Emekli olmak isteyen vatandaşların dikkat etmesi gereken bazı hususlar bulunuyor. Bu nedenle çalışan kişilerin haklarını bilmesi oldukça önemli. Çalıştığınız süreçte çok üstünde durmasanız bile emeklilik zamanı geldiğinde bu haklar önemli bir etken haline geliyor. Bir gün bile geç yatırılan sigorta emeklilik zamanı geldiğinde ciddi kayıplara sebebiyet veriyor. O nedenle bazı tarihler oldukça önemlidir. Çünkü emeklilik zamanında sigorta başlangıcı, yaş ve prim şartı sağlanmazsa emekliliğiniz heba olabilir. Bu nedenle hesaplama yaparken mutlaka e-Devlet üzerinden kontrol etmeye özen göstermelisiniz. İşte her çalışanın emeklilik için bilmesi gerekenler...
EMEKLİLİKTE BU TARİHLER ÇOK ÖNEMLİ!
Bir işe başladığınızda e-Devlet üzerinden sigorta girişinizin ne zaman yapıldığına, primlerinizin maaşınız üzerinden yatırılıp yatırılmadığına mutlaka bakın.
Bakmazsanız emeklilik günününüz geldiğinde bir gün bile fark ediyor. Emeklilik hesaplamasında sigorta başlangıç günü ve yaşınız çok çok önemli. Ayrıca prim ödeme gün sayısının da bilinmesi gerekiyor. Prim gün sayınızı e - devlet üzerinden alınabilecek hizmet dökümü sayesinde kolaylıkla öğrenebilirsiniz.
İlk kez sigortalı olunan tarih sigortalı olunan süreyi ve hangi şartlara tabi olunduğunu belirlemesi açısından önemli. Prim ödeme gün sayısı ise emekli maaşını belirleyen çok önemli bir unsur. Dolayısıyla bu 3 tarih emeklilikte çok şeyi belirliyor.
SSK'LILAR İÇİN 2 TARİH ÇOK ÖNEMLİ
BEmeklilik şartlarında 4A'lılar yani eski adıyla SSK'lılar için çok önemli 2 tarih söz konusu. 8 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008.
Bu tarihten önceki ve sonraki sigortalılık giriş tarihleri emeklilik şartlarında önemli farklılıklar yaratabiliyor.
Örneğin 8 Eylül 1999'da ilk kez sigortalı olan bir kişi emekli olabilmek için kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş ve 7000 gün prim ödemek zorunda.
Buna karşılık 7 Eylül 1999'da ilk kez sigortalı olan bir kişi, kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurduğunda ve 5975 gün prim ödemiş olduğunda emekli olabiliyor. Dolayısıyla emekli olma şartlarında en önemli husus, ilk kez sigortalı olunan tarih.
SON 7 YILDAKİ SİGORTA KOLU ÇOK ÖNEMLİ
Emekli maaşında SGK'ya ödenen sigorta kolu da son derece önemli. Emeklilikte, aylığı bağlayıp ödeyecek kurumun belirlenmesinde, sigortalıların emeklilik tarihinden geriye doğru prim veya kesenek ödenerek geçen son 7 yıllık fiili hizmet (360 x 7 = 2520 gün) süresi esas alınıyor.
Başka bir anlatımla, sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresi içerisinde en fazla hangi kurumda hizmeti varsa, yani sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası olan 1261 prim ödeme günü hangi kurumda geçmişse o kurumdan emekli olunuyor.
Eğer son 7 yılda hizmet süresi eşit ise sigortalının bağlı olduğu son kurumca yaşlılık aylığı bağlanıyor.
HİZMET BORÇLANMASI HAKKI İLE ERKEN EMEKLİLİK İMKANI
Hizmet borçlanması için verilen haklar, çalışan kişilerin kendi rızası ya da isteği dışında çalışma hayatına ara verdikleri süreleri kapsar. Ara verilen sürede kişilerin adına ödenmeyen primler sonraki yıllarda SGK'ya borçlanılır.
Doğum nedeni ile çalışma hayatına ara veren kadınlara özel olarak sunulan doğum borçlanması hakkıyla kadınlar 6 yıl daha erken emekli olabiliyorlar. Sigorta başlangıç tarihinden önce doğum yapan sigortalı kadınlar, doğum öncesindeki ve sonrasındaki istirahat sürelerini kapsayacak şekilde tek çocuk için 2 yıl borçlanılabilecek. Kadınlar en fazla 3 çocuk için toplam 6 yıl (2760 gün) prim ödemesi yapılabilecek.
Askerlik nedeni ile çalışma hayatına ara veren erkeklere özel olarak sunulan askerlik borçlanması hakkıyla erkekler 2 yıl daha erken emekli olabiliyor. Er ya da erbaş olarak silahaltında veya yedek subaylık okulunda geçen süreler için vatandaşlar askerlik borçlanması hakkını kullanabilecekler. Askerlik borçlanması askerlik süresinin tamamı ya da bir kısmı için yapılabilir. Askerlikten muaf olan ya da henüz askerlik görevini tamamlamamış olanlar bu hizmet borçlanmasından yararlanamaz.
Çalışma hayatının büyük bir bölümünü yurt dışında geçiren gurbetçilere özel olarak sunulan yurt dışı borçlanması hakkı ile erken emeklilik imkanı sunulmuştur. Vatandaşların Türkiye'de herhangi bir iş yerinde sigortalı olarak çalışmaması gerekir. Aynı zamanda yurt dışındaki çalışma süresini de ispatlaması şarttır.
Kamu görevlileri klasmanında kabul edilen vatandaşların maaşsız geçen izin süreleri için borçlanma hakkı verilmiştir.
Yurt içinde ya da yurt dışında sigortasız olarak geçen staj süreleri ile eğitim faaliyetlerine ilişkin zamanlar borçlanılabilecek. Buna göre; ulusal ya da uluslararasında geçirilen doktora ve uzmanlık eğitim sürelerine ilişkin prim ödemeleri sonraki dönemde yapılmaktadır.
Avukatlık mesleğine özel olarak sunulan hizmet borçlanması kapsamında sigortasız olarak geçirilen zorunlu avukatlık staj süreleri borçlanılır. Hekimlere özel olarak sunulan hizmet borçlanması kapsamında sigortasız olarak geçirilen fahri asistanlık staj süreleri borçlanılır. Yasal olarak belirlenen grev ve lokavt süreleri borçlanılır.
