Milyonlarca vatandaşı doğrudan ilgilendiren asgari ücret zammında arka arkaya gelen açıklamalar beklentileri yükseltti. Vatandaş 3.500- 4.000 TL arasında zam bekliyor.Asgari ücretin 3.500 TL'ye çıkması yüzde 24 artış demek. 4.000 TL'ye çıkarsa da yüzde 42 zam yapılmış olacak.
Bunun işverene maliyeti ise 6 bin TL'ye yaklaşacak. Bu nedenle, hükümet de işçi-işveren de hem çalışan hem de işveren lehine düzenlemeye gitmek için görüşmeler yapıyor.
Sabah'ta yer alan habere göre yeni yıldan itibaren geçerli olacak asgari ücret zammı için geri sayım başlarken merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1) Asgari ücret nasıl belirleniyor?
Yasa gereği beş işçi, işveren, devlet temsilcisinin yer aldığı 15 kişilik Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Türk-İş işçi, TİSK de işveren tarafı adına masaya oturuyor.
Hükümet masada hakemlik görevi görürken, asgari ücret tespitinde Türkiye İstatistik Kurumu hesaplaması, enflasyon verileri, refah payı, ülkenin ekonomik durumu belirleyici oluyor. Bu yıl ise bir ilk yaşanacak. Türkiye genelinde yapılacak anketle çalışanın 2022 asgari ücretin ne kadar olması gerektiği konusunda görüşü alınacak.
2) Komisyon ne zaman toplanacak?
Komisyon her yıl aralık ayının ilk haftası toplanıyor. Komisyon geçen yıl ilki 4 Aralık olmak üzere 15 Aralık, 22 Aralık ve 28 Aralık'ta gerçekleştirmişti.
3) Asgari ücrete yapılan zam kimleri etkileyecek?
Yeni asgari ücretle birlikte çalışma, sosyal güvenlikte birçok ödeme kalemi de yeniden belirlenecek. Yeni yılda en düşük aylık, ihbar, kıdem tazminatı, emzirme yardımı yükselecek.
Genel Sağlık Sigortası primi, evde bakım, 65 yaş aylığında çeşitli avantajlar getirilecek. Bu nedenle memur, sözleşmeli personel maaşları da asgari ücretten doğrudan etkileniyor. GSS primleri devlet tarafından karşılananların sayısı artacak.
4) Asgari ücretten düşük ödeme yapılabilir mi, AGİ ne kadar ödenmesi zorunlu mu?
İşveren asgari ücretten düşük ödeme yapamaz. İş sözleşmesine de bunun aksine hüküm konulamaz. Bu yıl için en düşük AGİ 268 lira olup işveren tarafından ödenmek zorunda.
Asgari ücreti düşük ödeyen, AGİ'yi vermeyen işverene idari para cezası uygulanır. Asgari ücretin belirlenmesinde işveren tarafından çalışana ödenen ek ücret, sosyal yardımlar dikkate alınmıyor. Kısmi süreli çalışanlar yasal asgari ücretin tam olarak ödenmesini talep edemez.
5) 2022 yılı için kaç lira olması bekleniyor?
Yapılan açıklamalar ve sosyal medyada yapılan anketlerde yüzde 25-30 artış tahminleri ön plana çıkıyor. Yüzde 25'lik zamma göre brüt asgari ücretin 4.471 liraya net asgari ücretin de 3.532 liraya, yüzde 30'luk zamma göre brüt asgari ücretin 4.650 liraya, net asgari ücretin de 3.673 liraya çıkması bekleniyor. Her iki oran dikkate alındığında asgari ücretin 3.500 ile 3.750 lira arasında olacağı tahmin ediliyor.
6) Asgari ücretin işverene maliyeti ne kadar?
Bu yıl için 3.577,50 lira olan asgari ücrette işveren payı (yüzde 15.5) 554.51 lira, işveren işsizlik sigorta primi (yüzde 2) 71.55 lira olmak üzere işverene toplam maliyeti 4 bin 203 lirayı buluyor.
7) Ne kadar vergi alınıyor?
Gelir Vergisi Kanunu 103. maddeye göre; asgari ücretli bir işçinin, ücret matrahının yıllık 24 bin lirayı aştığı ay ve takip eden diğer aylarda, ücretinin bir sonraki vergi diliminde yüzde 20 üzerinden vergilendirilmesi gerekiyor. Bu yıl için belirlenen 3.577 lira olan brüt asgari ücret üzerinden 456 TL gelir vergisi alınıyor. Ancak bu rakamdan 268 TL Asgari Geçim İndirimi düşüyor. Böylece 188 TL kesinti yapılıyor. 27 TL de damga vergisi bulunuyor.