5 milyonu aşkın kişiye emeklilik yolunu açan EYT düzenlemesinin Meclis maratonu yarın başlıyor. Düzenlemenin yasalaşmasıyla birlikte 1.7 milyon işçi, 89 bin esnaf ve 496 bin memur olmak üzere toplam 2.2 milyon kişi hemen emeklilik hakkı kazanacak.
Şartları tamamlayanlar heyecanla teklifin yasalaşmasını beklerken, prim günü eksik olanlar da tamamlama telaşına düştü.
Eksik primler borçlanma, ihya ile tamamlanabilirken, bunlarla primi tamamlayamayanlar için ise isteğe bağlı sigorta formülü bulunuyor.
İşte merak edilen soruların yanıtları:
* Düzenleme için süreç nasıl ilerleyecek?
Düzenleme yarın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek. Önümüzdeki hafta salı ya da Çarşamba günü de TBMM Genel Kurulu'ndan geçmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla da düzenleme hayata geçmiş, başvuru süreci başlamış olacak.
ŞARTLAR DEĞİŞİR Mİ?
* Prim şartları 8 Eylül 1999 öncesine dönebilir mi?
Yapılan çalışmalar sırasında prim için de 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülmesi gündeme geldi. Bu gerçekleşmiş olsaydı SSK'da 5000 gün prim yeterli olacaktı. Şu anda yasa teklifinde kademeli prim günü bulunuyor.
İşe başlangıç tarihine göre en az 5000 gün, en çok 5975 gün gerekiyor. Buna göre; örneğin 24 Mayıs 1991 ile 23 Kasım 1992 arasında işe başlayan erkek çalışanın 25 yılla birlikte 5600 prim gününü tamamlaması gerekiyor.
24 Mayıs 1991-23 Mayıs 1992 işe başlayan kadın çalışanın da 5525 prim günü tamamlaması şart. 24 Kasım 1998 ile 8 Eylül 1999 arasında işe başlayan erkekler de 25 hizmet yılıyla birlikte 5975 primi gününü tamamladığında emekli olabiliyor.
Ancak komisyon ve genel kurul aşamalarında milletvekillerinin önergeleriyle değişiklik yapılması mümkün olabiliyor. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nda ise prim gün sayısı, 8 Eylül 1999 öncesinde de mevcut mevzuatta da kadınlarda 7200, erkeklerde 9000.
İLAVE BORÇLANMA YAPILABİLİR
* Primi 5.000 güne tamamlamak için borçlanma yapmıştım. Ancak yetmiyor. Yeniden borçlanma yapabilir miyim?
İlave borçlanma hakkınız varsa bunu kullanabilirsiniz. Şimdi doğum ve askerlik borçlanması başvurusunda bulunanlar her gün için en az 106,75, en yüksek 800,64 lira ödeyecek.
1 aylık borçlanma için de en az 3 bin 202 lira ödenmesi gerekecek. 18 aylık askerlik borçlanması 57 bin 646, 2 yıllık doğum borçlanması 76 bin 861 lira tutacak. 1 aylık yurt dışı borçlanmasının tutarı da 4 bin 503 lira 60 kuruş.
* Borçlanma ve ihya ile süresi emeklilik için yetmeyenler ya da bu hakları olmayanlar ne yapabilir?
Çalışmaya devam edilerek primler tamamlanabileceği gibi, aydan aya isteğe bağlı sigorta ödemesi de yapılabilir. İsteğe bağlı sigortada en düşük prim 3.202,56 lira olurken, en y��ksek de bunun 7.5 katı ödenebiliyor.
Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta, yapılacak ödemelerin 1261 günü yani 3.5 yılı bulmaması. Bu sayı aşılırsa isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur kapsamından olduğu için emeklilik hesabı da Bağ-Kur'a göre yapılıyor.
SSK'dan emeklilik planlayanların prim ödenen son 7 yılda en çok primin SSK'dan yatırılmasına dikkat etmesi gerekiyor.
* Kısmi emeklilikte değişiklik var mı?
SSK'dan 3600, Bağ-Kur'dan 5400 günle kısmi emeklilik imkanı bulunuyor. Burada bir yaş şartı da bulunuyor. Yaş şartı günlerin tamamlandığı tarihe kadar kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşa kadar çıkıyor. Ancak burada da 8 Eylül 1999 öncesine dönülmesi durumunda kadınlarda 50 erkeklerde 55 yaş şartı bulunuyor. Fakat şu an yasa teklifinde bununla ilgili bir düzenleme bulunmuyor.
ŞUBAT'TA BAŞVURU MART'TA MAAŞ İMKANI
Şartları tamamlayan EYT'liler yasa bu ay yürürlüğe girerse Şubat sonuna kadar başvuru yapabilecek. Emekli aylığı da 1 Mart'tan itibaren hesaplanmaya başlanacak.
Hesaplamalar yetişirse ilk maaş Mart'ta ödenecek. Yetişmezse de bir kayıp olmayacak, biriken tüm maaşlar birlikte yatırılacak.
