Prim ve yıl şartını tamamlayan EYT'liler emeklilik başvurularını yaparken, çalışanlar bir yandan da tazminat haklarına kilitlendi.
Özellikle tazminatı yükseltme yolları merak ediliyor. Yüksek tazminatın yolu öncelikle ek ödemelerin hesaba dahil edilmesinden geçiyor.
Tam yılı aşan sürelerin dikkate alınması, maaşın düşük gösterilmemesi de önemli. İşte detayları...
SON ÜCRETE BAKILIR
Kıdem tazminatı son 30 günlük giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanıyor.
Brüt ücrete yıl içinde alınan düzenli ödemeler de dahil ediliyor.
Giydirilmiş brüt ücret hesaplanırken, ek ödemelerin brüt tutarı 12'ye bölünüyor, çıkan tutar aylık brüt ücrete ilave edilerek giydirilmiş brüt ücret bulunuyor.
Örneğin; brüt ücreti 15 bin lira olan ve yılda 2 maaş ikramiye alan bir çalışanın maaşına eklenecek ek ödeme 2 bin 500 lira (30.000 /12) oluyor. Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınacak giydirilmiş brüt ücreti de 17 bin 500 lira (15.000 + 2.500) çıkıyor. Bu ödemeden damga vergisi kesiliyor ve çıkan rakam çalışılan yıl ile çarpılıyor.
BU ÖDEMELERE DİKKAT!
Sürekli ya da belli periyotlarda ödenen, işçiye bir menfaat sağlayan, ödenmesi performans, satış ve hedef gibi kriterlere dayanmayan, parayla ölçülebilen ödemeler hesaba dahil ediliyor.
Yemek, yol, gıda, yakacak, konut, eğitim, çocuk, aile, taşıt ve sağlık yardımı, sosyal yardım niteliğindeki yardımlar bu ödemeler arasında.
Yemek yardımı olarak verilen yemek kartı, yemek çeki veya aylık olarak ödenen yemek parası giydirilmiş ücrete ekleniyor.
Giyecek yardımı da hesaba dahil. Ancak verilen giyecekler iş yerinde kullanılacaksa yapılan yardımlar tazminat hesaplamasında dikkate alınmıyor.
Yol yardımı olarak verilen aylık yol ücreti, otobüs kartı veya araç yardımı ya da işçilere işe gidip gelmeleri için sağlanan servis bedelleri de giydirilmiş ücretin hesaplamasına ilave ediliyor.
PRİMLER HESABA EKLENİR Mİ?
Yıllık izin, hafta tatili ve fazla mesai ücreti, doğum ve ölüm yardımı, harcırah, teşvik ikramiyesi, bir defalık verilen ikramiyeler, iş arama yardımı, izin harçlığı ise tazminat hesabında esas alınamayan ödemeler.
Primler eğer satışa bağlı ise kesinlik ve devamlılık arz etmeyen niteliğe sahip oldukları için giydirilmiş ücretin hesaplamasında kullanılmıyor.
Ancak herhangi bir kritere bağlı olmadan sürekli ya da belli periyotlarda sabit tutarlarda ödenmesi koşuluyla ikramiye ve primler giydirilmiş ücrete dahil ediliyor.
TAM YILI AŞAN SÜRELER NASIL HESAPLANIR?
Çalışılan tam yıl giydirilmiş brüt ücretle çarpılıyor. Ayrıca 1 yıllık giydirilmiş brüt ücret 12 aya bölünüp, tam yılı aşan süre kaç ay ise onunla çarpılıyor.
Ardından iki sonuç toplanıyor. Örneğin; brüt ücreti 17 bin 500 lira olan çalışan 6 yıl 6 ay hizmeti varsa 6 yıllık tazminatı 105 bin lira (17.500 x 10), 6 aylık tazminatı da 8 bin 750 lira (17.500 / 12 x 6) yapıyor.
Bu çalışanın tazminatı 113 bin 750 lira tutuyor. Damga vergisi kesilerek 112 bin 887 lira ödeniyor.
EN AZ VE EN ÇOK NE KADAR VERİLİYOR?
Asgari ücretli çalışana çalıştığı her yıl için en az 10 bin 8 lira ödeniyor. Damga vergisi kesilmiş olarak 9 bin 932 lira 4 kuruş yatırılıyor.
Her yıl için ödenecek tutar kıdem tazminatı tavanı olan 19 bin 982 lira 82 kuruşu geçemiyor.
Tavanı aşanlara çalışılan her yıl için damga vergisi kesilmiş olarak 19 bin 831 lira 15 kuruş ödeniyor.
BORDRO OYUNUNDA NE YAPILABİLİR?
İşveren sizin talebinize karşın gerçek maaşınızı bordroda göstermiyorsa delillerinizi toplayın. Gerçek maaşınızı gösteren her türlü belgeyi saklayın. Eğer tazminatınız gerçek maaşınız yerine bordroda gösterilen üzerinden ödeniyorsa, yargıya başvurun.
Anlaşmazlık halinde hangi yol izlenir?
İşverinin işçiye kıdem tazminatını ödememesi, eksik ödemesi, işçinin onayı olmadan taksit yapması halinde çalışanın önce arabulucu sonra mahkeme yoluna gitmesi gerekir.
Ödenmemiş kıdem tazminatına mevduata uygulanan en yüksek faiz işletilir.
KGF DESTEĞİ BÜYÜDÜ
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, EYT düzenlemesinin iş dünyası üzerindeki yükünü hafifletmek için daha önce açıkladıkları Hazine destekli KGF paketinde kıdem tazminatı kefalet hacmini 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkardıklarını açıkladı.
