EYT yasası için kritik günler geldi, çattı. Yaşa Takılanları emekli edecek düzenleme Meclis yolunda. Yasanın yürürlüğe girmesiyle beraber EYT'liler hem maaş hem de kıdem tazminatı imkanına kavuşacak. Maaş bağlanır bağlanmaz da promosyon için harekete geçilecek. EYT'de yasa tasarısının metinlerinin şekillendirilmesinin ardından taslak Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nunda görüşülecek. Son olarak Hazine ve Maliye Bakanı Nebati EYT düzenlemesinden 5 milyona yakın kişinin emeklilik ihtimali olduğunu ifade etti. Bunların % 40'ı yani 2 milyon 250 bin kişinin bu yıl emeklilik hakkına sahip olacağını söyledi. Peki, EYT ne zaman Meclis'te? EYT'lilerin maaşları ne kadar olacak? 2000 sonrası sigortalılar için plan var mı? İşte detaylar!
1999 SONRASI SİGORTALILAR NASIL EYT KAPSAMINA GİRMİŞ OLUR?
Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem merak edilen soruyu yanıtladı
İşte açıklamalarından öne çıkanlar;
EYT dediğimiz kavram 8 Eylül 1999 tarihinde çıkartılan bir yasayla ortaya çıktı. Çıkartılan bu yeni EYT düzenlemesi emekliliği öne çekmiş olacak. 1999 öncesi haklar geri verilecek.
Peki, 8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanlar açısından durum ne? Onlar için yeni bir emeklilik şartı getirilmiş durumda. 8 Eylül 99'dan sonra sigortalı olan erkekler 60 yaşında ve 7000 günle, kadınlar ise 58 yaş 7000 günle emeklilik hakkı kazanıyor. Hatta 2008'den sonra bu gün sayısı 7200'e çıkıyor. Erkeklerde ise yaş şartı 61'e yükseliyor.
8 Eylül 1999'dan sonra olanların EYT yasasından yararlanma şansı hiç mi yok? Bu sorunun cevabı evet, var. Belli şartlarda bu arkadaşlarımız EYT kapsamına girebilir.
Aslında bunun için 5 tane yol var.
*Askerlik borçlanması yapanlar
* Staj sonrası doğum borçlanması yapanlar
* Fiili hizmet zammı ile yıpranma kazananlar
* Avukatlık staj süresini borçlananlar
* Hizmet tespiti ile başlangıcı tescil ettirenler
Bu 5 şart 8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olmuş olasanız bile sizi EYT'li yapabilir. Kurallar bu arkadaşlarımız açısından işe giriş tarişhini geri çektiği için EYT'li olma şansını veriyor.
* Askerlik Borçlanması: Sigorta öncesi askerlik borçlanıldığı gün kadar işe girişi geri çekiyor.
* Doğum boçlanması: Staj ile sigorta arasındaki doğumlar borçlanılırsa işe giriş tarihi her çocuk için 2 yıl geri çekilir.
* Fiili hizmet zammı ile çalışanlar yıpranma günü kadar işe giriş tarihini geri çeker.
* 8 Eylül 1999 öncesi sigortasız çalışılan günler hizmet tespiti ile tescil edilirse EYT kapsamına girer.
EYT'DE SON DURUM NE?
AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, yaptığı son dakika açıklamasında "EYT'yi Şubat'ta yasalaştırıp maaşların Mart ayında alınmasına yönelik takvimi gerçekleştireceğiz" ifadelerini kullandı.
EYT'yle ilgili sorulara yanıt veren Akbaşoğlu, çelişkili durum olmadığını, önlerinde bir takvim olduğunu belirterek, "2022 bütçesi Genel Kurul'da görüşüldü. Bir bütçe takvimi kendi içinde söz konusu oldu. Çalışma Bakanlığı'mız teknik çalışmayı kendi içerisinde bitirip, bu konuyla ilgili grubumuzla temas halinde oldu. Biz de milletvekillerimizle EYT'nin yasa teklifine dönüştürülmesi çalışmalarını başlattık. Bu noktada hiç kimsenin bir tereddüdü olmasın. En kısa sürede birinci gündemimiz EYT'nin yasalaştırılma sürecidir. Şubat ayında EYT'nin yasalaşacağına tanık olacağız. Martta da EYT'li kardeşlerimizin emekli maaşlarını almalarına hep beraber şahit olacağız. Planlamamız bu yöndedir ve herhangi bir farklılık asla söz konusu değildir" diye konuştu.
EYT'liye çifte kazanç! Tazminata taksit mümkün mü? EYT ile emekli olanlar tekrar çalışabilecek mi? EYT'linin emekli maaşı nasıl hesaplanır?
Çalışan emeklilerin işten çıkması şart mı? Mevcut düzenlemelere göre emeklilik işlemleri için işten çıkış belgesi almak gerekiyor.
Çalışan emeklilerin işten çıkması şart mı? Mevcut düzenlemelere göre emeklilik işlemleri için işten çıkış belgesi almak gerekiyor.
Bu yüzden çalışan emekliler işlemler için önce çıkış belgesi alacak ve sonra emekliliğe başvuracak.
Başvuru sonrasında tekrar giriş yapabilirler. Ancak yasa buna gerek olmadığı yönünde düzenleme içerirse çalışırken de başvuru mümkün olabilir.
İşten çıkınca kıdem tazminatı hemen ödenecek mi?
Çıkış işlemiyle birlikte kıdem tazminatı da hesaplanacak. Son işyerinde en az 1 yıl çalışılmışsa emeklilik için ayrılanlar tazminatı hak ediyor.
Hükümet kıdem tazminatları için işverenlere kıdem tazminatı kredisi verecek. Ödemeler ise işçinin hesabına yapılacak.
Tazminata taksit mümkün mü?
Kıdem tazminatı yasa gereği tek seferde ve banka yoluyla nakit olarak ödeniyor. Burada işçinin rızası olmadan taksit yapılamıyor. Ayrıca kıdem tazminatından damga vergisi dışında herhangi bir kesinti olmuyor.
EYT ile emekli olanlar tekrar çalışabilecek mi?
Yasalarımıza baktığımızda şu anda emekli olduktan sonra çalışmanın önünde bir engel bulunmuyor. Emekliler hem emekli maaşını alıp hem de bir işyerinde Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek çalışabiliyor ya da kendi işlerine devam edebiliyor.
Hatta çalıştıkları işyerinden kıdem tazminatı alacak şekilde ayrılırlarsa ikinci bir tazminata da kavuşuyor. Yasada bir düzenleme olmadığı sürece EYT ile emekli olanlar da emekli olduktan sonra çalışabilecek. Burada tek istisna kamu çalışanlarında olacak.
Emekliler kamuda çalışırlarsa emekli maaşları kesiliyor. Ayrıldıklarında tekrar bağlanıyor. Bu arada Sosyal Güvenlik Destek Primleri'nde 5 puanlık indirim yapılarak emeklilerin işverenlere olan prim yükü de azaltılıyor.
Emeklilik başvurusu ne zaman ve nasıl olacak?
EYT düzenlemesinin Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından başvuru süreci de başlayacak.
Bu durumda başvuruların online olarak yapılması bekleniyor. e-Devlet üzerinden başvuru yapmak istemeyenler SGK'ya giderek bizzat da müracaat edebilir.
Başvuruda nelere dikkat etmek gerekir?
Emeklilik için başvuru sırasında kişisel bilgilerin yer aldığı bir form dolduruluyor. Burada eksiksiz olarak bilgi vermek önemli.
Burada evli olanlar eş ve çocuklarının bilgilerini mutlaka doldurmalı. Yine ilk maaşınızı almak istediğiniz banka ve şubesini de belirtmelisiniz.
Maaş alınacak bankayı değiştirmek mümkün mü?
İlk maaşınızı aldıktan sonra isterseniz e-Devlet üzerinden banka ve şubesini değiştirebilirsiniz. Burada promosyon anlaşması yapmayı da unutmayın.
EYT'linin emekli maaşı nasıl hesaplanır?
EYT kapsamında emekli olacakların maaşı üç dönem olarak hesaplanıyor. 2000 öncesi ayrı Aylık Bağlama Oranı (ABO) ve güncelleme rakamı ile hesaplanırken, 2000 ile 2008'in 10'uncu ayına kadar bölüm ayrı ABO ve büyüme hızı ile hesaplanıyor.
