Milyonların merakla beklediği EYT düzenlemesi ile ilgili Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Kabine Toplantısı'nın ardından, emeklilik için yılını doldurup yaş şartını bekleyenler için yürütülen çalışmaların en kısa sürede tamamlanıp açıklanacağını duyurmuştu.
Son olarak milyonları heyecanlandıran bir açıklamada AK Parti Grup Başkanvekili Emin Akbaşoğlu'ndan geldi.
'2023 YILININ BAŞINDA YASALAŞMASINA ŞAHİT OLACAĞIZ'
Basın mensuplarını sorularını da yanıtlayan Akbaşoğlu, EYT ve sözleşmeli personel ile ilgili düzenlemelere ilişkin, "Bu konuda çalışmalarımızı devam ettiriyoruz. Meclis takvimine uygun bir şekilde bunları çalışıp Meclis'in gündemine getirmeyi istiyoruz. EYT ve sözleşmeli personelin kadroya geçirilmesine ilişkin düzenlemeleri aralık ayı içinde yapmayı planlıyoruz. En kötü ihtimalle 2023 yılı başında yasalaşmasına şahit olacağız" dedi. Akbaşoğlu ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın taşeron çalışanlarla ilgili de çalışma başlattığını söyledi.
Buna göre, EYT düzenlemesinin Aralık ayında Meclis'e gelmesi ve ardından yürürlüğe girmesi bekleniyor.
EYT'LİYE ŞUBAT'TA ÇİFTE KAZANÇ
Yeni yılla birlikte hayata geçmesi beklenen EYT düzenlemesiyle ilk etapta 1.5 milyon kişi emekli olurken, aylıkla birlikte promosyon imkanı da bulunacak.
İsteyen promosyon alacağı bankayı emeklilik başvurusu sırasında seçecek, ödeme de ilk aylıktan 3 gün sonra yapılacak.
Emeklilik başvurusu ne zaman ve nasıl yapılacak?
Emeklilik şartlarını sağlayanlar düzenleme uygulamaya girer girmez başvurabilecek. Başvuruların nasıl yapılacağı hakkında açıklama yapılacak.
Ancak mevcut uygulamada özel sektörde çalışanlar ve kendi işini yapanlar e-Devlet'ten de Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüklerine giderek de emekli aylığı başvurusu yapabiliyor. Kamuda çalışanlar ise kurumlarına başvuruda bulunuyor.
EYT'liler ne zaman başvuracak ve ne zaman maaş alacak?
İlk maaş başvurudan sonraki ay hesaplanmaya başlayacak. Ocak'ta başvurulursa, hesap 1 Şubat tarihinden itibaren yapılacak. İşlemler bittiğinde Ocak ayında başvuranların hesabına 1 Şubat'tan itibaren biriken maaşı yatırılacak.
Promosyondan nasıl yararlanılacak?
SSK ya da Bağ-Kur'dan emekli olacaklar SGK müdürlüklerine giderek veya e-Devlet üzerinden ulaşabileceği tahsis talep ve beyan taahhüt belgesinde, Emekli Sandığı'ndan emekli olacaklar çalıştığı kuruma vereceği emeklilik dilekçesinde maaşını almak istediği bankayı seçebilecek. Ardından bu bankaya 3 yıllık taahhüdünü vererek promosyon imkanından yararlanabilecek.
PROMOSYON NE ZAMAN ÖDENECEK?
Yeni emekli olanların promosyon ödemeleri ilk maaş ödemesini takiben 3 iş günü içerisinde gerçekleştirilecek. Şubat'ta ilk maaş yatırılırsa, aynı ay promosyon da cebe girecek.
PROMOSYON NE KADAR?
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun yaptığı son güncelleme ile 3 yıllık dönem için taban promosyon tutarları maaşı 3.500 liraya kadar olanlar için 3.000, 3.500-7.500 lira arası olanlar için 3.500, 7.500-10.000 lira arası olanlar için 4.500, 10.000 liradan fazla olanlar için 5.000 liraya çıktı.
Yeni emekliler belirlenen bu tutarların altında promosyon almayacak. Seçilen bankaya göre daha yüksek ödeme de söz konusu olabilecek. Mevcut kampanyalara göre halen emeklilere 7 bin 500 liraya varan promosyon verilirken, emekli yakınını getirenlere de her kişi için 250 lira ödeniyor.
PROMOSYON TUTARLARI ARTAR MI?
EYT düzenlemesiyle 2023 yılı başında 1.5 milyon kişi emekli olacak. Yine Ocak'ta yürürlüğe girecek 3600 ek gösterge düzenlemesiyle de yaklaşık 300 bin kişinin kamudan emekli olması bekleniyor. Bu kadar çok yeni emekli olmasının, promosyon rekabetini büyütmesi, tutarları artırması bekleniyor.
Promosyon aldıktan sonra daha yüksek tutarlarla karşılaşanlar bunları da değerlendirebilecek. Bunun için promosyonun kalan süresinin tutarını bankaya iade etmek yeterli olacak.
EYT'Lİ ÇALIŞANA 5 PUAN FORMÜLÜ
EYT düzenlemesiyle emekli olacak çalışanların prim maliyetinin de aşağıya çekileceğini ortaya koydu. Peki EYT'lileri neler bekliyor?
Prim ve yıl şartları neler?
SSK'lıların emekliliğinde Eylül 1999 öncesindeki şartlara göre 5000 prim günü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlamak gerekiyor. Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'da ise kadınlarda 20 tam yıl (7200 gün), erkeklerde 25 tam yıl (9000 gün) hizmeti tamamlamak şart. EYT yasası 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülmesini sağladığında prim ve yıl şartı bu şekilde olacak. Düzenleme ile söz konusu prim ve yılı tamamlayan EYT'liler emekli maaşına kavuşacak. Tamamlayamayanlar ise tamamladıkları tarihte emekli olabilecek.
KISMİ EMEKLİLİK NASIL DEĞİŞECEK?
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan SSK'lılarda 3600, Bağ-Kur'lularda ise 5400 prim gün ile kısmi emeklilik mümkün. Ancak burada kadınlarda 58'e, erkeklerde 60'a varan yaş şartları söz konusu oluyor. Bu yaş şartında da 8 Eylül 1999 öncesine dönülürse 3600 prim günü olan SSK'lılar ile 5400 prim günü bulunan Bağ-Kur'lulardan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında olabilecek.
EYT DÜZENLEMESİ İLE EMEKLİ OLANLAR ÇALIŞABİLECEK Mİ?
Emekli olanlar aynı işyerinde devam edebileceği gibi, başka bir yerde de devam edebilecek. Üstelik işverenin emekli olan EYT'lilerle yolunu ayırmaması teşvik edilecek. Emekli çalışan ile normal çalışan arasındaki prim farkı 5 puanlık indirimle 2 puana çekilecek. Normal bir çalışanın priminin yüzde 22.5'i işveren tarafından ödeniyor. Düzenli ödemede işveren payından yüzde 5 indirim yapılıyor. İşverenin cebinden sigorta primi için brüt ücretin yüzde 17.5'i çıkıyor. Emekli çalışanda ise işverenden yüzde 24.5'lik kesinti yapılıyor. Arada yüzde 7'lik bir fark bulunuyor. 5 puanlık indirimle emekli çalışanın işverene maliyeti yüzde 19.5'e çekilecek.
KIDEM TAZMİNATINI TAKSİTLE ÖDEME MÜMKÜN MÜ?
Kıdem tazminatının peşin ödenmesi esas. Ancak çalışan onay verirse işveren kıdem tazminatını taksitle ödeyebilecek.
EKSİK PRİMLER NASIL TAMAMLANIR?
Prim günleri eksik olanlar şartları uyuyorsa borçlanma yapabilir. Borçlanma imkanı sadece askerlik ve doğumlarla sınırlı değil. Doktora veya uzmanlık öğrenim dönemi, avukatlık stajı, yurt dışındaki görev, grev ve lokavtta geçen süreler de borçlanılabiliyor. Gurbetçiler de yurt dışı borçlanması yapabiliyor. Geçmişte dondurulan hizmet süresi olan Bağ-Kur'lular ise bunların tamamını ihya ile canlandırabilir. İsteğe bağlı sigorta ile de primler tamamlanabiliyor. Ancak bu yöntemde aydan aya ödeme yapmak gerektiği için süreç uzuyor.
BORÇLANMA SİGORTA BAŞLANGICINI GERİYE ÇEKER Mİ?
Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik, avukatlık stajı, stajdan sonra yapılan doğumlar nedeniyle yapılan borçlanma başlangıç tarihini borçlanma yapılan gün sayısı kadar geriye çekebiliyor. Yıpranma payı da sigorta başlangıcını geri çeken imkanlar arasında bulunuyor. Ancak bu yollarla sigorta başlangıcını geriye çekenlerin EYT düzenlemesinden yararlanıp yararlanamayacağı düzenlemenin Meclis'e sevk edilmesiyle belli olacak.
DÜZENLEME NE ZAMAN OLACAK?
EYT'liler için hazırlanan yasa tasarısı Aralık ayında Meclis'e gelecek. Ocak ayında da yürürlüğe alınması bekleniyor. Düzenleme Meclis'e geldiğinde yürürlük tarihi de belli olacak.
EYT'LİLER NE ZAMAN BAŞVURACAK VE NE ZAMAN MAAŞ ALACAK?
EYT düzenlemesi eğer Ocak ayında uygulamaya alınırsa, bu tarihten itibaren başvurulabilecek. Bu durumda ilk maaş da bir sonraki ay başında yani 1 Şubat'ta hesaplanmaya başlayacak. İşlemler bittiğinde Ocak ayında başvuranların hesabına 1 Şubat'tan itibaren biriken maaşı yatırılacak.