Kıdem Tazminatı Fonu, takvime göre ilerlerse 2020 itibarıyla işe girenler için uygulanacak. 1 yıldan az çalışanlar da tazminat alabilecek, mevcut çalışanların ise tüm hakları korunacak.
Önceki gün açıklanan reform paketinde, Kıdem Tazminatı Fonu'nun gerçekleştirileceği ve Bireysel Emeklilik Sistemi'yle (BES) ilgili yeni adımların atılacağı açıklandı. Söz konusu açıklama sonrası çalışma hayatının en hassas konularından biri olan kıdem tazminatı tekrar gündeme geldi.
Kıdem tazminatı konusunda mevcut sistemin sorunlarını çözebilecek ve işçi-işveren-devlet sacayağındaki bütün tarafların mutabakatını sağlayacak bir düzenleme yapılması gerekiyor. İşte 5 soruda kıdem tazminatı fonunun ayrıntıları...
5 SORUDA FONLA İLGİLİ EN ÇOK MERAK EDİLENLER
1- Takvim ne şekilde işleyecek?
Kıdem tazminatı reformu için takvim yıl sonu olarak belirlenmiş durumda. Ayrıca tüm paydaşların katılımı da programda vurgulanmış. Bu konuda daha önce kanun taslakları hazırlanmış ve bazı taslaklar sosyal taraflarla paylaşılmıştı. Hatta Çalışma Meclisi'nde de konu masaya yatırılmıştı.
Ancak sosyal taraflar bir metin üzerinde mutabakata varamayınca konu rafa kalkmıştı. Özellikle işçi kesimi daha önce pek çok kez kıdem tazminatını 'kırmızı çizgisi' olarak ifade etmişti. Bu hassasiyetler de dikkate alınarak, geniş katılımlı ve şeffaf bir süreç yürütülerek reformun hayata geçirilmesi çok kritik.
2- Nasıl bir fon hayata geçmeli?
Mevcut sistemin sorunlarını aşacak bir yapı oluşturulmalı. Şu anda işçilerin en büyük endişesi kıdem tazminatını işverenden tahsil etmek. Bu endişelerin önüne geçilmesi gerekiyor.
Bireysel hesaba dayalı, şeffaf bir fon yapısının kurulması çok önemli. Fonun elektronik altyapısı da sağlam kurulmalı ve işçiler fonda biriken parayı sürekli takip edebilmeliler. Fonun yönetiminin bağımsız olması, fondaki paraya devlet garantisi sağlanması da çok önemli.
3- Mevcut çalışanlar nasıl etkilenecek?
Fon hayata geçerse, bu konuda bir tarih belirlenmesi ve bu tarihten sonra işe girenlerin kapsama alınması söz konusu olacaktır. Hali hazırda çalışanlar için ise şu anki düzenleme uygulanmaya devam edecektir. Dolayısıyla belirlenen takvime sadık kalınabilir ve yılsonunda fon hayata geçerse, 2020'den itibaren işe giren çalışanlar için fon sistemi uygulanacaktır. Bu tarihten önce çalışmaya başlayanlar için ise ikili bir ayrıma gidilebilir.
Mevcut sistemde aynı işverene bağlı en az bir yıl çalışması olan kişiler kıdem tazminatına hak kazanabiliyor. Fon hayata geçtiğinde henüz kıdem tazminatına hak kazanmamış işçiler, sisteme dahil olabilir. Her halükarda fon, belirlenen tarihten sonra ilk kez çalışmaya başlayan kişilere otomatik uygulanacak, hali hazırda çalışan kişiler için hak kaybı sağlanmayacaktır. Hali hazırda çalışan ve kıdem tazminatına hak kazanmış işçiler için fona geçişi cazip kılacak düzenlemeler öngörülebilir.
4- Kayıp olmadan gerçekleşir mi?
Fon, işçilerin hak kaybına ve istihdam daralmasına neden olmadan hayata geçirilebilir; şanslı azınlık yerine bütün işçilerin kıdem tazminatından yararlanabilmesi, birikimlerin sürekli bir şekilde takip edilebilmesi, işçi-işveren uyuşmazlıklarının azalması sağlanırsa tam anlamıyla bir reform olacaktır.
Bu şekilde çalışma hayatının sosyal tarafları tüm senaryoları değerlendirip, bu yapıyı oluşturabilecek metni ilgili tüm kurumlarla birlikte hazırlayıp değerlendirirse, söz konusu reform metni hayata geçirilebilir.
5- BES'in desteği ne sağlayacak?
Kıdem Tazminatı Fonu'nun Bireysel Emeklilik Sistemi'yle (BES) entegre edilmesi de gündemde. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde sağlanan devlet desteğiyle çalışanların hesaplarında biriken tutarlara, kıdem tazminatı fonundaki miktarın da eklenmesi öngörülüyorsa, bu durumda işçilerin çok daha yüksek bir birikim elde etmeleri söz konusu olacaktır. Bu açıdan fon işçiler açısından daha cazip hale gelebilir.
KIDEM TAZMİNATINDA MEVCUT DURUM NASIL?
* Tazminat için 1 yıl bekleniyor.
* Sadece işten atılan alabiliyor.
* Firmalar kaynak ayırmıyor.
* Çalışan tazminatını bilmiyor.
* Kendi ayrılan tazminatı bırakıyor.
* Mahkemeler tazminat dosyası ile dolu.
* Tazminat bir güvence ve katkı yok.
KIDEM TAZMİNATI FONU SONRASI NE OLACAK?
* Her çalışan tazminat alacak.
* Herkesin kıdem tazminatı garanti olacak.
* İşveren her ay ödeme yapacak.
* Çalışan kendi hesabını görebilecek.
* İş değiştiren tazminat hesabını taşıyabilecek.
* İşveren-işçi arasında tazminat sorunu kalmayacak.
* Devlet katkısı ve fon güvencesi olacak.