Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesinde son aşamaya gelindi. Düzenleme, Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. Düzenlemeyle ilk etapta yaklaşık 2 milyon 250 bin kişi emeklilik hakkı elde edecek. EYT'de yaş sınırı aranmayacak.
Kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl hizmet şartı geçerli olacak. Prim günü eksiği olanlar, doğum ve askerlik borçlanmasıyla tamamlayabilecek.
Süre sınırı olmaksızın, şartları yerine getirenler de emeklilik hakkı kazanacak.
GELECEK HAFTA GENEL KURUL'DA GÖRÜŞÜLECEK
Düzenleme gelecek hafta Genel Kurul gündemine gelecek. Başvurular, kanun Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra başlayacak.
BAŞVURULAR NE ZAMAN YAPILACAK?
Başvurular, kanun Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra başlayacak. Koşulları yerine getirenler, Süre sınırı olmaksızın, SGK ve e-Devlet'ten başvuru yapabilecek. EYT duzünlemesinden yararlanmak isteyenler emeklilik için başvuru dilekçesi verecek.
MAAŞLAR NE ZAMAN ÖDENECEK?
Maaşlar dilekçe verildikten sonraki ay başından itibaren ödenmeye başlanacak. İlk maaşlarının mart ayında ödenmesi planlanıyor. Başkan Erdoğan, katıldığı televizyon programında yaptığı açıklamada, "EYT kapsamında emekliliğe hak kazanan vatandaşlarımıza ilk aylıkları şubat ya da mart gibi bağlanabilir. Bu işi inşallah bir an önce bitireceğiz." dedi.
Geçen yılın aralık ayına kadar EYT düzenlemesi için 2023 bütçesine yönelik çok sıkı tedbirler aldıklarını belirten Nebati, "Bana Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanı olarak 'Bu ödemeyi yapacaksın' dediklerinde benim hazır olmam gerekiyordu. 31 Aralık'ta biz EYT'nin bu yılki yükünü kasaya koyduk." değerlendirmesinde bulundu.
"EYT'NİN BU YIL İÇİN BÜTÇEYE MALİYETİ 255 MİLYAR LİRA"
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, EYT düzenlemesine ilişkin soruları da yanıtlayarak, Türkiye bütçesinin güçlü olduğunu vurguladı.
BANKA SANDIKLARI DA ETKİLENECEK
Yaş şartının kaldırılması durumunda hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişinin ortalama yaşı 48,5 ve ortalama emekliliğe kalan süresi ise 6,3 yıl olarak hesaplandı. Hemen emekli olabilecek 1,7 milyon işçinin yaklaşık yüzde 87'si (1,4 milyon) aktif çalışma hayatında yer alıyor.
Banka sandıkları da birer sosyal güvenlik kuruluşu olarak hizmet verdiği için bunların da kamu sosyal güvenlik sistemine benzer şekilde düzenlemeden etkilenmesi bekleniyor.
Düzenlemeyle işverenlerin maliyetlerinin düşürülmesi ve kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi amaçlanıyor. Emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlardan en son çalıştıkları iş yerlerinde çalışmaya devam etmeleri halinde bu sigortalıları istihdam eden işverenlere 5 puanlık SGDP işveren hissesi prim indirimi getirilecek. SGDP'ye tabi çalışma, emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlara aylıkları kesilmeden çalışma imkanı veren bir uygulama olacak.
EYT'den yararlanacakların tamamının çalışmaya devam etmesi durumunda 10 aylık maliyet 6,3 milyar lirayken, yüzde 75'inin çalışmaya devam etmesi durumunda 4,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Şartların sağlanması kaydıyla destek sonrası SGDP işveren hissesi yüzde 19,5 olarak uygulanacak. Bu kapsama girecek kişilerin halihazırda yüzde 37,5 primle bildirildiği ve işverenlerin düzenli prim ödemesi nedeniyle malullük, yaşlılık, ölüm sigortası (MYÖ) 5 puanlık indirimden yararlandığı dikkate alındığında, bu kişilerin SGDP'li çalışmaya devam etmesi durumunda bu düzenleme kapsamındaki 5 puanlık indirimin Hazineye ek yük getirmeyeceği öngörülüyor.
İşverenler, bu destekten her bir sigortalı için sadece bir kere yararlanabileceği için zaman içerisinde yararlanacak kişi sayısının azalması bekleniyor.
KİMLERE KAÇ GÜN GEREKİYOR?
SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı dahil 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olan herkes düzenleme kapsamında bulunuyor. Borçlanmayla işe başlangıcını bu tarihe çekebilenler de düzenlemeden yararlanabilecek. Bu kişiler, borçlanmayla gelinen işe başlangıç tarihindeki prim gün şartlarına tabi olacak.
Bağ-Kur'dan emekli olacak kadınlara 7200, erkeklere 9000 prim günü tamamladıklarında yaşları ne olursa olsun emekli aylığı bağlanabilecek. Emekli Sandığı'na bağlı memurlardan kadınlardan 7200, erkeklerden de 9000 prim günü sağlayanlar EYT düzenlemesinden yararlanabilecek.
Mevcut tasarıya göre, SSK'lılardan kadın ise 20 (bu süre doldu), erkek ise 25 yıl hizmet süresini doldurup, işe giriş tarihine göre 5000 ile 5975 arasında prim gününü tamamlayanlar kaç yaşında olursa olsun emeklilik hakkı kazanacak. Erkek çalışanlardan sigorta başlangıcı 23 Kasım 1980 ve öncesi olanlar ile kadın çalışanlardan 23 Mayıs 1985 ve öncesi olanlar için 5000 prim günü yeterli. Bu tarihlerden sonra sigortalı olan kadın ve erkek çalışanlar için kademeli olarak 5975 güne kadar çıkan kademeli prim gün uygulanıyor. Kimilerine 75 gün, kimilerine de 975 gün gerekiyor.
ŞARTLAR DEĞİŞİR Mİ?
Yapılan çalışmalar sırasında prim için de 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülmesi gündeme geldi. Bu gerçekleşmiş olsaydı SSK'da 5000 gün prim yeterli olacaktı. Şu anda yasa teklifinde kademeli prim günü bulunuyor. Ancak komisyon ve genel kurul aşamalarında milletvekillerinin önergeleriyle değişiklik yapılması mümkün olabiliyor.
PRİM NASIL KAZANILABİLECEK?
Emeklilik hesabını 5000 prim gününe göre yapan SSK'lılar eksik primlerini çalışmaya devam ederek, borçlanma yaparak, ihyaya başvurarak ya da isteğe bağlı sigorta ödeyerek tamamlayabilecek.
Borçlanma yaptığı halde günü yetmeyenler eğer hakkı varsa ilave borçlanma yapabilecek. Doğum ve askerlik borçlanması başvurusunda bulunanlar her gün için en az 106,75 lira ödeyecek. 1 aylık borçlanma için de en az 3 bin 202 lira 56 kuruş ödenmesi gerekecek. Yurt dışı borçlanmasının tutarı da günlük 150,12, 1 aylık 4 bin 503 lira 60 kuruş. Borçlanmada tüm süreler değil, ihtiyaç kadarı ödenebiliyor.
BORÇLANMAYLA NASIL EMEKLİ OLUNACAK?
Milyonlar yasayı beklerken, 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olup eksik primleri bulunanlar bunları tamamlama peşine düştü. 8 Eylül 1999'dan sonra sigortalı olanlar ise borçlanma telaşına girdi.
9 Eylül 1999 (dahil) tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkan tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 (dahil) öncesi olacak şekilde geriye götürülenler de EYT düzenlemesi kapsamında emekli olabilecek.
ASKERLİK: Bu borçlanmanın işe başlangıcı geriye çekmesi için askerliğin sigortalı olmadan önce yapılmış olması gerekiyor. Sigortadan önce askerlik yapılmışsa, işe başlangıç tarihi borçlanılan süre kadar geriye çekiliyor.
