Annelerimiz her ne kadar bir işyerinde çalışmıyor da olsalar ev işleriyle ve yine evde yaptıkları üretimle ekonomiye katkı yapıyorlar. Ancak bu annelerimizin kendi yaptıkları üretimlerle ilgili sosyal güvenceye kavuşmaları için önemli düzenlemeler yapıldı. Gerek emeklilik imkanı gerekse esnaflık hakkı ile üretime katılmaları sağlandı. Ev hanımları için yürürlükteki bu haklardan ikisini bugün sizinle paylaşmak istiyorum.
● ÇALIŞMADAN PRİM KAZANIN: Emeklilik için yasalarımız yıl, yaş ve prim olmak üzere 3 şart koyuyor. Yıl için belli bir süre sigortalı olarak geçirmek lazım. Yaş ise işe giriş tarihine göre belirleniyor. Çalışanların primleri ödenirken, çalışmayanlar için de isteğe bağlı sigorta bulunuyor. Bu sistem sayesinde başta ev hanımları olmak üzere çalışma imkanı olmayan ya da çalışmaya ara vermiş primi eksik olan vatandaşlar emeklilik hakkına kavuşuyor.
Bunun için çalışmıyor olmak veya emekli olmamak ayrıca da 18 yaşında olmak yetiyor. İsteğe bağlı sigortalılar kendi primlerini kendileri ödeyerek günlerini tamamlayıp emekli olabiliyor. İsteğe bağlı sigortayı başlatmak da çok kolay. En yakın Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüğüne giderek bir dilekçe vermeniz yeterli. Ardından sizin sigortanız başlamış oluyor.
EKSİK GÜNLERİ TAMAMLAYIN
Her ay priminizi yatırarak emeklilik gününüzü tamamlayabilirsiniz. Ayrıca daha önce çalışmalarınız varsa ve priminiz eksik ise bu sayede yine primi tamamlayabilirsiniz. İsteğe bağlı sigortalılar 1 Ekim 2008 sonrası 4B'li yani Bağ- Kur'lu olarak değerlendiriliyor.
Yani emekliliğiniz hesaplanırken Bağ-Kur şartları geçerli oluyor. Ödenecek primler geçerli asgari ücrete göre belirleniyor. Bu yıl için en düşük prim miktarı aylık 818,68 lira seviyesinde bulunuyor. İsteğe bağlı sigortalı olanlar sadece emeklilik haklarından değil diğer çalışanlar gibi sağlık hizmetlerinden de yararlanıyor.
● GELİR VERGİSİ YOK: Evde küçük işler yaparak para kazanan ev kadınları hem sigortalı sayılıyor, hem de vergi vermeden esnaf oluyor. Üstelik primlerini 26 gün ödeyip 30 gün üzerinden sigorta ile emeklilik hakkına da kavuşuyor. Vergi kanununda düzenlenen 'Esnaf Muaflığı' ev kadınları için de büyük bir avantaj getiriyor. Milyonlarca kadın evde giyecek, yiyecek, süs eşyası üreterek satıyor.
Esnaf muaflığı için, motorlu taşıt kullanmamak şartı ile, bir işyeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler, gezici olarak bir mesleği icra edenler, evlerde işçi almamak şartıyla üretim yapıp satanlar vergiden muaf esnaf sayılıyor. Ayrıca son çıkan düzenleme ile de bir yıllık brüt asgari ücret tutarını (2019 yılı için 30.700,80 lira) geçmemek kaydıyla internetten de satış yapanlar vergiden muaf olacak.
BELGE ALMAK ÜCRETSİZ
Bu tür işleri yapanlar vergi dairelerine başvurduklarında 'Esnaf Muafiyet Belgesi' alabiliyor. Belgeyi alanlar 3 yılda bir bunu yenilemek zorundalar. Bu belge karşılığında bir bedel de ödenmiyor. Bu şekilde belge alan ev kadınları isterlerse sigortalı da oluyor. Bu yıl için 26 günlük prim ödeyerek 30 gün kazanılabiliyor.
YAŞ BÜYÜTME DİKKATE ALINMAZ
Emekli olmak için dilekçe verdim. Dilekçemin kabul edilmesine rağmen, sonradan emekli olamayacağıma dair bana bir yazı gönderdiler. Sebebi de yaşı büyütmem. İşe başladıktan sonra askere erken gidebilmek için yaşımı 2 yıl büyütmüştüm. Sosyal Güvenlik Kurumu'na gittim, bana emekli olabilmem için 2 yıl daha beklemem gerektiğini söylediler. Dava açsam emekli olabilir miyim? Murat KARASU
Yaşı büyüttüğünüzden dolayı emeklilik talebinizin reddedilmesi, doğru ve kanun gereği yapılması gereken bir durumdur. Mahkemeye başvurmanız size fayda sağlamaz, çünkü bu konuyla ilgili daha önceden Anayasa Mahkemesi kararı var ve bu kararla 'ilk defa sigortalı olunduktan sonra yapılmış yaş düzeltmelerinin emeklilik hesaplarında geçerli sayılmamasının Anayasa'ya aykırı olmadığı' belirtilmiştir. Bu sebeple ilk işe başladığınız tarihte kaç doğumluysanız emeklilikte de bu tarih geçerli olacaktır.
EMEKLİ MAAŞINI PRİM BELİRLER
Sigorta girişim 1993. Şubat 2018'de 5665 gün ile emekli oldum. 17 yıl aynı yerde çalıştım. Son brüt ücretim 2.900 TL'ydi. Aylık 1.145 TL maaş bağlandı. Neden bu kadar az? Firdevs AKDEMİR
Emekli maaşını belirleyen en önemli etken prime esas kazancınız.
KADROLU OLDUNUZ
Önceden 4C'li personel olup da sonra 4B'li olan özelleştirme mağdurları, kadro alabilecek mi? Alparslan ÜNSAL
4C kadrosunda bildiğiniz gibi önce bazı iyileştirmeler yapıldı. Daha sonra tamamen kaldırılıp 4B yapıldı. Zaten kadrolu oldunuz. Daha önce ünvan yokken, ünvanlı kadro oldu. 4A kadrosu ise şu anda tüm sözleşmelilerin beklediği bir durum. Umarız ilerde bu ayrımlar tamamen ortadan kalkar ve tüm personel kamu çalışanı olarak anılır.
YURT DIŞI BORÇLANMADA SİGORTA GİRİŞİ ŞART
Yurt dışı görevim nedeniyle, eşim 5 yıl yurt dışında kaldı. Herhangi bir sigorta başlangıcımız yok. Eşim yurt dışı borçlanmasıyla emekli olabilir mi? Erdal DOĞAN
Yurt dışında çalışan erkekler ve sadece bulunan kadınlar 18 yaşından sonraki günleri borçlanabiliyor. Tabii burada bir sigorta girişi olmalı. Bir de bulunduğu ülke önemli. Sigorta anlaşması yaptığınız ülkelerden birisi mi, değil mi o da önemli.
KENDİ ÇIKAN TAZMİNAT ALAMAZ
Engelli olan eşim 23.11.2015 tarihinde emekli oldu. Aynı şirkette hâlâ çalışmaya devam ediyor. Emekli olduğu zaman kıdem tazminatını aldı. Şu an işten çıkmak istediği zaman tekrar kıdem tazminatı alabilecek mi? Betül GÜLEÇ
Eğer kendi çıkarsa kıdem tazminatını alamaz.
YAŞI DÜZELTMEK FAYDA ETMEZ
Nüfus kaydımda 1974 doğumluyum. Fakat 1975'te ilkokula başladım. Yaş düzeltme yaparsam emeklilikte kabul edilir mi? Yücel KAPLANOĞLU
Yaş düzeltmesi kabul edilmiyor.
EMEKLİLİK HESABI
01.02.1973 doğumluyum. 01.10.1994 sigorta başlangıç tarihim. 6580 günüm var. Emekli olmak için askerlik borçlanması yapmama gerek var mı? Cuma ÇINAR
25 yıl, 55 yaş, 5750 gün gerekiyor. Askerlik 1994'ten önce ise 5 aylık bir borçlanma ile 54 yaşa indirirsiniz. Sonra ise borçlanmanıza gerek yok.
09.03.1977 doğumluyum. 06.07.1995'ten beri aralıksız olarak 03.03.2011 tarihine kadar çalıştım. Fatma TAŞKIN
20 yıl, 52 yaş ve 5825 gün şartlarınız var.
01.03.2008 ilk işe girişim. Arada 9 aylık bir boşluk var. Sonra 01.01.2009'dan itibaren aktif çalışıyorum. 25.10.1984 doğumluyum. Bircan GÜLMEZ
58 yaş ve 7000 gün gerekiyor.
Eşim 1985'te SSK'lı oldu. 1964 doğumlu. 2000 günü var. 2 çocuk borçlanırsa 3600 günle kaç yaşında emekli olur? Mustafa KAPTAN
Eşinize tam emeklilik için en az 5000 gün prim gerekiyor. 3600 günle emeklilik için ise bu primi tamamlayıp 58 yaşını beklemesi gerekir.
SSK ilk başlangıcım 15.04.1989. 26.04.1971 doğumluyum. 4865 primim var. Hayati KURU
SSK başlangıcınıza göre 25 yıl, 51 yaş, 5450 prim gün şartlarına tabisiniz. 585 gün daha ödemeniz durumunda prim gün sayınız tamamlanır ancak 51 yaşınız 2022 yılında dolacağından, emekli olacağınız tarih 26 Nisan 2022 olacaktır.
Eşim 03.07.1974 doğumlu. 01.10.1991'den SSK başlangıcı var. Aralıksız prim ödedi, hâlâ sigortalı çalışmakta. Prim gününü doldurdu. Şenol YILMAZ
20 yıl, 48 yaş ve 5525 gün şartları var. Eğer 5525 günü doldurduysa ki siz öyle söylemişsiniz, o zaman 48 yaşının dolacağı 03.07.2022 tarihinde emekli olabilir.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
