Emeklilikte Yaşa Takılanlar için kritik sürece girildi. EYT düzenlemesinin ne zaman Meclis'e geleceği büyük merak konusu. Bu kapsamda AK Parti'den önemli açıklamalar geldi. Öte yandan EYT'lilerin başvuru sonrasındaki ay başından itibaren emekli maaşları hesaplanmaya başlanacak. Maaşlarda enflasyon büyüme hızı Aylık Bağlama Oranı ve yapılan zamlar da gündeme gelecek. Peki, EYT ne zaman çıkacak? EYT staj mağdurları son dakika 2023 gelişmesi var mı? EYT ilk maaş ne zaman yatar? İşte tüm merak edilenler!
Milyonlarca EYT'li Meclis'ten geçecek yasal düzenlemeye kilitlenmiş durumda. Yaş sınırının olmaması EYT'lileri sevince boğarken şimdi emeklilik işlemleri için gün sayılıyor.
AK PARTİ GRUP BAŞKANVEKİLİ BÜLENT TURAN'DAN EYT AÇIKLAMASI
Gözler EYT kanun teklifine çevrildi ve milyonlar bu haberi bekliyor. Ak Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, EYT hakkında yeni açıklamalarda bulundu ve tarih bilgisi verdi.
AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, düzenlemenin bu ay sonuna doğru Meclis'e gelebileceğini söyledi.
Turan açıklamasında, "EYT en geç Ocak sonu Meclis'te olur, Şubat ortasında yasalaşır" ifadelerini kullandı.
Bu aşamada yoğunlukların önüne geçebilmek için başvuruların e-devlet üzerinden yapılması bekleniyor. Başvurunun ardından yasa gereği ilk emekli maaşı ise bir sonraki ayın başından itibaren hesaplanıyor.
Bu durumda Ocak ayı içinde yapılacak başvuru sonrasında maaş hesabı 1 Şubat tarihinden itibaren başlayacak ve EYT'linin parası bu tarihten itibaren birikecek.
NASIL HESAPLANACAK
EYT'li ya da mevcut yasaya göre emekli olan herkesin maaşı aynı formül üzerinden hesaplanıyor. Bu noktada ortaya atılan 'EYT'linin maaşı düşecek' sözleri gerçeği yansıtmıyor.
Dolayısıyla EYT'linin maaşında bir kesinti olmayacağı gibi aksine son artışlardan da olumlu etkilenecek ve maaşları artacak. Şu anda emekli olan her vatandaş gibi EYT'lilerin de maaşları üç ayrı dönem için hesaplanacak.
Emekli maaşını belirleyen en önemli etken prime esas kazanç oluyor. Yani SGK'ya bildirilen maaş ne kadar yüksek ise emekli maaşı da o kadar yüksek oluyor.
Sürekli asgari ücretten bildirilen sigortalılar emekli olduklarında tabana yakın maaş alıyor.
ÜÇ AYRI DÖNEM VAR
Birinci dönemde 2000 yılı öncesi primler ve kazançlar dikkate alınacak. Burada Aylık Bağlama Oranları yüzde 70'ler seviyesinde hesaplanıyor.
Buna bir de güncelleme katsayısı, yani sigortalının kazançlarının büyüklüğüne göre bir gösterge belirleniyor.
Böylece 20-30 yıl önceki maaşlar günümüze güncellenmiş oluyor. İkinci dönem ise 2000 ile 2008 yılının 10. Ayı arasında oluyor.
Bu dönemde aylık bağlama oranları yüzde 50-60 seviyelerine düşüyor. Ancak gösterge ile birlikte büyüme hızı da güncelleme rakamlarına ekleniyor.
Böylece aylık bağlama oranındaki düşüş dengeleniyor. Üçüncü dönemde ise 2008 yılının 10. Ayından sonraki döneme bakılıyor.
Bu dönemdeki kazançlar yüzde 40'lar seviyesine inen Aylık Bağlama Oranı ile çarpılıyor.
Ancak yine devreye büyüme hızının yüzde 30'u ve enflasyon katkısı girerek rakam güncelleniyor.
Tüm bu hesaplamalar yapıldıktan sonra toplanıp emekli maaşı ortaya çıkıyor. Bu süreç içinde emeklilere yılda iki kez yapılan enflasyon artışları da emekli maaşını olumlu etkiliyor ve yükseltiyor.
Görüldüğü gibi kazançları sabit olan birisi açısından emekli maaşında bir düşme değil aksine yıllar içinde yükselme söz konusu oluyor.
Ancak yüksek kazançtan çalışan birisi daha sonra asgari ücret ile çalışmaya başlarsa bu kez 'yüksek kazançtan' hesaplanan emekli maaşı asgari ücretle birlikte daha az artıyor.
Örneğin maaşı 8 bin lira olarak hesaplanan bir sigortalının yüksek kazançtan devam etmesi halinde alacağı emekli maaşı 10 bin liraya çıkacaksa, asgari ücrete geçtiği için alacağı maaş 9.000 liraya çıkacak.
Görüldüğü gibi maaşta bir düşme değil, kazançta bir azalma söz konusu oluyor.
Yani maaş her durumda artış gösteriyor. Burada tüm hayatı boyunca asgari ücretle çalışanlar açısından bakıldığında maaş daha düşük oluyor.
ORTALAMA 10 BİN LİRA MAAŞ
Yukarıdaki hesapta da görüleceği gibi emekli maaşı hesabı kişiden kişiye değişiyor. Böylece herkes kendi kazancına göre bir emekli maaşına kavuşuyor.
Ancak EYT'liler ile ilgili istatistiklere bakıldığında çoğunun çalıştığı ve kalifiye eleman olduğu görülüyor.
Yine 400 bin kadarının da memur olduğu ve prim gün sayılarının 6-7 bin günü geçtiği düşünülürse EYT'lilerin alacağı emekli maaşının ortalama 10 bin lirayı geçmesi de bekleniyor.
