Çalışanların ve işverenlerin gözü asgari ücrete ara zam için verilecek karara çevrildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in işçi ve işveren temsilcileriyle yapacağı toplantı merakla beklenirken, yapılacak artış sadece asgari ücretlileri değil, neredeyse tüm vatandaşları etkileyecek.
Asgari ücrete artışta özellikle enflasyonun yansıtılması üzerinde duruluyor. Bu açıdan 6 aylık enflasyon oranının ya da yıllık enflasyon farkının yansıtılması söz konusu olabilecek. Ocak-Mayıs enflasyonu yüzde 35.64 olarak gerçekleşti. Merkez Bankası'nın son açıkladığı Piyasa Katılımcıları Anketi'nde Haziran enflasyonu tahmini ise yüzde 3.77 çıktı. Bu tahmine göre, enflasyon ilk 6 aylık yüzde 40.75'e, yıllık yüzde 76.60'a ulaşabilecek.
FORMÜLLERE GÖRE ASGARİ ÜCRET
Ara zam için 6 aylık enflasyon formülü uygulanırsa asgari ücret yüzde 40.75 artışla net 4 bin 253 liradan 5 bin 986 liraya, brüt 5 bin 4 liradan 7 bin 43 liraya çıkabilecek. Aralık'ta yapılan yüzde 50.5'lik zam oranı, Temmuz'da açıklanacak yıllık enflasyona tamamlanacak şekilde zam yapılırsa da asgari ücret yüzde 26.10 (76.60-50.50) artacak.
Bu durumda net asgari ücret 5 bin 363, brüt 6 bin 310 lirayı bulacak. Ayrıca asgari ücrette bir prim desteği olabileceği de konuşuluyor. Peki bu formüllere göre asgari ücret artarsa diğer kesimler nasıl etkilenecek?
İşte bu sorunun yanıtı:
KİM, NE ALACAK?
- İŞSİZLİK MAAŞI: Asgari ücret artarsa işsizlik maaşında en düşük ve en yüksek tutarlar yükselecek. Son 4 aylık ücret ortalaması üzerinden hesaplanan işsizlik ödeneği, brüt maaşın yüzde 40'ı oranında oluyor, ancak brüt asgari ücretin 80'ini geçemiyor. Bu ücretten sadece damga vergisi kesiliyor. Halen işsizlik maaşı en az bin 986, en çok 3 bin 972 lira. Bu maaş, asgari ücret yüzde 26.10 zamlanarak brüt 6 bin 310 liraya yükselirse 2 bin 504-5 bin 9 lira, yüzde 40.75 zamlanarak brüt 7 bin 43 liraya ulaşırsa 2 bin 795-5 bin 591 lira aralığına çıkabilecek.
- STAJYER ÜCRETİ: Staj yapan gençlere net asgari ücretin yüzde 30'undan az ücret ödenemiyor. En düşük ücret bin 276 lira. Bu tutar asgari ücret yüzde 26.10 artarsa bin 609 liraya, yüzde 40.75 artarsa bin 795 liraya yükselebilecek.
- TAZMİNATLAR: En düşük ihbar ve kıdem tazminatı da asgari ücretle yükselecek. Halen işten çıkartılan asgari ücretlinin kıdem tazminatı çalıştığı her yıl için 5 bin 4 liradan hesaplanıyor. Bu tutar asgari ücret yüzde 26.10 artarsa 6 bin 310, yüzde 40.75 artarsa 7 bin 43 liraya yükselebilecek.
- İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ: Asgari ücretliler doğum izninde 12 bin 454 lira iş göremezlik ödeneği alıyor. Bu tutar da asgari ücret yüzde 26.10 artışla brüt 6 bin 310 lira olursa 15 bin 704 lirayı, yüzde 40.75 zamla brüt 7 bin 43 liraya çıkarsa 17 bin 529 lirayı bulacak.
- YARI ZAMANLI ÇALIŞMA ÖDENEĞİ: Doğum izni sonrası isteyen anneler birinci çocuk için 60, ikinci çocukta 120 ve üçüncü çocukta 180 gün süreyle yarım çalışma yapabiliyor. Anneler işverenden yarım maaş alırken, İŞKUR da çalışılmayan sürenin ücretini brüt asgari ücret üzerinden ödüyor. Bu ödemeden damga vergisi kesiliyor. İŞKUR, birinci doğumda 4 bin 966, ikinci doğumda 9 bin 932, üçüncü doğumda 14 bin 898 lira yarı zamanlı çalışma ödeneği veriyor.
İŞKUR'un ödeyeceği tutar, asgari ücret yüzde 26.10 artarak brüt 6 bin 310 liraya yükselirse, ödeme ilk doğumda 6 bin 262, ikincide 12 bin 524, üçüncüde 18 bin 786 liraya ulaşabilecek. Asgari ücretin yüzde 40.75 artışla brüt 7 bin 43 lira olması halinde de yarı zamanlı çalışan annelere İŞKUR ilk doğumda 6 bin 989, ikinci doğumda 13 bin 978, üçüncü doğumda 20 bin 967 lira ödeyecek.
- RAPOR PARASI: Asgari ücretlilerin rapor paraları da artacak. Halen günlük ödeme ayakta tedavide 111,20, yatarak tedavide 83,40 lira olarak uygulanıyor. Asgari ücret yüzde 26.10 artarsa ayakta tedavide günlük 140,22, yatarak tedavide 105,17 lira verilebilecek. Artışın yüzde 40.75'i bulması halinde ise ayakta tedavide günlük 156,51, yatarak tedavide 117,38 lira ödenebilecek.
- SOSYAL YARDIMLAR: 65 yaş, engelli ve evde bakım aylığı gibi sosyal yardımlardan yararlanmak kolaylaşacak. Bu yardımlardan yararlanmak için aranan hane içindeki kişi başı gelir sınırı yükselecek.
- PRİM VE BORÇLANMA TUTARLARI: Sigorta ve Genel Sağlık Sigortası primleri yükselecek. Asgari ücret artarsa en düşük ve en yüksek borçlanma tutarları da değişecek. 1 aylık borçlanma için en düşük tutar brüt asgari ücretin yüzde 32'si. En yüksek ise bunun 7.5 katı. Halen 1 aylık borçlanma için en az bin 601 lira ödenirken, bu tutar eğer asgari ücret yüzde 26.10 artarsa 2 bin 19 lira olabilecek. Borçlanma planlayanların bu nedenle buna dikkat etmeleri gerekiyor.
MEVCUT ASGARİ ÜCRET (TL/AY)
Brüt asgari ücret 5.004,00
SGK primi% 14 700,56
İşsizlik sig. primi % 1 50,04
Kesintiler toplamı 750,60
Net asgari ücret 4.253,40
ASGARİ ÜCRET YÜZDE 26.10 ARTARSA (TL/AY)
Brüt asgari ücret 6.310,04
SGK primi % 14 883,41
İşsizlik sig. primi % 1 63,10
Kesintiler toplamı 946,51
Net asgari ücret 5.363,53
ASGARİ ÜCRET YÜZDE 40.75 ARTARSA (TL/AY)
Brüt asgari ücret 7.043,13
SGK primi % 14 986,04
İşsizlik sig. primi % 1 70,43
Kesintiler toplamı 1.056,47
Net asgari ücret 5.986,66
