Merkez Bankası, yıl sonu enflasyon raporunu açıklayarak 2024 için yeni tahminlerini paylaştı. Enflasyon tahminlerinde yapılan yukarı yönlü revizeler emekli ve memurların maaş artışlarını doğrudan etkileyen bir faktör haline geldi. Bu rapor sadece enflasyon oranlarını değil, aynı zamanda maaş artışlarıyla ilgili beklentileri de şekillendirecek. Konuyla ilgili son hesaplamaları Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem Youtube hesabı üzerinden paylaştı.
İşte konuşmalarından öne çıkanlar;
Merkez Bankası'nın Enflasyon Raporu ve Maaş Artışları Değişti
Bu hafta yine hareketli geçti. Hem piyasalar çok hareketliydi, hem de ekonomide hareketli anlar yaşadık. Bir yandan da Merkez Bankası'nın enflasyon raporunu bekliyorduk ki bugün Merkez Bankası enflasyon raporunu açıkladı. Bu, yılın son enflasyon raporuydu ve önümüzdeki dönem için yapacağı öngörüler önemliydi. Yeni rakamları da açıklamış oldu. Daha önce tahmin ettiği veya öngördüğü rakamları biraz yukarı doğru revize etti Merkez Bankası, dolayısıyla enflasyondaki öngörüler değişmiş oldu.
Enflasyon Raporu ve Güncel Tahminler
Enflasyon raporu veya enflasyon öngörüleri bizi neden ilgilendiriyor diyebilirsiniz. Bu enflasyon hepimizin bildiği gibi emeklilerin ve memurların önümüzdeki yıl için ilk 6 aylık maaş artışlarını da belirliyor. O yüzden önemli. Merkez Bankası'nın bu yeni oranlarını konuşacağız. Ancak biliyorsunuz 4 aylık enflasyon zaten açıklanmıştı. 3 aylık enflasyon %8,92 çıkarken, 4 aylık enflasyon %12,06 oldu. Tabii bunun üzerine iki veri daha gelecek: Kasım ve Aralık enflasyonları. 6 aylık enflasyon belli olacak ve bu 6 aylık enflasyon da zaten emeklilerin maaş artışlarını belirleyen unsur. Ancak bugün yıl sonu için daha önce başka kurumlardan gelen oranların dışında Merkez Bankası'nın yeni oranları da geldi.
Daha önce yıl sonu enflasyon için değişik tahminler vardı. Bunların en düşüğü orta vadeli programda yer alan %41,5'ti. Daha sonra Merkez Bankası'nın yaptığı piyasa katılımcıları anketleri, Anadolu Ajansı'nın yaptığı yabancı kurumların yaptığı piyasa anketlerinde rakam %45'lere, %44'lere kadar çıkmıştı. Bugün Merkez Bankası da yeni revize rakam açıklamış oldu. Buna göre de tahmin aralıklarının alt sınırı %42, üst sınırı ise %46 olarak açıklandı. Ortalaması da %44. Yani Merkez Bankası, %42 ile %46 aralığını açıkladı fakat yıl sonu beklentisi %44 olarak belirlenmiş oldu.
Peki, şimdi bu 3 rakam – %42, %44 ve %46'lık enflasyon tahmini – emekliler açısından hangi maaş artışlarını ortaya çıkardı?
Bildiğiniz gibi SSK ve Bağ-Kur emeklileri, 6 aylık enflasyon oranı kadar enflasyon artışı alıyorlar. Tabii refah payı vesaire ek artışlar farklı ama 6 aylık enflasyon onlar için enflasyon artışını oluşturuyor ki şu ana kadar %12,06'lık bir oran çıktı.
Alt sınır %42 demiştik; %42 ile %46 aralığını koymuş ama %44 bekliyoruz demişti. %42 en alt seviyedeki enflasyon gerçekleşirse 6 aylık enflasyon %13,84 oluyor. Peki, %44 gerçekleşirse ne oluyor? Orada da 6 aylık oran %15,45 oluyor. %46'lık en üst dilimdeki tahmin gerçekleşirse, bu sefer 6 aylık oran %17,05 oluyor. Yani SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin en düşük enflasyon artışı %13,84, en yükseği de %17,05 çıkıyor. Yıl sonu %44'lük beklentiye göre de %15,45'lik bir artış onları bekliyor.
Şimdi hemen memur emeklilerine ve memurlara da bakalım. Çünkü memur emeklileri ve memurların artışları, sadece onları değil sosyal yardımları da belirliyor. Yani 65 yaş aylığı, engelli maaşı, evde bakım parası gibi ödemeler de memurlara yapılan zam kadar artıyor.
Bilindiği gibi SSK ve Bağ-Kur'lular sadece enflasyon oranı kadar artış alırken, memurlar ve memur emeklileri, dolayısıyla onların alacağı zamdan etkilenen sosyal yardımlar (yani engelli aylığı, evde bakım parası, 65 yaş aylığı gibi) toplu sözleşme artışı artı enflasyon farkıyla hesaplanıyor.
Biliyorsunuz toplu sözleşme artışları %6 olacak ocakta. Temmuzda da %10'luk bir artış almışlardı. Dolayısıyla %6 tamam; %10'un üzerinde oluşan enflasyon da enflasyon farkı olarak ödenecek.
Hemen bakalım; %42 alt sınırı düşünürseniz burada %9,70'lik bir artış ortaya çıkıyor. %44'lük hedefi veya tahmini düşünürseniz %11,25 çıkıyor. %46'lık tahmine göre, yani en üst seviyedeki tahminine göre ise Merkez Bankası'nın memurlar ve memur emeklileri ile sosyal yardım artışları %12.80 oluyor.
Bu oranlar arasında bir fark oluştu. Az önce bahsettik, işte en yüksek SSK-Bağ-Kur'da %17'nin üzerindeyken burada %12,80. Buna benzer bir tablo, geçtiğimiz ocak ayında tam tersi olmuştu; SSK-Bağ-Kur daha düşük, memurlar daha yüksekti ve orada bir eşitleme oldu.
Önce %44 ne getirecek ona bir bakalım. Merkez Bankası'nın yeni tahmini, yıl sonu enflasyonu %44 olacak. Buna göre temmuz-aralık enflasyonu, yani 6 aylık enflasyon %15,45.
Dolayısıyla SSK ve Bağ-Kur'luların enflasyon artışı %15,45, memur emeklisi ve memurlar için fark %4,95 olarak belirleniyor. Toplamda da %11,25'lik bir artış alıyor memur emeklisi.
En düşük memur maaşı bu orana göre 43.616 liraya çıkıyor. En düşük memur emeklisi aylığı ise 19.566 liraya çıkmış oldu.
2024 enflasyonu tahmin aralıkları biliyorsunuz %42 ve %46'ydı. Her ikisine göre de hesaplamalara bakalım. 6 aylık enflasyon, yani temmuz-aralık aralığı %13,84 ve %17,05 çıkıyor.
SSK ve Bağ-Kur için %13,84 ve %17,05'lik enflasyon artışı oluştu. Memur emeklisi farkı %3,49 ve %6,41 olarak belirlendi. Memur emeklisinin artışı ise toplu sözleşme ile beraber %9,70 ile %12.79 arasında değişiyor.
En düşük memur maaşı bu durumda 43.008 ve 44.220 lira oluyor. En düşük memur emeklisi aylığı ise 19.566 ile 19.837 lira olarak belirleniyor.
Şimdi SSK ve Bağ-Kur'luların en düşük aylığına bakalım, hem de refah payını konuşalım. Merkez Bankası'nın açıkladığı yıl sonu enflasyonuna göre biz sizin enflasyon artışlarını hesapladık. Ancak tabii ben yine bunların üzerine bir refah payı gelebilmesini bekliyorum çünkü ocak ayında bu yapılmıştı. SSK-Bağ-Kur'lularla memur emeklisi arasında bir fark var.
%20'NİN ÜZERİNDE REFAH PAYI GELEBİLİR
Belki %20'nin de üzerinde bir refah payı gelebilir. Evet, bunu 3 Ocak'tan sonra göreceğiz. Hükümet böyle bir karar alırsa zaten bir yasal düzenleme olarak Meclis'e gelir ve yasalaşarak maaşlara yansır. En düşük maaş meselesine gelince, biliyorsunuz, işte memurların en düşük maaşlarını söyledim. SSK ve Bağ-Kur'lular açısından ise bir taban maaş uygulaması var, bildiğiniz gibi şu anda 12.500 TL. Onun altında maaş alanlara hep söylüyorum, seyyanen bir ödeme yapılıyor; yani burada oransal değil, ne kadar eksikse o tamamlanıyor. Dolayısıyla bunun da artması söz konusu.
MAAŞLAR 15.000 TL OLABİLİR
Daha önce de söyledim, eğer arttırılması sıfır zam tehlikesi bir kere daha ortaya çıkabilir. Dolayısıyla burada da %20'lik bir artışla, bunun 15.000 TL olabileceğini tahmin ediyoruz. Tabii bu da yine 3 Ocak'tan sonra karar verilip, yasal düzenlemeyle Meclis'e gelecek konular arasında.
