İstanbul Silivri açıklarında meydana gelen 5.8'lik depremin ardından gözler DASK'a ve Zorunlu Deprem Sigortası'na (ZDS) çevrildi. İstanbul'daki konutların yüzde 63'ü sigortalı. Sigortası olmayanlar ise deprem sonrası acil poliçe düzenlettirmeye çalışıyor. 100 metrekare daire için deprem bölgesine göre DASK primleri yılda 100 TL ile 239 TL arasında değişiyor. İşte zorunlu deprem sigortasında tüm merak edilenler...
1) HANGİ HASARLARI KAPSAR?
Deprem nedeniyle konutta yangın çıkarsa, patlama olursa yine deprem nedeniyle tsunami veya yer kayması oluşursa bunların vereceği zarar DASK kapsamında. Bunların dışında konuttaki eşyalarda meydana gelen zararlar ve kişilerin uğrayacağı bedeni zararlar sigorta kapsamında değildir.
2) TÜM BİNALARA DASK YAPILIYOR MU?
Belediye sınırları içindeki konutlar için geçerli. Konutun tapuya kayıtlı olması gerekiyor. Binaların içindeki ticarethane, bürolar da sigorta kapsamında. Kat irtifakı tesis edilmiş, tapuda cinsi tashihi yapılmayıp tapuda arsa olarak görünen binalar, tapu tahsisi henüz yapılmamış kooperatif evleri de sigortalanıyor. Ancak kaçak yapılar ve işyerleri DASK kapsamı dışındadır. Ayrıca kamu kurumlarına ait binalar, inşaatı henüz tamamlanmamış binalar da kapsam dışında.
3) APARTMANDAKİ ORTAK ALANLAR DA SİGORTA KAPSAMINDA MI?
Temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler gibi tamamlayıcı kısımlarında deprem sebebiyle meydana gelen hasarlar da sigorta kapsamına giriyor. Bir depremde sigorta sahiplerine hissesi oranında hasar ödemesi yapılıyor.
4) SİGORTAYI KİRACI MI EV SAHİBİ Mİ YAPTIRMALI?
Tapuda hak sahibi kimse, o yaptırır. Dolayısıyla konutun sahibi yaptırır. Kiracı yaptırsa bile hasar durumunda sigorta tazminatı ev sahibene ödenir.
5) APARTMANDA ÇOĞUNLUK KONUTTA DASK YOKSA HASARDA SORUN OLUR MU?
Diğer konut sahiplerinin poliçe yaptırmamış olması, yaptıranın tazminat ödemesi için engel teşkil etmez. Hasar, poliçe limiti kapsamında değerlendirilir.
6) DASK YAPTIRMAYIP, ÖZEL SİGORTA ŞİRKETİNDEN DEPREM SİGORTASI ALABİLİR MİYİM?
Alamazsınız. DASK zorunlu bir sigorta. Önce konutunuza DASK yaptıracaksınız, konutunuzun değeri ZDS'nin verdiği teminatın üzerinde ise kalan kısım için sigorta şirketlerinden deprem teminatını da içeren konut paket poliçesi alabilirsiniz. Şirketler sadece DASK'ın teminatının üzeri için sigorta verebilir.
7) ZDS, KONUTUN BULUNDUĞU ARSAYI DA KAPSIYOR MU?
ZDS, konuta gelen zararı kapsar ve konutun yeniden inşa bedelini öder. Deprem sonucunda arsa değeri değişmeyeceğinden, ZDS yapılırken arsa değeri hesaba katılmaz.
8) TAPUDAKİ METRE KARE FARKLI, KONUTUN KULLANILAN METREKARESİ FARKLI İSE SORUN OLUR MU?
Hasar ödenirken, tapuda yazan gerçek metre kare ne ise onun üzerinden hasar ödenir.
9) ZDS YAPTIRIRKEN, TAPU GEREKLİ Mİ?
ZDS, kişinin beyanı üzerine yapılır. Konut sahibinin kimlik bilgileri, sigortalanacak konutun tapu bilgileri ve brüt yüzölçümü (m2), kullanım şekli beyan edilmelidir. Yanlış ya da sahte beyanda bulunulması halinde DASK bundan sorumlu değil.
10) DEPREM SONRASINDA HEMEN SİGORTA YAPTIRILABİLİR Mİ?
Deprem sonrası konutta hasar yoksa sigorta yapılır. Ağır hasarlı binalar; güvenlik gereği yıkılması gerektiğinden sigortalanmıyor. Orta hasarlı binalar içinse binaların onarılması veya güçlendirilmesi zorunluluğu taşıdığından sigorta yapılmıyor, ancak yenileme işlemi yapıldıktan sonra sigorta yapılabiliyor. Hafif hasarlı binaların sigortalanmasında sigortalının beyanı esas alınıp, sigorta bu beyana göre düzenlendiği için sorumluluk tüketiciye ait. DASK, konut hasarlıysa ve ev sahibi bunu bildirmeyip, sağlam deyip, sigortalatır ve sonradan konutun hasarlı olduğu tespit edilirse sigorta hasarı ödemez.
11) PRİM NASIL BELİRLENİYOR?
Prim, konutunuzun bulunduğu bölgenin deprem derecesine ve konutun yapı tarzına, metrekare hesabına göre değişiyor. Prim belirlemeden önce konutunuz için alacağınız en yüksek teminat tutarı bulunur, bunun üzerine prim hesaplanır. Prim hesaplamasında 3 farklı yapı tarzı var; çelik-betonarme-karkas yapı, yığma kagir ve diğer yapılar. Deprem bölgesi de 1. derecen, 5. dereceye kadar 5 farklı risk bölgesi vardır; birinci derece deprem riski yüksek, beşinci derece riski daha düşük bölgelerdir. Primler metre kare birim maliyetine göre hesaplanır ve birim maliyetlerini devlet belirler, her yıl da yeniler. 2019 için konut tarzına göre birim maliyet; çelik-betonarme-karkas yapılar için 1.020 lira, yığma kagir yapılar için 725 lira, diğer yapılar için 355 lira. www.dask.gov.tr adresinden konutunuz tüm bilgilerini girerek, ödeyeceğiniz primi bulabilirsiniz.
12) ZDS, KONUTTAKİ TÜM HASARI KARŞILAR MI, KONUTUN DEĞERİNİ BANA ÖDER Mİ?
DASK her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa göre azami bir tutarda teminat sağlar ki, bu yıl için sigorta kapsamında alacağınız en yüksek sigorta teminatı 215 bin lira. Eğer konutunuzun değerinin bunun üzerinde olduğuna inanıyorsanız, özel sigorta şirketlerinden 215 bin liranın aşan kısmı için konut sigortası alabilirsiniz.
13) ZDS İÇİN BELİRLİ BİR İNDİRİM UYGULANIYOR MU?
Bina ya da site yönetimleri tarafından tüm konutların sigortalanması durumunda tarife fiyatları üzerinden yüzde 20 oranında indirim uygulanıyor. Ayrıca vadesi bitip de 30 gün içinde sigortasını yenileyenlere yüzde 10 indirim yapılıyor.
14) ZARARIN TAMAMINI ALABİLİR MİYİM?
ZDS'de yüzde 2 muafiyet bulunuyor. Yani, oluşan hasarın yüzde 2'sine kadar olan tutarı sigorta ödemiyor, üzerini karşılıyor. Örneğin, konutun sigorta bedeli 100 bin liraysa, konutta oluşan 2 bin liraya kadar zararı sigortalı kendi karşılar; eğer üzerinde bir zarar oluşmuşsa DASK üzerini öder. Konut tamamen yıkılırsa poliçede yazan tazminat tutarı ödenir, ayrıca konutta depremde meydana gelen ufak hasarlar da sigorta tarafından karşılanır.
15) BÜYÜK BİR DEPREMDE DASK'IN TÜM ZARARI KARŞILAYACAK GÜCÜ VAR MI?
DASK, büyük bir deprem karşısında birikmiş deprem rezervi ve reasürans imkanları sayesinde 20 milyar TL tutarında hasar ödeyebilme kapasitesine sahip. DASK kurulduğu 2000 yılından hasara neden olan toplam 672 depremde zarar gören konutlara toplam 192 milyon lira hasar ödedi. Bunun 135 milyon lirası da Van depremi nedeniyle ödendi.
Hürriyet
16) HASAR DURUMUNDA EN FAZLA NE KADAR ÖDEME YAPILIR?
DASK, her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa göre belirlediği azami bir tutarda teminat sağlıyor. DASK tarafından verilen azami teminat tutarı 7 Eylül'den itibaren bütün yapı tiplerinde 215 bin lira olarak belirlendi. Azami teminat tutarı tespit edilirken, yıkılan meskenin yeniden inşa edilmesinin maliyeti dikkate alınır.
17) HASAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Hasar tespit işlemleri, DASK adına görevlendirilen bağımsız hasar tespit görevlilerince yerine getirilir. Bu tespitlerin sonucunda belirlenen tazminat ödemeleri de doğrudan DASK tarafından yapılır. Sigorta tazminatının hesabında, depremin gerçekleştiği yer ve tarihte, binanın piyasa rayiçlerine göre bulunan yeni inşa bedeli esas alınır. Ancak sigorta tazminatı, hiçbir durumda sigorta bedelinden fazla olamaz. Zorunlu Deprem Sigortası'nda amaç, asgari bir miktarda standart bir teminat sunulmasıdır ve her bir hasarda, sigorta bedelinin yüzde 2'si oranında tenzili muafiyet uygulanır.
18) DASK'IN GEÇERLİLİK SÜRESİ NEDİR?
Zorunlu Deprem Sigortası'nın süresi bir yıldır. Sigorta sözleşmesinin her yıl poliçe süresi sona ermeden yenilenmesi gereklidir.