Emeklilerle ilgili hesaplar yeniden yapılırken emekli maaşı hesaplama yöntemleri de milyonların gündeminden düşmüyor.
Özellikle güncelleme katsayılarının bir önceki yılın enflasyonu ve büyüme oranıyla belirlenmesi emeklilik dilekçesinin verildiği tarihi de öne çıkartıyor. 2024 yılı ile 2025 yılında dilekçe vermek arasında yüzde 30'a yakın fark oluşuyor.
BRÜT MAAŞA BAKIN
Emekli maaşını belirleyen en önemli parametre çalışırken ödenen SGK primleri oluyor. Bunun dışında çalışılan gün sayısı da önemli. Çünkü üç ayrı dönemde hesaplanan emekli maaşında aylık bağlama oranları da değişiyor.
Bu durumda 2000 yılı öncesinde çalışması daha çok olan ve yüksek prim yatıranlar daha avantajlı oluyor. Üç dönem (2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2000 sonrası) için hesaplanan emekli maaşı daha sonra dilekçe verilen yıla göre güncelleniyor.
Maaş hesabında neler kullanılıyor?
■ Üç dönem için aylık bağlama oranları
■ Önceki yılın güncelleme katsayısı
■ Önceki yılın enflasyon oranı
■ Önceki yıl büyümenin yüzde 30'u
■ İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları
GÜNCELLEME ÖNEMLİ
Emekli maaşı hesaplandıktan sonra güncelleme yapılırken emeklilik dilekçesinin verildiği yıl önem kazanıyor.
Çünkü güncelleme katsayısı hesaplanırken bir önceki yılın enflasyonu ve büyüme oranı dikkate alınıyor. Ayrıca o yıl yapılan Ocak ve Temmuz artışları da önemli. Zam oranları güncelleme katsayısından fazla ise o yıl dilekçe vermek büyük avantaj sağlıyor.
FARKI NASIL OLUŞUYOR
Maaş hesaplama formüllerine göre bir önceki yılın enflasyon ve büyümesine bakıldığı için bu yıl dilekçe verenler için 2023, gelecek yıl dilekçe verenler için 2024 dikkate alınacak.
2023 yılı enflasyonun 2024 yılı enflasyonundan yüksek olduğu ve büyüme farkının da bulunduğu görülüyor. Öte yandan 2024 yılı artışları da kümülatif olarak yüzde 86.16 olduğu için, bu da maaşı yükseltiyor.
Ayrıca aylıklar da kaçmamış oluyor. Buna göre 2024 yılında dilekçe veren bir sigortalının emekli maaşı şöyle hesaplanıyor:
■ Üç dönem aylık bağlama oranı
■ 2023 yılı güncelleme oranları (64.77+1.5/100+1)
■ Yıllık enflasyon: Yüzde 64.77
■ Büyüme oranın yüzde 30'u: 1.5
■ Güncelleme katsayısı: 1.6627
■ 2024 yılı enflasyon artışları
■ Ocak ayı artışı: yüzde 49.25
■ Temmuz ayı artışı: Yüzde 24.73
■ Kümülatif artış: yüzde 86.6
Bu sigortalı bekleyip 2025 yılında dilekçe verirse hem 2024'deki maaşları kaçırmış olacak hem de yeni hesabı şöyle yapılacak:
■ Üç dönem aylık bağlama oranları
■ 2024 yılı güncelleme oranları
■ Yıllık enflasyon: Yüzde 38 (Tahmin)
■ Yıllık büyüme: Yüzde 4 (Tahmin)
■ Güncelleme katsayısı: 1.3920 (Tahmin)
Görüldüğü gibi güncelleme katsayısı arasında fark sebebiyle 2025'de daha düşük maaş bağlanması söz konusu. Burada 2025 yılı için hesaplamada enflasyon oranları Merkez Bankası tahminlerine göre alındı. Ancak her şartta 2024 enflasyon oranı 2023'den düşük çıkacağı görülüyor.
