Erken emeklilikten çift maaşa, isteğe bağlı sigortadan malulen emekliliğe kadar birçok başlıkta ekonomik ve sosyal kazanımlar için püf noktaları gözden kaçırmamak gerekiyor.
İş Kanunu'na göre SSK veya Bağ-Kur'lu olarak işe başlayanların yetim aylığı kesilmiyor, çift maaş alınmasının önünde bir engel bulunmuyor.
SABAH'ta yer alan habere göre, Mirası reddeden ölen yakınının borçlarını ödeme yükümlülüğünden kurtulurken yetim aylığı almaya devam ediyor. İşte emeklilik ve sosyal güvenliğin püf noktaları...
1-Reddi mirasta bulunanların dul, yetim aylığı kesilir mi?
Dul ve yetim aylığı ölen sigortalının hak sahiplerine yazılı talep bulunmaları halinde bağlanır.
Yasada mirası reddedenlere ölüm aylığı bağlanmayacağına yönelik bir hüküm bulunmuyor. Mirası reddeden eş veya çocuklara (ölen kişinin sigorta süresi, prim gün sayısı yeterliyse) miras reddedilse bile dul, yetim aylığı bağlanır.
2-Mirastan çıkarılana aylık bağlanır mı?
Yargı kararıyla mirasçı olmaktan çıkarılan kişilere gelir veya aylık ödemesi yapılamıyor.
Ödenmiş aylıklar da geri alınıyor. Sosyal Sigortalar ve Emekli Sandığı Kanunu'na göre hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya buna karşı aile hukukundan doğan yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesiyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirastan çıkarılanlara dul ve yetim aylığı bağlanamıyor.
3-Emekli, dul, yetim aylıklarına haciz konulabiliyor mu?
Yasaya göre, sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık, ödenekleri Sosyal Sigortalar Kurumunun prim alacakları ve nafaka alacakları dışında emekli maaşının haczi mümkün değildir.
4-Emekli aylığında kesintilere itiraz edilebilir mi?
Emekli aylıklarında muayene, reçete ve ilaç katılım payları nedeniyle kesintiler olabiliyor.
5- SGK emekli aylığından yapılan yersiz ve haksız kesintileri iade eder mi?
Kurum tarafından yapılan incelemede kesintinin haksız olduğu tespit edilirse iade edilir.
Ancak kesintinin yerinde olduğu kanaatine varılırsa itiraz reddedilir. İtirazın reddi durumunda kesintinin haksız olarak yapıldığını düşünen çalışan iş mahkemesine başvurabilir.
6-Malulen emeklilik başvurusu için işten ayrılmak gerekiyor mu?
Malulen emeklilik için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık raporu alınması gerekiyor. Malulen emeklilik için işten ayrılmadan başvuru yapılabilir.
7-Emeklilikte yaşı bekleyenler sağlık hizmetinden nasıl yararlanabilir?
Ailede kişi başına düşen aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az çıkanlar prim ödemeden sağlık hizmetinden yararlanabilir.
Geliri bu oranın üzerinde çıkanlar gelecek yıl aylık 161.55 lira ödeyip sağlık hizmeti alabilir.
8-Staj, çıraklık sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınıyor mu?
Çıraklık, stajyerlik dönemindeki sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınmıyor.
Emeklilikte uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık, ölüm sigortası) dikkate alınıyor. Doğum borçlanmasında bu süreler nedeniyle yapılan sigorta başlangıç kabul ediliyor.
9-Emekli çalışanlar kıdem ve ihbar tazminatı alabilir mi?
Emekli aylığını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya devam edenler emekli kabul edilmiyor.
Dolayısıyla ihbar, kıdem tazminatı hakları devam ediyor.
10- Mahkeme kararıyla yaşını büyüten erken emekli olabilir mi?
Emeklilikte sigorta başlangıç tarihi ile doğum tarihi büyük önem taşıyor.
Kütüğe ilk yazılan doğum tarihleri esas alınıyor.