Kadın çalışanların birçoğu doğum yaptıktan sonra çocuklarının bakımı için iş hayatından uzak kalıyor. Böylece hem emeklilikleri gecikiyor hem de prim gün sayıları azalıyor. Bu mağduriyeti gidermek için yasalarımız kadınlar için doğum borçlanması hakkı tanıyor. Anneler bu sayede 3 çocuğa kadar borçlanarak prim kazanabiliyor. Özellikle bir çocuk için iki yıllık prim kazanılması ile 6 yıllık avantaj da elde ediliyor. Peki aneleri bu haktan nasıl yararlanacak? İşte cevabı...
1)DOĞUM BORÇLANMASI HAKKINI KİMLER KULLANABİLİR?
Hangi kurumdan olursa olsun bütün kadın çalışanlar, yani SSK'lı olanlar, kendi işini yapan Bağ-Kurlular ve memur olan anneler doğum borçlanması yapabiliyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyerek Bağ-Kur'lu olanlar da doğum borçlanması yapabilir.
2)BORÇLANMA İÇİN BİR PRİM ŞARTI BULUNUYOR MU?
Doğum borçlanması için bir prim şartı bulunmuyor. Ancak borçlanma yapabilmek için doğumların ilk sigortalı olunan tarihten sonra gerçekleşmesi gerekiyor. Yani sigorta olmadan önce dünyaya gelen çocuklar için böyle bir borçlanma imkanı tanınmıyor. Ayrıca çocuğun sağ olması gerekiyor. Doğduktan sonra bir müddet yaşayan çocuklar için yaşadığı süre kadar borçlanma yapılabiliyor. Staj ya da çıraklık sigortasından sonraki doğumlar da borçlanılabiliyor.
3)BORÇLANMA HANGİ SÜRELERİ KAPSIYOR?
Doğum borçlanması yapılması için o sürelerde çalışılmaması, yani primlerinin ödenmemiş olması gerekiyor. Eğer doğumdan sonra çalışmaya başladıysanız o süreler borçlanılamıyor.
4)BORÇLANMA NE KADAR SÜRE İÇİN YAPILIYOR?
Doğum borçlanması doğumdan sonraki doğum borçlanması her çocuk için 720 gün yani 2 yıl prim kazandırıyor. Çocuğun doğumundan sonraki iki yıl çalışılmamışsa bu süre borçlanma ile kapatılabiliyor ve primler emeklilik hesabında kullanılıyor.
5) DAHA AZ SÜRE BORÇLANMA İMKANI VAR MI?
Evet iki yıllık boşluğunuz olsa bile eğer daha az güne ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabilirsiniz. Bir çocuk için 720 gün üst sınırı gösteriyor. İsteyen 100 günde borçlanabilir
6) BORÇLANAN ANNENİN AVANTAJI NEDİR?
Doğum borçlanması sayesinde kadınlar çalışmadıkları günleri çalışmış gibi hem de topla olarak satın almış olurlar. Böylece üç çocuğu olan bir anne 6 yıllık yani 2160 günlük primi çalışmadan satın alıp emeklilik hesabında kullanabilir.
7) ERKEN EMEKLİLİK İMKANI VAR MI?
Evet belli şartlarda doğum borçlanması erken emekli eder. Yani yılını ve yaşını doldurmuş bir annenin 2160 gün primi eksikse ve üç doğumu varsa 6 yıl çalışıp prim ödemesi gerekir. Ancak doğum borçlanması sayesinde 6 yıllık primi toptan öder ve 6 yıl erken emekli olabilir. Onun dışında doğum borçlanması işe giriş tarihini ya da yaş şartını geri çekmez.
8) BORÇLANMA NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
Doğum borçlanması emeklilik yaşınızın dolmasına kısa süre önce yapılması uygundur. Çünkü bu tarihe kadar çalışıp priminizi ödeme imkanınız olabilir. Ancak emeklilik yaşınızın gelmesine rağmen priminiz eksikse borçlanıp erken emekli olabilirsiniz. Ancak daha az para ödemek isteniyorsa bugünkü şartlardan da ödeme yapılabilir
9) NE KADAR ÖDEMEK GEREKİR?
Doğum borçlanması miktarları asgari ücret üzerinden hesaplanıyor. En az tutar aylık olarak brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar oluyor. Bu da 2019 yılı için 818 lira 68 kuruştur. Bunun 7.5 katına kadar yüksek prim de ödeyebilirsiniz.
10) EVLAT EDİNEN KADIN SİGORTALI DA DOĞUM BORÇLANMASI YAPABİLİR Mİ?
İki yaşını doldurmamış çocuğu eşiyle birlikte veya tek başına evlat edinen kadın sigortalılar da doğum borçlanması yapabilir. Diğer yandan, evlat edinilen çocuğu doğuran annenin de doğum borçlanması yapma hakkı bulunmaktadır. Evlat edinilen çocuğu doğuran anne doğumdan evlatlık verildiği süreye kadar olan geçen iki yılı borçlanabilir. Evlat edinen anne ise çocuğu evlat edindiği tarihten doğumdan sonraki iki yıllık sürenin dolduğu tarihe kadar olan süreyi borçlanabilir.
ENGELLİ ANNESİ DE ERKEN EMEKLİ OLUR
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan işçi (4/a), esnaf (4/b) veya memur (4/c) statüsündeki kadın sigortalıların prim ödeme sayılarının dörtte biri oranında artırım yapılarak, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir.
Örneğin, dört yıl hizmeti bulunanlar 5 yıl prim ödemiş kabul edilir. Eklenen bu süre kadar emeklilik yaşı öne çekilir. Bunun için de 1 Ekim 2008 sonrası çalışmalara bakılıyor.
Bunun için rapor almak gerekiyor. Ayrıca isteğe bağlı sigorta yaptıran kadınlarda bu haktan yararlanabiliyor.