Prim ve yıl şartını tamamlayan 1.6 milyonu aşkın EYT'li emeklilik başvurusunu yaptı. Hatta ilk ödemeler de başladı. Bu kişilerden bir kısmı tazminatını alarak işinden ayrıldı. Bazıları ise aynı ya da farkı işyerlerinde çalışmaya devam ediyor. Tazminatını alarak devam edenler ikinci kez nasıl alabileceğini, almayanlar ise haklarını merak ediyor. İşte EYT'lilerin kıdem tazminatına ilişkin sorularının yanıtları...
- Tazminatını alıp çalışmaya devam eden kişi nasıl ikinci kez tazminat alabilir?
Emekli olduktan sonra tazminatını alıp çalışmaya devam edenlerin, kıdemi sıfırlandığı için tazminat alabilmesi için işyerinde 1 yılı doldurması gerekiyor. Yani 1 yıl dolmadan tazminat alınamaz.
Eğer işçi 1 yılı doldurup tazminat almayı gerektirecek haklı sebeple işten ayrılır veya işveren iş sözleşmesini sonlandırırsa kıdem tazminatı alabilir. Tazminat son brüt ücret üzerinden hesaplanır. Ancak emekli olurken kıdem tazminatını alıp çalışmaya devam edenler eğer istifa ederse ikinci kez tazminat alamıyor.
- TAZMİNATI ALMADAN DEVAM EDEN NE ZAMAN ÖDEME ALACAK?
Tazminatı almadan devam edenlere ayrıldıkları tarihte bu ödemesi verilir. Buna göre; örneğin 20 yıl çalışıp 1 yıl daha devam eden çalışan işten ayrıldığında 21 yıllık dönem için kıdem tazminatı alabilir.
Tazminat tutarı da işten ayrılma tarihindeki giydirilmiş brütten ödenir. Mesela çalışmayı bıraktığı tarihte giydirilmiş brüt ücreti 20 bin lira ise 21 yıl için toplam 420 bin lira ödeme alabilir. Bundan damga vergisi kesilerek 416 bin 812 lira ödeme çalışanın hesabına yatırılır.
- Tazminat taksitle ödenebilir mi?
Kıdem tazminatının peşin ödenmesi esas. İşçinin rızası olmadan kıdem tazminatının taksitle ödenmesi söz konusu olamaz. İşveren ancak işçinin açık ve yazılı onayını alırsa kıdem tazminatını taksitle ödeyebilir.
- Çalışmaya devam eden EYT'liler ihbar tazminatı alır mı?
Emeklilik gerekçesiyle iş akdini fesheden işçi ihbar tazminatı alamıyor. İşveren de ihbar tazminatı talep edemiyor. Ancak çalışmaya devam eden EYT'lilerin şartları sağlarsa ihbar tazminatı alma hakkı var.
İşverenin iş sözleşmesini feshedeceğini belli bir süre önce karşı tarafa bildirme zorunluluğu bulunuyor. Bu süreyi de o işyerindeki kıdem yani çalışma süresi belirliyor. Bu süreye uymadan işten çıkartılan çalışanlara kıdemine göre ihbar tazminatı peşin olarak ödeniyor.
Burada emekli-emekli olmayan işçi ayrımı yok. Yani EYT düzenlemesiyle emekli işçiler, işvereni tarafından işten çıkartılması halinde, şartları oluşursa ihbar tazminatına hak kazanıyor.
- İhbar tazminatı nasıl hesaplanır?
İş Kanunu'na göre; ihbar süresine uyulmadan işten çıkartılan işçiye çalışma süresi 6 aydan az ise 2 hafta; 6 aydan 1.5 yıla kadar ise 4 hafta; 1.5 yıldan 3 yıla kadarsa 6 hafta; 3 yıldan fazla ise 8 hafta üzerinden ihbar tazminatı ödenir.
