Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) heyecanlı bekleyiş içerisinde.
Bu ay tamamlanacak 3600 ek gösterge çalışmasının ardından sıra sözleşmelilere ve EYT'lilere gelecek.
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlara yönelik çalışmalarda ilk aşamayı kapsamın belirlemesi oluştururken, bunun için pek çok formül de gündeme geliyor:
■ 3600 GÜN FORMÜLÜ: 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 15 yılı (bu süre doldu) ve 3600 gün (10 yıl) primi tamamladıklarında kadınlar 50, erkekler de 55 yaşı doldurmak kaydıyla kısmi emeklilik hakkı kazanıyor.
Emeklilik yaşları ise bu 3 şartı bitirdikleri tarihe göre değişiyor.
Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşı bulan şartlar ortaya çıkıyor.
Yeni düzenlemede, 3600 günle emeklilikte de yaş şartı aranmayabilir.
Bu durumda 3600 günü olan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında emekli olabilir.
■ PRİM VE SÜRENİN TAMAMLANMASI: 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenlerin, ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 prim gününü, kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlaması gerekiyor.
EYT düzenlemesiyle prim ve yıl şartını tamamlayanlar yaşı dikkate alınmadan emekli olabilir.
■ 20-25 YIL KRİTERİ: Gündeme gelen bir formüle göre de kadınlar 20, erkekler 25 yıllık primi tamamlamaları halinde emekli edilebilecek.
Şartları sağlayan EYT'liler bu formül ile yaşa bakılmadan emekli olabilecek.
Emeklilik için; 9 Eylül 1999 öncesinde uzun vadeli sigorta kollarında sigortalı olarak çalışmaya başlamak, erkeklerde 25 yıl yani 9000 gün primi, kadınlarda 20 yıl yani 7200 prim gününü tamamlamış olmak yeterli olacak.
■ AVRUPA MODELİ: Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan kesintili emeklilik modeli de tartışılan seçenekler arasında.
Bu formülde, emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylıktan kesinti yapılıyor.
Daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor.
Yine Avrupa'da uygulanan bir başka formülde de aylıktaki kesinti geçici oluyor.
Buna göre, sigortalı belli bir kesintiyle erken emekli oluyor.
Ancak yasanın işaret ettiği yaşa geldiğinde kesinti ortadan kalkıyor.
■ YAŞ SINIRI: Yaşa takılanlara emeklilik için bir yaş sınırı getirilebilir.
Daha önce 50 yaş sınırı getirilebileceği konuşulmuştu.
Bu formüle göre EYT'lilerin emekli olması için 50 yaşını da tamamlaması gerekiyor.
■ SÜRE DÜŞÜRME: Prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için bekleme süresini 2-3 yıl düşürmek gibi avantajlar da formüller arasında bulunuyor.