Konut satış ve kira fiyatlarındaki fahiş artış sonucu bir dizi önlemler alınacak. Hem kirada oturanlar hem de ev sahiplerini mağdur etmeyecek şekilde bir düzenleme yapılacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'dan da düzenlemenin meclise geleceği tarih açıklandı. Öte yandan Hollanda'da hayata geçirilen kirada tavan uygulamasının Türkiye'de de uygulanabileceği gündeme geldi. Masadaki formüller arasında Hollanda modeli dikkat çekti. Peki Hollanda modeli nedir, nasıl uygulanır? Kirada tavan sınırlandırması nedir? Üst sınır ne anlama geliyor? İşte detaylar...
Kiracı ve ev sahiplerini kapsıyor. Yeni kira artışı düzenlemesi 10-15 gün içinde Mecliste. Türkiye'deki fahiş kira artışı sorununun benzeri Hollanda'da yaşadı. Hollanda hükümeti de sonucunda kiralara üst limit getirdi. İşte Hollanda modeli hakkında bilgiler...
KİRADA HOLLANDA MODELİ NEDİR?
Hollanda'da kiralık konutlar "özel" ve "sosyal konutlar" olarak iki ana gruba ayrılıyor.
Ülke genelindeki kiralık konutların yüzde 75'lik kısmı sosyal konut kapsamına giriyor. Sosyal konutların kira bedelleri bir değerlendirme ile tespit ediliyor.
Konuta uygulanabilecek fiyat "puanlama sistemi" aracılığıyla belirleniyor.
Konutlar; boyutu, yaşı, oda sayısı, mutfağı, banyosu, bahçesi, enerji verimliliği gibi çok sayıda farklı kriterle bir puan alıyor. Bu unsurlar sonucu ortaya çıkan puanın toplamı belirli sınırın altında kalıyorsa ev "sosyal konut" kapsamına giriyor.
SOSYAL KONUT BAŞVURUSU İÇİN EV DERNEKLERİNE KAYIT YAPTIRMAK GEREKİYOR
Söz konusu puan sisteminde fiyatı 763 euronun altında çıkan konutlar "sosyal" kabul ediliyor. Bu puan, sosyal konuta uygulanabilecek maksimum kirayı da belirliyor. Bu konutların kiralarındaki artışı da hükümet tespit ediyor.
Sosyal konut başvurusu için ev derneklerine kayıt yaptırmak gerekiyor. Ülkenin farklı bölgelerinde çeşitli dernekler faaliyet gösteriyor.
Bu imkandan faydalanmak için belediyelerden konut izni alınması gerekiyor. İzin için belediyeler, kişinin bölgede yaşamasının meşru ve geçerli nedenlerini öğrenmek istiyor. O bölgede belediyeden izin almak için ailenin aynı yerde yaşaması, iş yerinin bulunması veya eğitim alındığını kanıtlaması gerekiyor.
Ailedeki kişi sayısı ve gelir seviyesi gibi unsurlar da ev derneklerinden faydalanmak için ölçülüyor.
Düşük gelirliler veya gerekli koşulları karşılayanlara ilave olarak kira desteği de veriliyor.
ÖZEL SEKTÖR
Konut piyasasında özel sektör, daha pahalı ve kamu tarafından sübvanse edilmeyen bir seçenek olarak duruyor.
Sistemde yüksek puan alan evler özel sektörün sayılıyor. Ev değerlendirme sisteminde 737 eurodan yüksek bedele ulaşan konutlar bu kapsama giriyor.
Bu evlerin kiralarını ev sahipleri serbest piyasa koşullarında belirliyor. Bu evlere tavan fiyat uygulanmıyor.
YENİ SİSTEM
Hollanda, yüksek kiralarla ev sahiplerine kira sınırlaması getiren puanlama sisteminin kapsamını genişleterek mücadele etmeye çalışıyor.
Konut ve Planlama Bakanı Hugo de Jonge, ülkedeki konut sıkıntısına yönelik hazırlanan ve kiraları makul seviyelere indirmeyi hedefleyen yeni planı geçen hafta açıklamıştı.
Plana göre, ülkedeki konut kiraları yeniden düzenlenecek.
Düşük ve orta gelir grubundakiler daha iyi korunacak ve bunların makul seviyelerde kira ödemesi sağlanacak.
KONUTLARA UYGULANAN PUANLAMA SİSTEMİNİN KAPSAMI GENİŞLETİLECEK
Orta gelir grubundakilerin kiraladıkları konutların daha uygun fiyatlı olması için halihazırda serbest piyasada belirlenen kiralara da müdahale edilecek.
Ülkede konutlara uygulanan puanlama sisteminin kapsamı genişletilecek. Daha önce 763 euroya kadar olan konutlara uygulanan sistemin sınırı 1250 euroya kadar yükseltilecek. Böylece daha fazla sayıda konutun kirası sistem tarafından tespit edilecek. Bu konutların kiralarını ev sahipleri belirleyemeyecek.
Orta ve düşük gelirlilere yönelik yeni konut inşasına da hız verilecek. 2030 yılına kadar inşa edilecek konutların yüzde 40'ının düşük ve orta gelire yönelik olması sağlanacak.
Söz konusu dönemde 350 bin konutun uygun fiyatlı olması veya bunlarda sahibinin yaşaması amaçlanacak.
DÜŞÜK GELİRLİLERİN KİRA ARTIŞLARI DA SINIRLANDIRILACAK
İlk defa ev sahibi olacakların konumu da güçlendirilecek. Yeni satış sistemleri ile ilk ev sahipliği daha cazip hale getirilecek.
Gelirlerinin büyük kısmını kiraya harcayan düşük gelirlilerin mağdur olmaması sağlanacak. Düşük gelirlilerin kira artışları da sınırlandırılacak ve gelirlerine uygun ev tahsis edilecek.
Ucuz sosyal konutlarda yaşayan daha yüksek gelirlilere ise gelire bağlı kira artışı yapılacak.
Kira yardım sistemi basitleştirilecek. Bu yardım, sabit bir seviyeye çıkarılacak. Kira yardımından faydalanmak için gerekli üst kira limiti kaldırılacak.
Kira desteği almak için gerekli yaş sınırı da 23'ten 21'e indirilecek.
Kiralık evlerdeki kira artışlarına yönelik açıklama yapan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum, "Kira artışlarıyla ilgili 10-15 gün içinde bir düzenleme Meclis'e gelebilir" ifadesini kullandı.
"KİRA ARTIŞLARIYLA İLGİLİ 10-15 GÜN İÇİNDE BİR DÜZENLEME MECLİS'TE"
Bakan Kurum'un açıklamasnda şu ifadeleri kullandı, "Bakanlarımızla birlikte bir çalışma grubu oluşturduk. Kira artışlarıyla ilgili 10-15 gün içinde bir düzenleme Meclis'e gelebilir. Pandemi sürecinin başından itibaren tüm dünyada yaşanan tedarik zincirindeki sorunları, enerji krizindeki sorunlarda vatandaşımızın yanında olduk. Vatandaşlarımız müsterih olsunlar, bu alanda da korumaya desteklemeye devam edeceğiz."
