2022 yılında birçok alanda devrim niteliğinde yeniliklere imza atan Türkiye, ekonomi de de farkını ortaya koydu. Pandemi sonrası sarsılan dünya ekonomilerinin tersine Türkiye doğru ekonomik modeliyle pozitif ayrıştı.
Türkiye, cumhuriyetimizin 100. yılı olan 2023 yılına ekonomide ve sosyal hayatta çok önemli adımları atmış, yapısal sorunlarını büyük ölçüde çözmüş olarak girecek. Yıl başında yaşanan Ukrayna-Rusya krizi ile bütün dünya hem enerji alanında hem tedarik alanında sıkıntılar yaşarken Türkiye aldığı tedbirler ve izlediği doğru diplomasi ile bu dönemi en az hasarla atlatan ülke oldu.
,
2022 yılı Türkiye ekonomisinde neler yaşandı? Getirileri ne oldu? Özlem Doğaner aktardı
DÜŞÜK FAİZ POZİTİF BÜYÜME
Pandemi sonrası yan etkilerin ekonomide hissedildiği bir yıl olan 2022'de bütün dünya enflasyon ve durgunluk ile mücadele ederken Türkiye uyguladığı yeni ekonomi modeli ile yatırıma, üretime ve ihracata dayalı modeli ile hem büyümesini sürdürdü hem de istihdam açtı. Bütün dünya yüksek faiz ile enflasyon mücadelesi yapmak isterken durgunluk ve işsizlik ile karşı karşıya kaldı, Türkiye faizlerini tek haneye indirerek büyümeyi destekledi ve istihdam edilenlerin sayısı 31 milyon kişiyi aşarak cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı.
ENFLASYONA KARŞI KORUMA
Pandemi sonrası ortaya çıkan enflasyonist ortamdan Türkiye'de etkilendi. Ancak yatırımı ve üretimi dolayısıyla ihracatı artırarak enflasyonu yıl sonuna doğru aşağı çekmeye başladı. 2023 yılı için yüzde 20'ler seviyesinde enflasyon hedefi konuldu. Bu noktada yüksek enflasyona karşı makro tedbirler alınırken, bir taraftan dar gelirli ve sabit gelirlinin enflasyondan zarar görmemesi için gelirleri ve alım güçlerini artıracak tedbirler alındı, maaşlara rekor artışlar yapıldı.
Çalışma hayatında, EYT gibi, 3600 ek gösterge gibi, sözleşmelilerin kadrosu gibi yıllardır çözülemeyen sorunlar da tek tek çözülerek reformlar yapıldı. İşte 2022 yılında her alanda yapılan reform niteliğindeki yenilikler...
ÇALIŞMA HAYATI
*Vergisiz asgari ücret devreye alındı. Sadece asgari ücrette değil, tüm çalışanların maaşında asgari ücret kadar kısım vergi dışı tutuldu. Milyonlarca çalışanın geliri arttı.
*Asgari ücrete rekor artış yapıldı, 2022'de yıllık artış yüzde 95'i geçti.
*İlk kez ikinci asgari ücret belirlendi ve Haziran'dan asgari ücrete yüzde 30 oranında yeni zam yapıldı.
*Emekliye memura refah payı ile artış yapıldı. Ocak ve Temmuz aylarında emeklilerin taban maaşları iki kez artırıldı.
*3600 ek gösterge yasası çıkartıldı, böylece yıllarca kangren olmuş bir sorun ortadan kalktı. Memurlar arasındaki ek gösterge adaletsizliği giderildi. Milyonlarca memur ve emekli memurun ikramiye ve maaşları arttı.
*Kamuda görev yapan sözleşmeliler için kadro çalışması yapıldı. Yasa hazırlandı. 500 binin üzerinde sözleşmeli personel memur kadrolarına geçiyor.
*23 yıldır çözülemeyen ve 4-5 milyon sigortalıyı ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar sorunu ortadan kaldırıldı. Yasal çalışma Ocak ayında bitecek ve bir yaş sınırı olmadan bütün EYT'liler emeklilik hakkına kavuşacak.
*Çalışanların yemek ve enerji gideri vergi dışı bırakıldı. Böylece her çalışana aylık 1000 TL enerji parası verilmesinin önü açıldı.
*İstihdam 31 milyonu aşarak rekor kırdı. Çalışan sayısı yeni ekonomi modeli sayesinde her geçen gün arttı, iş gücüne katılma oranının yükselmesine rağmen işsizlik yüzde 10'lar seviyesine geriledi.
*Emekli ikramiyelerine zam yapıldı. Emekliler yılda iki kez ikramiye almaya devam etti.
*Öğretmenlere kariyer imkanı tanındı: Böylece hem yeni statüye geçebilen öğretmenlerin gelirleri de artmış oldu.
TİCARİ HAYAT
*Vatandaşın temel ihtiyaç maddelerinde vergi indirildi.
Hem gıdada hem temizlik ürünlerinde 10 puanlık KDV indirimleri fiyatları aşağıya çekti.
*Tarım Kredi Kooperatifleri ile ucuz ürün satışı başladı. Kooperatif marketleri daha sonra 600 üründe indirime gitti.
*Kira artışları yüzde 25 ile sınırlandırıldı. Böylece 2023 yılının temmuz ayına kadar kira artışı yüzde 25'i geçemiyor. Bu kurala uymayanlar için mahkemeler kiracılar lehine kararlar verdi, bu uyuşmazlıklar için arabulucu yolu açıldı.
*Vatandaşın enerji faturaları için 205 milyar liralık destek sağlandı. Hem doğalgaz hem de elektrik faturalarının önemli bir bölümünü devlet karşıladı.
*Esnaf, çiftçi ve sanayici özel kredi paketleri ile desteklendi
*Evim sistemi yeniden belirlendi, bu konuda yaşanan mağduriyet bitti.
SOSYAL DESTEKLER
*Evi olmayanlar için tarihin en büyük sosyal konut projesi başlatıldı.
*5 milyondan fazla vatandaş sosyal konutlara başvurdu, kuralar çekildi.
*Sosyal yardımlar artırıldı, başvurmak ve bu yardımları almak kolaylaştı
*Aile Destek Programı başlatıldı. Dar gelirli ailelere hanedeki kişi sayısınca karşılıksız para ödenmeye başladı.
* Dar gelirlilere elektrik ve doğalgaz ödemeleri başlatıldı, faturalar hazineden karşılanıyor.
*Öğrencilerin 23 milyar liralık KYK borçları silindi. KYK ödemelerinde enflasyon farkı kaldırıldı.
MAKRO EKONOMİ
*Türkiye 2020 yılında başladığı büyüme performansını sürdürdü.
*2022 yılında üç çeyrek peş peşe pozitif büyüme sağlandı.
*İhracat her ay rekorlar kırdı, yıl sonu hedefi olan 250 milyar dolar Ağustos ayında aşıldı.
*Sanayi üretimi, kapasite kullanımı her ay artarak büyüdü.
*Merkez Bankası faizleri kademeli olarak tek haneye indirdi ve yüzde 14 olan faiz yüzde 9'a çekildi.
YATIRIMLAR
*Başta altyapı olmak üzere birçok alanda yatırımlar devam etti.
*Savunma sanayinde milli cihazlar ve silahlar devreye alındı. Milli muharip uçak Kızılelma havalandı.
*Enerjide gaz ve petrol keşifleri devam etti. Karadeniz'de yeni bulunan gaz ile toplam rezerv miktarı 1 trilyon dolara ulaştı.
*Dünyanın en büyük 5. Barajı Yusufeli devreye girdi.
*Silivri'de Avrupa'nın en büyük gaz depolama tesisi açıldı.
*Milli otomobil TOGG tanıtıldı dünya manşetlerine çıktı.
*Dünyanın sayılı köprülerinden Çanakkale Köprüsü açıldı.
PARA PİYASALARI
*Kur Korumalı Mevduat (KKM hesabı büyük ilgi gördü 1 trilyon lirayı aştı
*KKM sayesinde kurdaki oynaklık bitirildi. Öngörülebilir, rekabetçi kur büyüt yıl boyunca istikrar sağladı.
*Döviz hesapları çözüldü, vatandaş dolardan kaçtı, liralaşma başladı.
*Altın sertifikaları ile yatırımcıya yeni ürünler sunuldu.
*Borsa İstanbul yüzde 200'e varan getiri ile rekor tazeledi, 5000 puanın üzerine çıktı. Yatırımcı sayısı 1.3 milyon kişi artarak 3.5 milyon kişiye ulaştı.
*Merkez Bankası rezervleri tarihi seviyelere ulaştı.
