM 60 BİN ASKER
İngiliz The Times gazetesi ise, Rusya'nın Avrupa'daki en sıkı müttefiki Belarus'tan Kiev'e doğru yeni bir saldırıya hazırlandığını yazdı. 'Putin Kiev'e doğru yeni bir hücum için Belarus'ta birliklerini topluyor' başlığıyla yayımlanan habere göre, Rus lider son aylarda hiçbir ilerleme kaydedemediği işgali canlandırmayı planlıyor olabilir.
Marc Bennetts imzalı haberde, Moskova ve Minsk yönetimlerinin geçen hafta oluşturduğu ortak askeri birlik için Rus askerlerinin komşu ülkeye ulaştığı belirtildi. The Times'ın haberine göre, halihazırda Kiev'e yalnızca 230 kilometre uzaklıktaki Belarus sınırına 9 bin Rus askeri konuşlandırıldı.
Batı yanlısı Kiev yönetimini birkaç günde devirip yerine bir kukla rejim kurmayı hedefleyen Kremlin, 24 Şubat'ta Ukrayna'ya saldırı emri verdi. Belarus'a tatbikat bahanesiyle giden 30 bin askerin yanı sıra Ukrayna sınırına konuşlanan 160 bin askerle başlayan işgal girişimi, birkaç hafta sonra Kiev çevresindeki büyük hezimetle en ciddi darbeyi aldı.
Ukraynalılar tüm dünyayı şaşırtıp Rus tanklarını Kiev çevresinde paramparça etti, Moskova Nisan ayı başında birliklerini geri çekmek zorunda kaldı. Kremlin, kuzey cephesinin ağır bir yenilgiyle kapanmasını 'önceliğin Donbas' olduğunu ileri sürerek kapatmayı denedi.
Doğu Avrupa ülkesi Belarus'u neredeyse 30 yıldır yöneten Alexander Lukaşenko, geçen hafta NATO ve Ukrayna'dan gelen 'tehdit'ler nedeniyle Putin'le ortak askeri güç kurmaya karar verdiklerini dünyaya duyurdu. Lukaşenko, ortak bölgesel güçte aralarında acemi erlerin de yer alacağı 60 bin askerin bulunacağını da söyledi.
The Times'a göre, halihazırda Ukrayna'nın doğu ve güney cephelerinde işgal ettiği toprakları kaybeden Putin, Lukaşenko'nun yardımıyla kuzeyden yeniden bir cephe açma arayışında olabilir. Söz konusu hamlenin korkuya yol açtığını kaydeden gazete, buna karşılık Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy'nin Birleşmiş Milletler barış gücü askerlerinin sınıra konuşlandırılmasını talep ettiğini yazdı.
Alexander Lukaşenko'nun Putin'e Belarus topraklarını kullanma izni verse de şimdiye kadar kendi birliklerini Ukrayna savaşına sokmak için gönülsüz olduğunu aktaran The Times, buna karşılık 1994'ten bu yana Doğu Avrupa ülkesini yöneten otoriter liderin fazlasıyla Kremlin'e bağımlı olduğunun altını çizdi. 2020'deki seçimlerin ardından Belarus'u kasıp kavuran protesto dalgasıyla yüzleşen Lukaşenko, Putin'den doğrudan müdahale istedi. Moskova da beklendiği gibi Lukaşenko'ya can kurtaran ipini uzattı.
Ukrayna işgalini yakından izleyen Savaş Araştırmaları Enstitütüsü (ISW), Belarus sınırındaki askeri hareketliliğin Ekim ayı başından bu yana Herson'da ilerleyen UKrayna birliklerinin dikkatini dağıtmak için kurgulanmış bir 'savaş hilesi' olabileceği yorumunu yapıyor.
