2024'ün geride kalan bölümünde 300 bini aşkın kişi emekli olurken, bu sayının yıl sonuna kadar daha da artması bekleniyor.
Emeklilik için gün sayanlar, eksik süreleri bulunup borçlanma ya da ihya imkanı bulunanlar "Ne zaman harekete geçmeliyim?" diye soruyor. İşte merak edilen soruların yanıtları?
Mevcut sisteme göre emekli maaşları nasıl hesaplanacak? Bu yıl emekli olmak 2025'e göre ne kadar avantaj sağlayacak?
Çalışırken SGK'ya bildirilen prime esas kazanç tutarı ve prim gün sayısına bakılıyor. 3 ayrı dönem olarak uygulanan farklı aylık bağlama oranlarına göre hesap yapılıyor. Önceki yılların güncelleme katsayısı ve bulunulan yılın zamları da dikkate alınıyor.
Şimdi emekli olanların aylıkları hesaplanırken, 2023 güncelleme katsayısıyla (enflasyon + büyümenin yüzde 30'u) belirlenen tutara, 2024'ün Ocak ayındaki yüzde 49.25 ve Temmuz ayındaki yüzde 24.73 zam oranı ekleniyor.
1 Ocak 2025'ten sonra emekli olanların aylık hesabında ise toplam yüzde 86.16'yı bulan söz konusu 2024 zamlarının yerine 2024 yılı enflasyonunun tamamı ile büyüme oranının yüzde 30'u dikkate alınacak.
OVP'de 2024 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 41.5, büyüme tahmini yüzde 3.5 olarak açıklandı. Bu tahmine göre güncelleme katsayısı 1,4255 (yüzde 41.5 + 1.05) olacak. Bu yıl emekli olmak maaşta yaklaşık yüzde 30'luk avantaj sağlayacak.
Farkı kaldıracak düzenleme yapılır mı?
Bu konu ilgili bakanlıklar tarafından ele alındı. Önümüzdeki günlerde konuyla ilgili bir düzenleme yapılması mümkün.
Borçlanma yapan ne ödeyecek?
20 bin 2 lira olan brüt asgari ücrete göre şimdi doğum ya da askerlik borçlanması yapanlar her gün için en az 213,36 lira ödeme yapıyor. Aylık en düşük borçlanma tutarı da 6 bin 400 lira 80 kuruş oluyor.
1 çocuk için 18 aylık askerlik borçlanmasına en az 115 bin 214, 2 yıllık doğum borçlanması yapılırsa en az 153 bin 619 lira ödeniyor. Tüm bu tutarlar 1 Ocak'tan sonra başvuru yapanlar için değişecek.
Örneğin; asgari ücret, OVP'deki 2024 yılı enflasyon tahmini olan yüzde 41.5 oranında artırılırsa, net 24 bin 58, brüt 28 bin 303 lira 54 kuruşa ulaşacak. Bu durumda 1 Ocak'tan itibaren başvuranların borçlanmaya her ay için en az 2 bin 656 lira 33 kuruş daha fazla ödemesi gerekecek.
1 aylık en düşük borçlanma tutarı 9 bin 601 lira 20 kuruşa çıkarken, 18 aylık askerlik borçlanmasına 47 bin 814 lira fark ile 163 bin 28 lira, 2 yıllık doğum borçlanmasına 63 bin 752 lira fark ile 217 bin 371 lira ödenecek.
Asgari ücretteki artış daha fazla olursa bu fark daha da büyüyecek. Yurt dışı borçlanmasında da tutar yeni asgari ücretle artacak. Halen yurt dışı borçlanması yapanlar 1 ay için en az 9 bin 1 lira 13 kuruş ödüyor. Bu tutar asgari ücret yüzde 41.5 artarsa 12 bin 736 liraya yükselecek.
İhya planlayan ne ödeyecek?
Şimdi ihya talebinde bulunan bir kişi 1 aylık ihya için 6 bin 900 lira ödüyor. Bu tutar da 1 Ocak'ta artacak. Örneğin; asgari ücret yüzde 41.5 artarsa 9 bin 764 liraya yükselecek. 1 aylık ihya için 2 bin 863 lira daha fazla ödeme yapmak gerekecek.
Hesaplı borçlanma ve ihya için ne kadar süre var?
Asgari ücretteki artıştan etkilenmeden borçlanma ve ihya yapmak için son tarih 31 Aralık. Bu tarihe kadar başvuru yapmak gerekiyor. Başvurunun ardından SGK'dan ödeme için tebligat geliyor.
Tebligat tarihinden itibaren doğum ve askerlik borçlanmasının 1 ay, yurt dışı borçlanması ve ihyanın 3 ay içerisinde ödenmesi gerekiyor. Ödeme sonrası söz konusu süreler hizmet süresine ekleniyor.
