Emekliliği bekleyen yüzbinlerce EYT'li son gelişmeleri takip etmeye devam ediyor. Prim gün zamanını doldurmalarına rağmen yaş şartına takılan kişiler emekli olup aylık alamıyor. Bu bağlamda AK Parti'nin EYT konusunu yeniden değerlendirmeye aldığı bilgisi öğrenildi. Yapılacak düzenleme ile 700 bini aşkın EYT'lilere kolaylık sağlanacak. Son olarak MKYK üyelerinin ve AK Parti teşkilatının, vatandaşlardan gelen talepleri dinleyerek raporlaştırıp Genel Merkez'e ilettiği bilgisi geldi. Peki, EYT'de son durum ne? EYT çıkacak mı? İşte Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili son durum!
EYT VE ERKEN YAŞTA EVLİLİK MASADA
Raporda, vatandaşların ekonominin yanı sıra, mülteci meselesi, yargılama süreçlerinin uzun sürmesi, sosyal medyadaki bilgi kirliliği, kadın cinayetleri, EYT, erken yaşta evlilikten doğan mağduriyet ve seçmen kimliklerine yönelik yapılan bazı tanımlamalarla ilgili (Kürt seçmen, Alevi seçmen gibi) sıkıntıları dile getirdiği ifade ediliyor.
YENİ YOL HARİTASI HAZIRLANACAK
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatları doğrultusunda, AK Parti'nin tüm bu eleştirilerle ilgili yeni bir yol haritası hazırlaması planlanıyor. Meclis'in açılmasının ardından yargı reformu, gıda enflasyonuna karşı atılacak adımlar, dezenformasyonla mücadele yasa teklifi çalışmalarını hızlandıran AK Parti'nin, özellikle erken yaşta evlilikten doğan mağduriyet ve EYT gibi konuları yeniden değerlendirmeye aldığı öğrenildi.
EYT İÇİN YASA ÇIKACAK MI?
Daha önce Türkiye Gazetesi yazarı Yücel Koç da katıldığı bir televiyon programında , 2023 seçimlerinden önce EYT'in çıkacağını söylemişti.
Koç, "EYT çıkacak. Belgen var mı diyorlar, bu işin belgesi olmaz. Görüşüldü, konuşuldu, dinledik. Güvenmediğimiz kişiler olmasa zaten yazmadık. 2019 seçimlerinden edinilen tecrübeler ışığında 2023'e gidereken bu konuların yeniden gözden geçirildiği, bununla ilgili yapılabilecek ne varsa, bunların masaya konduğunu, konuşulduğunu ve çözmek için çok ciddi bir irade olduğunu söyleyebilirim" dedi.
Koç, bakanlıktan birileriyle görüştüğünü ve kendisine bu konunun çözüleceğinin sözünün aktarıldığını kaydetti, görüşmesinden "Emeklilikle ilgili bütün sorunları çözeceğiz" mesajı aldıklarını açıkladı.
EYT ÇIKARSA EMEKLİLİK NASIL OLACAK?
Emeklilikte yaşa takılanlar için yeni düzenlemeler gelirse, 1999 tarihinden yani düzenlemenin yaşama geçirilmesinden evvelce işe giren EYT'li kadınlar 20, erkekler de 25 sene sigortalı olarak çalışma koşulu ile eş güdümlü 5 bin prim gün ödeme şartlarını yerine getirerek emekli olabilecekler. Çıkacak yasanın, 1 milyonu kamu çalışanı olmak üzere 6 milyon bireyi direk ilgilendirmesi bekleniyor. Çıkacak yasadan ilk faydalanması beklenenlerin kişi sayısı ise 700 bin civarında.
EYT NEDİR?
EYT sorunu, 8 Eylül 1999'da kabul edilen 4447 sayılı Kanun ile gündeme geldi. Kanundan önce erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi ve 5 bin günlük prim gün sayısı emekli olmak için yetiyordu. Yapılan düzenlemeyle emeklilik yaşı kadınlarda 58'e, erkeklerde 60'a yükseltilirken, emeklilik için gerekli prim ün sayısı ise 7 bin güne yükseltildi.
1976 ile 1999 yılları arasında işe girenlere 'kademeli yaş' şartı getirilirken, 5510 sayılı yasayla 30 Nisan 2008'den itibaren işe girenlerde emeklilik yaşı 65 oldu. İşte bu uygulama milyonlarca kişiyi mağdur etti. Emekliliğine kısa süre kalanlar düzenlemeden sonra yıllarca beklemek zorunda kaldı. Bu kişilere 'emeklilikte yaşa takılanlar' ya da 'EYT' deniliyor. Emeklilikte yaşa takılanlar sorunlarına çare bulmak için siyasi partiler dahil her kapıyı çaldı. Talepleri kanun teklifiyle Meclis gündemine de geldi.
BUGÜN EYT YASASI ÇIKSA KİMLER EMEKLİ OLUR?
Emeklilikte Yaşa Takılan vatandaşların ortak olan sorunu, kendilerine işe giriş tarihinde vaat edilen emeklilik sisteminin daha sonradan değişmiş olması. 1999 yılı öncesinde işe giren vatandaşları etkileyen bu düzenlemede emekli olmak isteyen vatandaşların belli bir yaşa gelmeleri gerekiyor.
SGK mevzuatına göre emeklilik hakkı için gerekli olan prim gün ve yaş şartınıdan ikisini tamamlayan EYT'li vatandaşlar, yaş şartının eski sisteme göre olmasını talep ediyorlar. Bu düzenlemenin gelmesi durumunda ise her EYT'li vatandaş kendi işe giriş, prim, gğn şartına göre belli bir yaşta emekli olacaklar.
EYT'li vatandaşlar için düzenleme bugün uygulamaya girerse emeklilik yaşı hesaplanması şu şekilde olacak.
Vatandaşlar işe başladıklarında kendilerinden kadınlar için 20, erkekler için ise 25 yıl sigortalılık şartı ile birlikte 5000 prim şartlarını tamamladıklarında emekli olabilecekler. Ayrıca bu formül sadece 1999 tarihinden yani düzenlemenin hayata geçirilmesinden önce işe giren vatandaşları kapsıyor.
EYT'DE SÜRPRİZ ÇALIŞMA FİNLANDİYA MODELİ Mİ?
EYT'li vatandaşlar emekli olabilmeleri için talep edilen 3 koşuldan ikisini yerine getirdiler. Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatına göre EYT'li vatandaşlar SGK prim ödemesi ve gün şartını sağladılar. Ancak işe başlarken vaat edilen yaş şartı sonradan değiştirildiği için emekli olamıyorlar.
Siyasi gündemin geçtiğimiz yıllarda en çok üzerinde durduğu konuların başında gelen Emeklilikte Yaşa Takılan vatandaşların emeklilik haklarına ilişkin bazı modeller gündeme gelmişti. Özellikle 2018 yılı ve 2019 yılında sıklıkla konuşulan bu modellerin başında Finlandiya modeli geldi.
Finlandiya modelinde prim ve gün şartını sağlamış olan vatandaşların yaş şartını sağlamamaları durumunda da emeklilik hakkı tanınıyor. Bu kapsamda her eksik yıl için maaşlarda kesinti yapılırken Emeklilikte Yaşa Takılan vatandaşların emekli olabilmeleri için bu modelin kullanabileceği konuşulmuştu. Bir dönem üzerinde durulan daha sonra unutulan bu konuya ilişkin basında yeni haberler çıkmaya başladı.
