Fahiş fiyatlara darbe: Fırsatçılara ağır ceza yolda

Kahramanmaraş merkezli depremin ardından yaraları sarmak için kamu kurumları, belediyeler, sivil toplum kuruluşları seferber olurken bazı ev sahipleri fırsatçılık yapmaya başladı. Deprem sonrası birçok şehirde yaşanan fahiş kira artışının ardından, CİMER, Alo 175, Adalet, Maliye, Ticaret Bakanlığı, tüketici mahkemelerine binlerce şikâyet geliyor Ankara, Mersin, İstanbul başta olmak üzere birçok şehirde 'ara zam' isteyen ev sahipleri eski kiracılarına 'ya fiyatı artır ya da evden çık' baskısı yapıyor. Bakanlar, fahiş kira artışıyla karşılaşan vatandaşlara her platformdan şikâyette bulunmaları çağrısı yaparak, olağanüstü hal yetkilerinin kullanılacağı uyarısında bulunuyor. Borçlar Kanunu, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu'na göre piyasada afet döneminde 'darlık yaratıcı, dengeyi ve serbest rekabeti bozcu, tüketicinin mallara ulaşımını engelleyici faaliyetlerde' bulunması suç teşkil ediyor. Ev sahibinin kiracıyı 'kendim oturacağım' diyerek çıkarabilmesi için ihtiyacının gerçek olduğunu ispatlaması gerekiyor. Kira sözleşmesi bitse dahi kiracının evi boşaltması talep edilemez. Depremin ardından gündemden düşmeyen fahiş kira fiyatları, kiracı ve ev sahibi hakları konusunda merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle: Ev sahibi 1 yıllık kira sözleşmesi bitince kiracıyı çıkarabilir mi? Ev sahibi kiracıyı 10 yıllık sürenin sonunda yasal olarak tahliye edebilir. Bunun için de sözleşme bitiminin 3 ay öncesinde kiracıya yazılı olarak evi tahliye etmek istediğini bildirmesi gerekiyor. Kiracı hangi durumlarda ev sahibine tazminat davası açabilir? Borçlar Kanunu'nun yeniden kiralama yasağı başlıklı maddesine göre, 3 yıl süreyle kiralama yasağı hem gereksinim hem de yeniden inşa, imar amaçlı tahliyeler için geçerlidir. Gereksinim nedeniyle tahliye durumunda kiraya veren 3 yıl boyunca haklı neden yoksa sadece kendi kiracısına teklifte bulunabilir. Taşınmazda herhangi bir inşa veya imar yapılmamış taşınmaz kira değerinde bir artış meydana gelmemiştir. Ev sahibi kira sözleşmesi 5 yılı aşan kiracıyı çıkarabilir mi? Kiraya verenin, kiracıyı ev veya iş yerinden çıkarabilmesi için on yıllık sürenin geçmesi gerekir. Ancak, beş yıl sonra taraflar mahkemeye başvurarak yeni kira bedelinin keşif ve bilirkişi incelemesi yoluyla tespitini talep edebilir. Ev sahibi konutta kapsamlı bir tadilat gerekçesiyle kiracıyı çıkarabilir mi? Ev sahibi taşınmazı başkasına kiraya verirse eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzerde tazminat ödemekle yükümlü olacaktır. Ev sahibi kiracıyı 'ben oturacağım' diyerek çıkarabilir mi? Oğlu ya da kızının oturacağını gerekçe göstererek kiracıyı çıkaran ev sahibi daireyi başkasına 3 yıl boyunca kiraya veremiyor. Aksi halde kiracıya tazminat ödemek durumunda kalır. Fahiş kira artışlarına karşı bir tavan uygulama olabilir mi? Kirada fırsatçılığın son bulması için geçici olarak zam sınırlaması, tavan getirilmesi masada. Kiracılardan rayiç bedel isteme süresinin 8 yıla çıkarılması da görüşülüyor. Kirasını düzenli ödemeyen, yasal artışı yapmayan kiracı nasıl çıkarılır? Tebligatın ardından bir ay içinde ödeme yapılmazsa icra hukuk mahkemesinde dava açılarak kiracı tahliye edilebilir. Ev sahibi her yeni kira sözleşmesinde yasalar kapsamında belirlenen sınır oranında zam yapabilir. Kiraya yıl içinde ara zam yapılabilir mi? Yüksek kira nereye şikâyet edilir? Tüketici danışma hattı ALO 175, CİMER, Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı başta olmak üzere ilgili bütün kamu kurum ve kuruluşlarına şikâyet edilebilir. Tüketici mahkemelerine başvurulabilir, dava açılabilir. Kiracı otururken evin satılması durumunda süreç nasıl işleyecek? Yeni yeni ev sahibi kirayı istediği gibi artıramaz. Kiracı sözleşme süresinin bitiminden 15 gün önce bildirimde bulunarak evi boşaltabilir. Kira artışına yüzde 25 sınırı ne zaman sona erecek?