EYT için şartlar yavaş yavaş belli olmaya başladı. Bakan Bilgin, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlardan prim ve yıl şartını tamamlayanlara emeklilik yolu açıldığını ifade etmişti. 1999 sonrası sigortalı olanlar başlangıç tarihini öne çekip çekemeyeceğini merak edip araştırmaya başladı. EYT düzenlemesi Meclis'e sevk edildiğinde borçlanma ve yıpranma ile EYT'den yararlanılıp yararlanılmayacağı da kesinleşen noktalardan biri olacak. Peki,1999'dan sonra işe girenler EYT'li olabilir mi? Sigorta başlangıcı öne çekilebilir mi? İşte merak edilen detaylar haberimizde!
8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlardan prim ve yıl şartını tamamlayanlara EYT düzenlemesiyle emeklilik yolu açılıyor. Peki daha sonra sigortalı olanlar başlangıcını bu tarihe çekebilir mi? Hangi durumlarda bu imkan var. İşte yanıtı...
EYT'lilere emeklilik yolunu açacak düzenleme gün sayıyor. Aralık ayının gelmesiyle düzenlemenin Meclis sürecinin başlaması planlanırken, detaylar da belli oldu.
8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlardan prim ve yıl şartını tamamlayanlara emeklilik yolu açılacağı yönünde açıklamalar geldi. Düzenleme 8 Eylül 1999 tarihinden sonra sigortalı olanları kapsamıyor.
Ancak borçlanma, hizmet tespiti, yıpranma payı gibi yollarla sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekenlerin de düzenleme kapsamında olması bekleniyor. Düzenleme Meclis'e sevk edildiğinde borçlanma ve yıpranma ile EYT'den yararlanılıp yararlanılmayacağı kesinleşecek. Peki sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesine nasıl çekilebilir? En çok merak edilen soruların yanıtları şöyle:
ASKERLİK BORÇLANMASI ÇALIŞANLARI EYT'Lİ YAPAR MI?
Mevzuata göre sigortalı olduktan sonra yapılan askerlik için borçlanılması sadece prim kazandırıyor. Bu nedenle prime ihtiyacı olanların borçlanma yoluna gitmesi lazım.
Başlangıcı geriye çekmek için ise sigortalı olmadan önce askerliğin yapılmış olması gerekiyor. Bu da yetmiyor. Borçlanma ile sigorta başlangıcının 8 Eylül 1999 öncesine çekilebilmesi gerekiyor.
Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor. Askerlik borçlanması ile girişi 8 Eylül 1999 öncesine çekebilenler EYT kapsamına girebiliyor.
DOĞUM BORÇLANMASI BAŞLANGICI GERİYE ÇEKER Mİ?
Kadınlar sigortalı olduktan sonra yaptıkları doğumları borçlanabiliyor. Ancak bu borçlanma prim gün sayısını artırıyor. En çok çocuk başına 720 gün, 3 çocuk için 2160 gün prim kazanılabiliyor.
Sigorta başlangıç tarihini geriye çekmiyor.
Ancak anneler eğer stajdan sonra doğum yapmışlarsa bu doğumları borçlanabiliyor. Stajdan sonra doğum yapan anneler borçlanma ile ilk sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekebiliyorsa EYT'den yararlanabilecek.
AVUKATLAR NASIL EYT'Lİ OLUR?
Avukatlar, sigortalı olmaksızın ilk 6 ay mahkemelerde, kalan 6 ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj sürelerini gösteren onaylı baro belgesi ve borçlanma talep dilekçesi ile kuruma başvurmaları halinde bu süreleri borçlanabiliyor.
8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanların EYT kapsamına girmesi için bu borçlanma ile başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesine çekebilmesi şart. 1 yıllık sürenin tamamını borçlanmak şart değil, ihtiyaç kadar da borçlanma yapılabiliyor.
8 Eylül 1999 öncesi çalıştım ama sigortam yatırılmadı. Hizmet tespiti ile EYT düzenlemesi kapsamına girebilir miyim?
İşveren eğer SSK'ya hiçbir belge vermemiş ise çalışmanın sona erdiği yılı izleyen tarihten itibaren 5 yıl içinde hizmet tespit davası açması gerekiyor.
Buna göre hak düşürücü süre dolmuş durumda. Ancak, 5 yıllık hak düşürücü sürenin işlemediği durumlar da var.
İşveren sonrasında işçiye sigorta yapmışsa ya da işe girişi bildirmiş ama primi yatırmamışsa hizmet tespiti davası açılabiliyor. Burada zaman aşımı bulunmuyor.
SGK kayıtlarında 'bordro, sigortalı hesap fişi, bildirge' gibi belgeler varsa hak düşürücü süre işletilmiyor.
2000 yılında işe başladım, fiili hizmet zammıyla emekliliğim öne çekilir mi?
Kazanılan yıpranma payı ile sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesine çekilebiliyorsa EYT kapsamına girilebilir.
BORÇLANMAYA NE ÖDENİYOR?
5510 sayılı Kanun'a göre borçlanmalarda brüt asgari ücretin yüzde 32'si ödeniyor.
Şu anda doğum ya da askerlik borçlanması yapanlar 1 gün için en az 69,02, 1 ay için 2 bin 70 lira 72 kuruş veriyor.
1 çocuk için 2 yıllık (24 ay) doğum borçlanması yapılırsa, en az 49 bin 697 lira 28 kuruş ödeniyor. Yine bu yıl bitmeden askerlik borçlanması yapanlar 540 günlük (18 ay) borçlanma için en az 37 bin 272 lira 96 kuruş veriyor.
BORÇLANMA NE ZAMAN YAPILMALI?
Borçlanma yapmak için düzenlemenin detaylarının belli olacağı Aralık ayını beklemek faydalı olabilir.
Asgari ücret 1 Ocak itibariyle artacağı için borçlanma tutarları da artacak. Bu nedenle bu yıl bitmeden borçlanma yapanlar daha az ödemeyle prim kazanabilecek.
Örneğin; asgari ücretin yüzde 50 artışla net 8 bin 250 lira olması halinde brüt asgari ücret 9 bin 706 lira seviyesine ulaşacak.
Bir aylık borçlanma tutarı 3 bin 106 liraya ulaşırken, bin 35 liralık bir fark ortaya çıkacak. Bir çocuk borçlanmasında ödenecek fazla para 24 bin 847 lirayı, askerlik borçlanmasında ise 18 bin 636 lirayı bulacak.
