Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, '2024 Yılı Değerlendirme ve 2025 Yılı Hedeflerine İlişkin Bilgilendirme Toplantısı'nda önemli açıklamalarda bulundu. Yılmaz, daha sonra Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem'in de aralarında olduğu gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Türkiye'ye doğrudan yatırım konusunda, uluslararası şirketlerde geçmişe göre çok daha yüksek bir iştah oluştuğunu gördüklerini söyleyen, Yılmaz, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca uygulanan ve 30 milyar dolarlık bir program olan HIT-30'un Türkiye'nin teknolojik açığı olan alanlarda yabancı sermayeyi cezbedeceğini bildirdi. Yılmaz, yatırımlar geldikçe cari açığın düşeceğini ancak uluslararası doğrudan yatırımın korumacılık eğilimleri nedeniyle eskisi kadar güçlü olmadığını, herkesin kendi ülkesine sermayeyi yönlendirmeye çalıştığını, buradan daha fazla pay alma gayreti içinde olduklarını anlattı.Türkiye'ye ağırlıklı olarak Avrupa ve ABD'den yatırımların geldiğini, Çin'den son dönem bir elektrikli otomobil markasının yatırım kararı aldığını hatırlatan Yılmaz, "Daha fazlasını da elbette istiyoruz. Sadece Çin'den değil, hangi ülkeden olursa olsun dünyanın neresinden olursa olsun. Türkiye'ye gelip yatırım yapanlara kendi şirketimiz gibi bakıyoruz. Yeter ki gelsin üretimini burada yapsın, bize istihdam üretsin, teknoloji getirsin, ihracat getirsin bunun için de gayretlerimizi sürdüreceğiz." diye konuştu.
DÜZENLEME YAPILACAK MI?
Asgari ücret ve emekli maaşlarına ilişkin görüşleri ile yeniden bir düzenlemenin yapılıp yapılmayacağının sorulması üzerine Yılmaz, son istihdam rakamlarını hatırlattı. Yılmaz, toplam 32 milyon 970 bin kişilik istihdamın yüzde 42'sinin asgari ücretliden oluştuğunu bunun da 6,7 milyon kişiye tekabül ettiğini vurguladı.
SON 2 YILDA YAPILAN ARTIŞLAR ÇOK ÖNEMLİ
Cevdet Yılmaz, enflasyona ilişkin sürece ve asgari ücret artış oranlarına değinerek, "Son 2 yılda yapılan artışlar oldukça önemli. Bu yıl da yaptığımız artışın gerçekleşecek enflasyonun üstünde kalacağını bekliyoruz." değerlendirmesinde bulundu. Yılmaz, 2003-2024 döneminde yıllık ortalama büyüme rakamının yüzde 5,4, asgari ücretteki reel artışın yıllık büyümesinin ise yüzde 5,6 olduğunu belirterek, şunları söyledi:
"Uzun dönemli baktığınızda da asgari ücreti büyümemizin üstünde artırmışız. Son dönemde önemli bir gelişme var. 2022 yılında emeğin milli gelirden, gayri safi katma değerden aldığı pay oldukça düşük seviyeye gelmişti. Pandeminin başka faktörlerin de etkisiyle hakikaten çok düşük bir düzeydi. Nitekim TÜİK, 2022 gelir dağılımı istatistiklerini yayımladığında, gelir dağılımında ciddi bir olumsuz etkilenme olduğunu gördük. Geçtiğimiz günlerde TÜİK, 2023 gelir bazlı rakamları açıkladı, burada gelir dağılımında nispi olarak bir düzelme olduğunu görüyoruz. 2025'te açıklanacak 2024 verilerinde de yine bu iyileşme eğiliminin devam edeceğini düşünüyorum. Bunun da öncü göstergesi emeğe, iş gücüne ödemelerin gayrisafi katma değer içindeki payı. 2024 yılı üçüncü çeyreğinde, serinin açıklandığı 1998'den beri en yüksek değer olan yüzde 37,6'ya ulaşmış durumdayız. Yani iş gücü ödemelerinin gayrisafi katma değerdeki payı itibarıyla 2024'ün üçüncü çeyreğinde tarihi yüksek seviyeyi görmüş durumdayız ve son bir yılda burada 6,1 puanlık artış var. Bu da önümüzdeki dönem gelir dağılımı açısından daha olumlu bir tablonun oluşacağını gösteriyor."
Kayıt dışılık konusunun ikiye ayrıldığına işaret eden Yılmaz, sözlerine şöyle devam etti:
"Birincisi, 'tamamen kayıt dışı çalışma', ikincisi 'eksik kayıtlılık'. Dünyada da bizde de böyle. Asgari ücret meselesinde bu sorunun da olduğunu biliyorum. Yani asgari ücretli 6,7 milyon gözüküyor ama muhtemelen gerçek anlamda bundan daha düşük. Asgari ücretli gösterip, başka şekillerde ücret veren işletmeler olduğunu da biliyoruz. Buna da eksik kayıtlılık diyoruz. Biz kayıt dışılıkla da eksik kayıtlılıkla da mücadele ediyoruz ama bu faktörleri dikkate almadan yapılacak bir yorumun çok da gerçekçi olmayacağını bilmemiz lazım. Asgari ücretle ilgili söyleyeceğim ikinci husus şu, altını hep çiziyoruz, bu bir taban ücret. Bunun üstü bir limit söz konusu değil. İdeal ücret veya olması gereken ücret şeklinde bir hadise değil. Bundan aşağı olmaz dediğimiz bir ücret. Dolayısıyla, birçok metropolde, belli sektörlerde, belli büyüklerdeki firmalarda zaten fiili ücretlerin daha yüksek olduğunu hepimiz biliyoruz."
Bu konuda asıl problemin asgari ücrette daha az gelişmiş bölgeler, küçük ölçekli işletmeler ve emek yoğun sektörler olduğunu vurgulayan Yılmaz, "Bunlar asıl bunun baskısını daha fazla hissediyor ama biz her zaman söylüyoruz, burada verimlilik çok önemli. Verimlilik arttıkça ülkenin toplam faktör verimliliği, işletmelerin de işletme bazında verimliliği arttıkça aslında daha yüksek ücretin de zemini oluşmuş oluyor. Dolayısıyla önemli olan bu verimliliği artırmak, daha sağlam bir zeminde, kalıcı bir zeminde bu gelişmeleri sağlamak. Biz bütün imkanlarımızla bu yönde gayret ettik." ifadelerini kullandı.
"ENFLASYONDA SAPMA OLURSA GEREKENİ YAPARIZ"
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, net asgari ücretin dolar karşılığı durumuna vurgu yaparak, asgari ücretin 2002'de 114 dolar, 2024'te ise 519 dolar olduğunu, 2025'teki son güncel artışla tutarın 627 doların üzerine çıktığını bildirdi.
Yılmaz, "Bu net maaşlara bir de işverene maliyeti açısından bakarsanız, tabi çok daha yüksek rakamlarda. Şu anki asgari ücret seviyemiz Rusya, Romanya, Bulgaristan, Meksika, Brezilya, Güney Afrika, Endonezya, Çin, Mısır ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerin üzerinde bir rakam." dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın asgari ücrete ilişkin, "Şayet enflasyon oranında çok ciddi bir sapma olursa tabii ki biz de buna kayıtsız kalmaz, gerekli değerlendirmeleri yaparız." dediğini hatırlatan Yılmaz, şunları kaydetti:
"Cumhurbaşkanımız zaten bunu söyledi. Biz ciddi bir sapma olmayacağına inanıyoruz, politikalarımızı o çerçevede sürdürüyoruz. Önemli olan şudur, bugün yüksek bir maaş verirsiniz, yarın enflasyon bundan daha yüksek çıkarsa verdiğiniz maaşın hiçbir anlamı kalmaz. Önemli olan enflasyonu dizginleyip, düşürüp, somut, reel satın alma gücünde artış sağlamak. Bizim amacımız satın alma gücünde kalıcı artış sağlamak. Dolayısıyla bunu sağlamak için her türlü gayreti sarf edeceğiz."
"OCAK AYI İÇİNDE DÜZENLEME YAPMAK İSTİYORUZ"
Yılmaz, bu süreçte istihdamı da desteklemeye devam edeceklerini belirterek, asgari ücret kararıyla birlikte 700 lira olan asgari ücret desteğini 1000 liraya çıkardıklarını, bunun da önemli bir katkı olduğunu dile getirdi. Ekonomi Koordinasyon Kurulunda (EKK), kamuda özellikle emek yoğun işletmelerle, hem imalatçı hem ihracatçı işletmelerle ilgili geniş değerlendirmeler yaptıklarını aktaran Yılmaz, şu bilgiyi verdi:
"Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın, Strateji ve Bütçe Başkanlığımızın önemli çalışmaları oldu. Bu kapsamda da yine bir inisiyatif var, o da istihdamını koruyan emek yoğun sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere çalışan başına 2 bin 500 liraya kadar istihdam katkısı. Bu özellikle tekstil, konfeksiyon, deri, mobilya gibi emek yoğun sektörleri ilgilendiren bir karar. Ocak ayı içinde bir düzenleme yapmak, işletmelerimizin istihdamını korumak istiyoruz, programın asıl amacı bu. İstihdamını korumuş, belli bir referans döneme göre azaltmamış olan KOBİ'lerimiz, işletmelerimiz bundan istifade edecekler. Cumhurbaşkanımız bunun ana başlığını açıkladı zaten, detaylarını tartışacağız." Amacın KOSGEB kanalıyla işletmelere bu desteğin bürokrasi oluşturmadan, çok hızlı, seri şekilde tespitleri yapılarak verilmesi olduğunu vurgulayan Yılmaz, "İşletmelerimize 2 bin 500 liraya kadar olan desteği sağlamak istiyoruz. Ama her sektörde değil, emek yoğun sektörlerde ve KOBİ'lerimizi hedefleyen bir anlayış içinde bu desteğimizi sağlayacağız. Amacımız insanların işini korumak, işletmelerin ayakta kalması, devam etmesi, istihdam sağlaması ekonomik ve sosyal olarak çok çok önemli. Dolayısıyla insanlarımızın iş gücü piyasalarında kalması için yeni bir programı da başlatıyoruz." ifadelerine yer verdi.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞINA DÜZENLEME
Emekli maaşlarında yapılacak artışa ilişkin görüşleri sorulan Yılmaz, asgari ücret oranıyla emekliye artış oranının mukayese edilmesinin doğru olmayacağını söyledi.
Yılmaz, şu değerlendirmede bulundu:
"Birisi bir yıllık süreçle ilgili bir artış, diğeri 6 aylık. Emekli ve memur artışı 6 aylık yapılıyor. Temmuzda tekrar bu artışlar yenilenecek. Burada da kural belli. Biliyorsunuz burada gerçekleşen enflasyon ve toplu sözleşme var, yani burada kural bazlı bir şey var. Burada asıl kural bazlı olmayan konu en düşük emekli aylığı. En düşük emekli aylığı bugün geldiğimiz noktada 12 bin 500 liraya çıkmış durumda. Kök ücretleri daha düşük olan, oldukça önemli sayıda emeklimiz bundan istifade ediyor. Kök ücretinden daha yüksek bir emekli ücreti almış oluyor. Yani primiyle bağlantılı kök ücretinden daha yüksek bir emekli maaşı almış oluyor. Bunu kanunla ancak değiştirebiliyorsunuz. Bu normal sistemden gelen bir şey olmadığı için, kanunla gelen bir yapı olduğundan ancak kanunla düzenlenerek yine sağlanabilir." Cevdet Yılmaz, bu konuda bir çalışma yapacaklarının altını çizerek, " Yani burada diğer ücretler artarken asgariyi olduğu gibi tutmanın doğru olmadığını düşünüyoruz. Bir çalışma yapacağız ve bir kanuni düzenleme muhtemelen gündeme gelecek. Nihai çalışma tamamlandıktan sonra grubumuzla kanun çalışmasını gündeme taşıyacağız. Ocak ayı içinde bu gerçekleşecektir diye düşünüyorum." dedi.
Çalışma hayatından sağlığa, yargıdan turizme, enerji ve madencilikten fahiş fiyat ve stokçuluğa kadar birçok alandaki düzenlemelerin geçen yıl TBMM'de kanunlaştığını belirten Yılmaz, halen Parlamentonun gündeminde Türkiye Adalet Akademisi gibi düzenlemelerin bulunduğunu söyledi. Yılmaz, teknik çalışmasını yürütme olarak tamamladıkları ve gruplarıyla paylaştıkları iklim değişikliğine ilişkin taslağın da yakın gelecekte teklife dönüşmesini beklediklerini bildirdi. Siber güvenlik ve dijital pazarlardaki rekabete ilişkin düzenleme taslaklarına değinen Yılmaz, "Ayrıca, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın düzenleme ihtiyaçlarına ilişkin bir taslağımız söz konusu. Bu çalışmaları sürekli devam ettiriyoruz. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı olarak partimizden, grubumuzdan arkadaşlarımız, teknik arkadaşlarımızın desteğiyle elbette bunları tartışarak, olgunlaştırarak grubumuzla paylaşıyoruz ama takdir elbette Meclisimizin." diye konuştu.
İKİNCİ TOPLANTI KONYA'DA
Yılmaz, 2024'te 10 Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısı gerçekleştirdiklerinin bilgisini vererek, "Son dönemde şöyle bir karar aldık: 'EKK olarak bölgelere de gidelim.' dedik. İlk toplantımızı da Şanlıurfa'da gerçekleştirdik. GAP Eylem Planı vesilesiyle Şanlıurfa'da EKK üyesi bakanlarımızla birlikte katılım sağladık." ifadelerini kullandı.
Geniş katılımlı bu toplantının çok verimli geçtiğini vurgulayan Yılmaz, şöyle devam etti:
"Bu toplantıları önümüzdeki dönemde de devam ettirmek istiyoruz. 4 tane bölge kalkınma idaremiz, 26 kalkınma ajansı, 4 bölge kalkınma idaresi var. Bunlardan biri GAP ve Şanlıurfa'daki idaremiz. Dolayısıyla idarenin bulunduğu ilde yapıyoruz. Bölgeden diğer illeri de buraya davet ediyoruz. İkincisini Konya'da yapacağız, Konya Ovası Projesi (KOP) Kalkınma İdaremiz Konya'da. Yine KOP'un bütün illerini burada toplayacağız. Şu an taslağımız 24 Ocak şeklinde, 24 Ocak'ta Konya'da olacağız. Gelecek ay Giresun'a gideceğiz Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) için. Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaremizin bulunduğu il Giresun. Oraya yine Doğu Karadeniz'in illerini davet edip Doğu Karadeniz'de bu toplantımızı yapacağız."
Yılmaz, son toplantıyı da Doğu Anadolu Projesi'nin (DAP) merkez ili Erzurum'da gerçekleştireceklerinin bilgisini vererek, "Böylece sadece merkezdeki kurumlarla değil bölgelerdeki farklı STK'ler ve iş dünyasıyla bakanlarımızı, EKK'yi bir bütün olarak bir araya getirmemiz de mümkün olacak. Buralarda tabii basınımızın da katkılarını bekliyoruz." dedi.
Cevdet Yılmaz, EKK kadar gündemde olmasa da her biri çok önemli kurulların bulunduğunu belirterek, bunlardan bazılarının Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK), Ulusal Yapay Zeka Stratejisi Yönlendirme Kurulu, Dijital Türkiye ve Bürokrasinin Azaltılması Kurulu, Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu, Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemi Kurulu ve son oluşturulan Nüfus Politikaları Kurulu olduğunu söyledi.
Bu kurulların işlev ve görevlerine ilişkin bilgi veren Yılmaz, Nüfus Politikaları Kurulunun ilk toplantısını 9 Ocak'ta yapacağını, ardından çalışmalarını daha da derinleştirerek çeşitli periyotlarla Kurulu toplayıp kararlar alacaklarını ve bu kararlar çerçevesinde kurumları yönlendireceklerini anlattı.
Yılmaz, geçen yıl düzenlenen Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantılarına değinerek, "Geçen yıl sorumlu olduğum ülkeler Türk cumhuriyetleri, genelde Özbekistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan. 5'i ile de KEK toplantılarımızı geçen yıl düzenledik. Burada da şöyle bir usul var, bir yıl bizde oluyor toplantı, ertesi yıl diğer ülkede. Dönüşümlü yapıyoruz. Bu sene de aynı anlayışla davam edeceğiz." diye konuştu.
Yurt içi ve dışı ziyaretlerine değinen Yılmaz, gittikleri ülkelerde, bölgelerde ve illerde iş dünyası ve STK'lerle bir araya geldiklerini, istişareler yaptıklarını, bu ziyaretlere devam edeceklerini bildirdi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile ilgili çalışmalara ilişkin de bu ülkede hemen hemen her sektöre dönük projeler yürüttüklerini ve destekler sağladıklarını, KKTC hükümetiyle ortak çalışmalar sürdürdüklerini dile getirdi.
Bu çerçevede Ercan Havalimanı'nın yeni terminalinin açıldığını dile getiren Yılmaz, şunları kaydetti:
"Şu anda tamamlanmak üzere olan Cumhurbaşkanlığı ve Cumhuriyet Meclisi hizmet binaları var. Kıbrıs'a giderseniz lütfen gidip ziyaret edin, hakikaten 'tarihe mühür' diyebileceğimiz bir proje. Hem Meclis binası hem Cumhurbaşkanlığı binası, etrafında büyük bir millet bahçesi, kütüphanesi, çok çeşitli donatılarıyla çok çok güzel bir kampüs oluşuyor. Cumhurbaşkanı'mız inşallah ilk ziyaretinde bunu açacak, bu yıl içinde açılmasını bekliyoruz. Ocak sonunda açılışa hazır hale gelmiş olacak. Onu artık Cumhurbaşkanı'mızın ziyaret ettiği tarih hangi zaman olacaksa o zaman resmi açılışı gerçekleştirilecek diye bekliyoruz yani tamamladık sayılır."
Yılmaz, KKTC'nin enerji arz güvenliğiyle ilgili çalışmalar yaptıklarını, alternatifleri değerlendirdiklerini, Girne Asker Hastanesi'ni açtıklarını, sağlık, tarım ve hayvancılığa yatırımlar yaptıklarını, narenciyeden hayvancılığa kadar birçok alanda destekler sunduklarını anlattı. Cevdet Yılmaz, Türkiye'nin makroekonomik görünümüne dikkati çekerek, son yıllarda yakalanan dünya ortalamasının üzerindeki büyüme oranlarına işaret etti.
2024'e ilişkin büyüme beklentilerinin yüzde 3,5, milli gelir tahminlerinin de 1,3 trilyon dolar civarında olduğunu vurgulayan Yılmaz, şu ifadeleri kullandı:
"Dördüncü çeyrek çıkmadığı için bunlar hep tahmin şu anda. Kişi başına gelirimizin bu yıl 15 bin 500 doları aşmasını bekliyoruz. Geçen yıl kesinleşmiş bir rakamımız var, 1,1 trilyon doların üzerinde bir milli gelir, 13 bin 243 dolar da kişi başına gelire ulaşmıştık. 2024 sonu itibarıyla milli gelir büyüklüğümüzün 1,3 trilyon dolara ulaşmasını bekliyoruz. İşte 2002'de nominal olarak 3 bin 608 dolarmış kişi başına gelirimiz, satın alma gücü paritesine göre 9 bin 279 dolar, şu anda 2024'te nominal olarak 15 bin 500 civarında, satın alma gücüne göre 46 bin 500 civarında görünüyor dolar bazında. 2012-2013'te 12 bin doları bir miktar geçmiştik, ondan sonra dolar bazında belli bir aşağıya iniş olmuştu, 2021'den başlayarak bir yükseliş trendi görüyoruz. Bu sene 15 bin 500 doları aşan kişi başına gelirimiz olacak. Bu nominal milli gelirle de dünyada 17. büyük ekonomi konumundayız." Yılmaz, 2024'te temel makroekonomik göstergelerdeki öngörü ve hedefleri önemli oranda gerçekleştirdiklerini belirterek, programın öngördüğü istikamette gelişmelerin yaşandığını dile getirdi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, öngördükleri takvim çerçevesinde Haziran 2024'ten itibaren dezenflasyon sürecinin başladığını anımsatarak, şunları söyledi:
"2024'te hazirandan aralık ayına kadar 31 puan civarında bir düşüş görüyoruz yani dezenflasyon dediğimiz dönem başladığından bugüne 31 puan. Fiyatlarda düşüş değil enflasyon oranında 31 puan düşüş olduğunu görüyoruz. Bu, çok sevindirici gerçekten. Önemli bir mesafe kaydetmiş durumdayız. Burada OVP'deki rakamlarımızın üstündeyiz doğru, orada bir sapma söz konusu ama doğrultuya baktığınız zaman, ana istikamete baktığınızda da OVP ile uyumlu olduğunu söyleyebilirsiniz. OVP'de çok ciddi bir düşüş bekliyorduk ve bu düşüş gerçekleşti. Kurlar biraz daha fazla olsa tabii ki daha iyi olurdu, daha hedeflerimizle uyumlu olurdu ama ana çerçevenin hedeflerimizle uyumlu olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Yıllık bazda baktığımızda da geçen yılı 64 civarında kapatmıştık, bu yılı 44 civarında kapattık. Dolayısıyla yıllık bazda da 20 puanlık bir düşüş gerçekleşti. Bunun devam etmesini bekliyoruz 2025'te. Ocak ayı enflasyonu şubatta çıkacak malum. O çıktığı zaman göreceğiz ki ocak ayında da bu trend devam ediyor. Dezenflasyon süreci devam edecek."
Yılmaz, ülkenin daha düşük bir enflasyon oranına doğru gittiğine dikkati çekerek, "Gelecek yılın sonlarına geldiğimizde artık enflasyon çok daha makul bir düzeye gelmiş olacak. Bir sonraki yıl, 2026-2027 perspektifinde ise tekrar eden enflasyonu hedefleyen bir politikayla yolumuza devam edeceğiz. Bizim OVP'de öngördüğümüz, 2026 sonu itibarıyla tek haneyi yakalamak. Merkez Bankamız bir miktar tek hanenin üzerinde vaatte bulunuyor, tabii gelişmelere göre bunları ele alacağız. Yalnız ana istikamette bir farklılık yok." dedi.
Yılmaz, istihdamda son derece olumlu gelişmelerin yaşandığına işaret ederek, işsizlik oranının tek haneli rakamlarda seyrettiğini, yıllık bazda istihdamda 1 milyondan fazla artış yaşandığını bildirdi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, "OVP'de 2024 yılında yüzde 9,3 demiştik, onun altında bir işsizlik gelecek. Burada da olumlu yönde bir sapma var." diye konuştu. Bütçe açığına değinen Yılmaz, "Bugünkü değere getirdiğinizde 2,6 trilyon lira civarında bir ödenek ayırdık deprem harcamaları için. Bunu hariç tuttuğunuzda aslında çok daha olumlu bir durumdayız. Bütçe açığımız geçen yıl 5,2 geldi, 6,4 demiştik. Burada da yine programdan daha iyiyiz. Bu sene yine 6,4 demiştik, daha henüz çıkmadı rakam ama muhtemelen 5 civarında yine bir şey olacak. Yani öngördüğümüzden daha iyi noktada kapatmış olduk 2024'ü bu deprem harcamalarına rağmen." değerlendirmesinde bulundu.
Yılmaz, zayıf dış talep koşullarına rağmen Türkiye'nin ihracatının çok iyi gittiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
"(2024'te) 261,9 milyar dolar, yuvarlarsak 262 milyar dolara ulaşan bir ihracatımız söz konusu. Dünyanın görünümünü, bölgemizin jeopolitik koşullarını düşündüğünüzde çok çok iyi bir performans. Hakikaten ihracatçılarımızı tebrik etmemiz gerekiyor. Bir taraftan da izlediğimiz makro politikaların etkilerini de dikkate aldığınızda oldukça önemli bir noktaya gelmiş görünüyoruz. Toplam ithalatımız 344 milyar dolar civarında. Dış ticaret açığımız 82 milyar dolar seviyelerine düşmüş durumda. Turizm gelirlerinde henüz yıl sonu verisi çıkmadı. OVP'de 60 milyar dolar gelir ve 60 milyon turist demiştik. 60 milyon turist, '61 milyon olacak' diyor şimdi Kültür ve Turizm Bakanlığımız yani hedefimizin üstündeyiz turist sayısı itibarıyla. Gelirin de aşağı yukarı 60 milyar dolar olmasını bekliyoruz. Tabii bu rakamlar henüz kesinleşmiş değil."
Yılmaz, cari açıktaki iyileşmeye işaret ederek, "Yüzde 1'in altında cari açık beklediğimizi ifade edebilirim. 2023 rakamlarıyla mukayese ettiğinizde dramatik bir iyileşme olduğunu söyleyebilirim. Bu da programda cari açık düşecek diye öngörmüştük ama bizim öngörümüzün de çok üstünde bir iyileşme var. Burada yine olumlu yönde bir sapma olduğunu ifade edebilirim." diye konuştu.
Bütçe açığının milli gelire oranında yaşanan olumlu gelişmelere dikkati çeken Yılmaz, "Beklentimiz 2024'te yüzde 4,9-5 civarında. Gelecek yıl tam rakam verecek olursak yüzde 3,1 olmasını bekliyoruz, bütçe açığının milli gelire oranını." ifadelerini kullandı.
Yılmaz, şu anda dünyanın en büyük meselelerinden birinin kamu politikalarındaki yüksek borçluluk oranı olduğunu belirterek, şu bilgiyi paylaştı:
"Bu açıdan Türkiye olarak çok iyi bir durumda olduğumuzu rahatlıkla söyleyebilirim. Maastricht Kriteri burada yüzde 60. Biz 2024'ün üçüncü çeyreğinde yüzde 26'ya yakın bir yerdeyiz. Yani kamu borç stokumuzun, toplam kamunun bugüne kadar yaptığı tüm borçların milli gelire oranı AB tanımlarıyla yüzde 26 civarında, bu da çok çok iyi. Gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 71 civarında. AB'de yüzde 90'lara yakın, Amerika'da yüzde 100'ün üzerinde. Dolayısıyla Türkiye çok borçlu bir ülke değil, kamu borcu çok yüksek bir ülke değil. Bu da bizim önümüzdeki dönem en büyük avantajlarımızdan bir tanesi."
Yılmaz, sadece kamu borcunun değil finansal kuruluşların, reel sektörün ve hane halkı borcunun da dünya ortalamasına göre çok düşük olduğunu vurguladı.
KKM'deki düşüşe ve Türk lirası mevduatlarının artışına işaret eden Yılmaz, "Türk lirası mevduat son rakama göre yüzde 60'a yakın yani 59,4. Türk lirası mevduatın toplam mevduata payı ciddi anlamda artmış durumda. İzlenen Türk lirasını cazip hale getiren politikaların sonucu diyelim." değerlendirmesinde bulundu.
TCMB'nin brüt rezervlerindeki iyileşmelere dikkati çeken Yılmaz, "155 milyar dolar seviyelerine geldi. Net rezervlerde bu artış daha da yüksek. Swap hariç net rezerv dediğimiz rakamlar itibarıyla daha yüksek. Şu an geldiğimiz noktada uluslararası oranlara, gerekliliklere uygun bir seviyede olduğumuzu rahatlıkla söyleyebiliriz." dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) faiz indirimi kararının devam edip etmeyeceği yönündeki soruya, "Burada Merkez Bankamız kendi kanuni çerçevesi içinde kararlarını veriyor ve bunları da toplumla paylaşıyor, izah ediyor. İki şeyin altını çiziyor yaptığı açıklamalarda, enflasyonun ana eğilimi ve beklentiler. Her ikisinde de bir iyileşme süreci olduğunu görüyoruz." yanıtını verdi.
