İşçiler, sadece işten çıkartılınca değil, bazı durumlarda istifa halinde de tazminatını alabiliyor.
Evlenenler, askere gidenler, yaşı bekleyenler tazminatını alırken, işyeri şartları da kıdem yolunu açabiliyor.
* İşten kendi isteğiyle ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Kural olarak işten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçi, kıdem tazminatı alamaz.
Ancak; iş sözleşmesinin askerlik görevi, emeklilik hakkının elde edilmesi veya yaş dışında gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması, kadının evlenmesi (1 yıl içinde işten ayrılırsa), işçinin vefatı, işçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması ve benzeri nedenlerle feshedilmesi halinde çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulu ile kıdem tazminatı hakkı vardır.
* Evlilik nedeni ile işten ayrılan kadının kıdem tazminatı alabilmesi için gereken şartlar nelerdir?
Kadın işçilerin evlilik nedeni ile işten ayrılması durumunda, çalışma süresinin gerektirdiği kıdem tazminatı ödenir.
Bu haktan yararlanılabilmesi için; iş sözleşmesinin evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde yazılı olarak feshi, evliliği gösteren belgenin işverene sunulması, feshin gerekçesinin evlilik olduğunun açıkça belirtilmesi gerekir. Burada başvurunun noter vasıtasıyla yapılması ispat açısından faydalı olabilir.
* Çalışan vefat ederse, kıdem tazminatını eşi talep edebilir mi?
Çalışan vefat ettiği takdirde çalışana ait kıdem tazminatı tutarını eşi talep edebilir. Çünkü 1475 sayılı İş Kanununun 14'üncü maddesi işçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatının ödeneceğini belirtmektedir.
* Sağlık raporu ile işten ayrıldığımda kıdem tazminatı alabilir miyim?
İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa işçi iş akdini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Alınacak sağlık raporu işverene sunulup tazminat alınabilir. Çalışanın sağlığının o işyerinde çalışmaya elverişli olmadığına dair iddiasının sağlık raporu ile kanıtlaması zorunluluğu bulunuyor.
* Malulen emekli olarak işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanır mı?
Malulen emekli olarak işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Çünkü, 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14'üncü maddesi uyarınca malullük aylığı almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
* 15 yıl formülü nedir?
İşyerinden 15 yıl ve 3600 gün formülüyle ayrılarak tazminat almak mümkün. Burada ilk şart, sigorta başlangıcının 9 Eylül 1999'dan önce olması. Sigorta süresi 15 yıla, primler de 3 bin 600'e tamamlanmışsa ve işyerinde de en az 1 yılı doldurmuşsanız, işyerinden ayrılarak tazminatınızı alabilirsiniz. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan şartları tamamladığınıza dair yazı alın. Dilekçe ile işverene başvurun. Böylece kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilirsiniz. Yaş dışındaki emeklilik şartları olan 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günüyle kıdem tazminatına hak kazananlar aynı ya da başka işyerinden yeniden çalışabilir. Yargıtay'ın tazminatını alarak işten ayrılarak çalışmaya devam etmelerinin yasaklanamayacağı yönünde kararları bulunuyor.
* Hamilelik, doğum nedeniyle istifa halinde tazminat ödenir mi?
Her iki nedenle işten ayrılma halinde tazminat hakkı doğmaz. Bu nedenleri gerekçe göstererek kendi isteğiyle ayrılanlara kıdem tazminatı ödenmez.
* 10 ay önce evlenen kadın işçi işten ayılmak zorundaysa, kıdem tazminatı alabilir mi?
10 ay önce evlenen kadın işçi işten ayrılmak zorundaysa, kıdem tazminatı alabilir. Yasada, kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmesini kendi arzusu ile sona erdirmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanacağı belirtilmektedir.
* 1 yıl 2 ay önce evlenen kadın işçi, işten ayrılırsa kıdem tazminatı alabilir mi?
1 yıl 2 ay önce evlenen kadın işçi, işten ayrılırsa kıdem tazminatı alamaz.