Erken emeklilik her çalışan tarafından merak edilen mevzu arasında yer alıyor. Yasaların sizlere tanıdığı avantajları değerlendirirseniz emekliliğinizi öne çekebilirsiniz. Böylece kısa bir sürede emekli olup maaşınıza kavuşma imkanına sahip olursunuz. Emeklilik için 3 şart herkes için geçerli. Yani çalışan herkes yaş prim ve yıl şartlarını yerine getirmek zorunda kalıyor. Ama çalıştığınız kuruma göre bu şartların uygulanması da değişim gösteriyor. Ayrıca 9 Eylül 1999 öncesi işe girenler için 15 yıl 3600 günle emeklilik imkânı da var. Peki, kimler erken emekli olabilir? İşte tüm merak edilenler!
EMEKLİLİĞİ ERKENE ÇEKEBİLİRSİNİZ
Erken emeklilikle ilgili formülleri de ortaya koymaya çalışacağız. Böylece yasaların size tanıdığı avantajları kullanarak emekliliğinizi öne çekme imkânına da kavuşacaksınız.
Ayrıca emekli maaşının nasıl hesaplandığı ve maaşı artırmak için yapılması gerekenlerle ilgili ilerleyen sayfalarda önemli bilgiler de bulabileceksiniz.
ÜÇ ŞART BULUNUYOR
Kadın ve erkek ayırmadan sistem emekli olmak için 3 şartın yerine gelmesini istiyor. Bunlardan birisi, belirli bir süre sigortalı olmak. Bunun yanında belli bir yaşa ulaşmak.
Üçüncüsüyse belirlenmiş gün sayısınca prim ödemiş olmak. Bu üçü bir araya geldiğinde emeklilik hakkı kazanılıyor ve maaş bağlanıyor.
Çalışanlar için iki önemli tarih var. Birincisi ise girdi yani ilk defa sigortalı olduğunuz tarih. Bu sizin aslında ne kadar prim ödeyeceğinizi ve hangi yaşta emekli olacağınızı da belirliyor.
Diğer tarihse doğumunuz. Doğum tarihiniz de yaş şartını oluşturuyor.
BORÇLANMA İMKÂNI
Yukarıda bahsettiğimiz erken emeklilik için avantajları da başlıklar halinde hatırlatmakta fayda görüyoruz.
Kadınlara Özel: Kadınlar için doğum borçlanması" adı verilen bir imkân var. Eğer kadınlar sigortalı olduktan sonra çocuk sahibi olmuşlarsa bu çocukların her biri için 720 gün borçlanarak (satın alarak) kazanabiliyor.
Üç çocuğa kadar yapılan doğum borçlanmasıyla 2.160 gün (6 yıl) borçlanılarak kazanmak ve emekliliği öne çekmek mümkün. Ayrıca engelli çocuğu olan anneler, evlat edinenler içinde önemli avantajlar bulunuyor.
Erkeklere Özel: Erkekler içinse avantaj askerlikle ortaya çıkıyor. Erkeklerin kadınlara göre avantajı sigortalı olmadan önce yaptıkları askerlikleri borçlanarak (satın alarak) işe giriş tarihlerini geri çekmeleri.
Böylece en az 1 yıl daha erken emekli olabiliyorlar. Size uygun durumu borçlanarak erken emekliliğe kavuşabilirsiniz.
Ayrıca 9 Eylül 1999 öncesi işe girenler için 15 yıl 3600 günle emeklilik imkânı da var. Bir başka erken emeklilik imkânıysa engelliler için ortaya çıkıyor. Belli oranlarda engelli olanlar bu sayede daha az süre çalışıp daha az primle emeklilik hakkına kavuşuyorlar.
ÜÇ AYRI KURUM VAR
Yukarıda bahsettiğimiz emeklilik için üç şart herkes için geçerli. Yani çalışan herkes yaş prim ve yıl şartlarını yerine getirmek zorunda.
Ama çalıştığınız kuruma göre bu şartların uygulanması da değişiyor.
Türkiye'de üç kurumda çalışan bulunuyor. İlki eski adıyla SSK (4A) bünyesindeki işçiler. İkincisi Bağ-Kur (4B) bünyesinde kendi işini yapan, isteğe bağlı sigorta ödeyen ya da şirketlere ortak olanlar. Üçüncüsüyse kamuda görevli memurlar (4C).
Şimdi bu grupların emekli olmalarıyla ilgili şartları sırasıyla anlatmaya çalışalım
1-SSK'LI ÇALIŞANLAR:
Bu gruba büyük bir çoğunluk giriyor. 2019 yılı sonu itibariyle baktığımızda aktif SSK'lı (4A) sigortalı sayısı 14 milyon 500 bini bulmuş durumda. Yani bakkalın yanında çalıştırdığı yardımcısı da, bir holdingin muhasebe müdürü de bu statüye dâhil.
Türkiye'de çalışanların çoğunluğunun bağlı olduğu SSK (4A) statüsünde üç önemli tarih karşımıza çıkıyor.
BİRİNCİSİ 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar,
İKİNCİSİ 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arası sigortalı olanlar ve
ÜÇÜNCÜ olarak da 1 Mayıs 2008 sonrasında sigortalı olanlar.
Bu tarihler sizin çalışmanız gereken süreyi yani ödemeniz gereken prim gününü ve kaç yaşında emekli olacağınızı da belirliyor. İşe başladığınız tarihe göre kendi durumunuzu da böylece belirlemiş oluyorsunuz.
Biraz daha açalım…
Birinci grupta erkekler 44-58, kadınlarsa 38-56 yaşları arasında emekli olabiliyor. Prim gün sayısı şartıysa 5 binden başlayıp 5.975'i buluyor.
ikinci grupta erkeklerde yaş 60'a, prim gün sayısıysa 7 bine çıkıyor.
Kadınlardaysa yaş 58'e, prim 7 bine yükseliyor. Hatta bu şartlar 2035 yılından sonra daha da artıyor.
Yani 9 Eylül 1999'dan sonra işe girenler için emeklilik şartları daha da zorlaşıyor. Sistemin bu hale getirilmesiyle daha önce uygulanmış ve bizim de popülist bulduğumuz ve sosyal güvenlik sistemimizi altüst eden politikaların getirdiği arızalar bir nebze giderilmiş oluyor.