TOKİ hakkında milyonlarca kişi detayları merak ediyor. Sosyal konut hamlesi milyonları heyecanlandırdı. Gençlere, emeklilere, engellilere, şehit yakınları ve gazilere özel kontenjanın ayrıldığı ilk etapta yapılacak 250 bin sosyal konut için başvuru yağarken, merak edilen pek çok konu da bulunuyor. Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, en çok sorulan soruları yanıtladı. İşte merakları giderecek yanıtlar...
-Ben ve kardeşlerime bir ev miras kaldı. Evin yüzde 20 hissesi benim. Başvurabilir miyim?
Miras yoluyla gelen hisselerde tek bağımsız konut kriteri olmayacak ve hissedarlar diğer kriterleri taşıması kaydı ile başvurabilecekler.
- 18 yaşın üstündeyim ve çalışıyorum. Ailemin evinde yaşıyorum. Onların evi var, ben de başvurabilir miyim?
TOKİ'nin açıkladığı şartlarda 'Konut satın almak için başvuruda bulunanların kendileri, eşleri ve velayetleri altındaki çocukları üzerine T.C. sınırları dâhilinde tapuda kayıtlı bağımsız konutlarının bulunmaması' şeklide bir ifade yer alıyor. Velayeti altında olmak demek, 18 yaş altı olmak demek. 18 yaş üstünü aşanlar aynı evde oturuyor olsa dahi genç kontenjanından başvuru yapabilir. Çocuğun çalışıp çalışmaması da burada kriter değil. Çalışmasa da başvurabilir. Gelir şartında da sadece kendi gelirine bakılır. Gelirinin 16-18 bin liranın altında olması başvurması için yeterli. Çünkü yine TOKİ'nin açıkladığı kriterlere göre, aylık hane gelirinin en fazla net 16 bin lira (İstanbul için 18 bin lira) olması şartında kişinin kendisi, eşi ve 18 yaş altı çocuklarına bakılıyor. Yani gelir şartında hane tanımı kişinin kendisi, eşi ve 18 yaş altı çocukları için sınırlandırılmış.
- Benim evim var, anne ve babamın yok. Aynı evde oturuyoruz. Onlar başvurabilir mi?
Başvurabilirler. Yalnız burada anne ve babanın toplam gelirinin bulunduğu şehre göre 16-18 bin lirayı aşmaması gerekir. Bu durumda başvuru kriterleri bozulmaz. Örneğin; o evde büyükanne ve büyükbabanız oturuyorsa ve onların kendilerine ait evleri yoksa ve ikisinin gelirlerinin toplamı kriteri sağlıyorsa başvuru yapabilirler.
- 20 yaşındayım. İstanbul'da ailemle yaşıyordum ama okul için İzmir'de kalıyorum. Başvuru yapabilir miyim?
Proje il sınırları içerisinde 1 yıldan az olmamak koşulu ile ikamet ediyor olmak veya proje il nüfusuna kayıtlı olmak şartı bulunuyor. Yani o ilde yaşamanız şart değil, o ile kayıtlı olmanız halinde de başvurabilirsiniz. İstanbul nüfusuna kayıtlı ve 1 yıldan fazla süredir İzmir'de yaşıyorsanız iki ilden hangisinden istiyorsanız başvuru yapabilirsiniz.
- Sahip olduğum evi başvurmadan önce satarsam yine başvurabilir miyim?
Şu an belirtilen şartlarda buna yönelik bir hüküm yok. Ancak TOKİ'nin bu konuda bir düzenleme yapması mümkün. TOKİ, 'konutunu belli bir süre içinde satanların başvuramayacağı' yönünde bir şart getirebilir. "Bu tarihten sonraki satışlar başvuruya engel olacaktır" gibi bir hüküm koyabilir. "Projenin ilk duyurduğu tarihten sonra evini satanların başvurusunu kabul etmeyeceğim" diyebilir. Bu durumda şimdi evini satanlar başvuramaz. Başvursa bile bu kriteri sağlamadığı için hakkı düşer.
- Bu konutlardan ev alsam, sonra taksitleri ödeyemezsem hakkımı devredebilir miyim?
TOKİ'nin açıkladığı şartlarda, "Hak sahibi olup sözleşme imzalayanlar konutlarını borçları bitene kadar devredemeyeceklerdir" yönünde bir hüküm bulunuyor. Burada amaç böyle bir gerekçe uydurularak konutun hemen ikincil piyasaya düşüp piyasada fiyatların artmasının önlenmesi. Yatırımcının ev alması istenmiyor. İnsanların bu konutlara sahip olması, bu konutlarda yaşaması isteniyor. Bu yüzden böyle bir düzenleme getirilmiş. Sözleşmelerde bu durumun detaylı açıklaması yer alacaktır. Devretmeye, temerrüde düşmeye, cezai şartlara yönelik düzenlemeler sözleşmelerde bulunacaktır.
- Ödemeyi tamamlamadan vefat edilirse, borçlardan kim sorumlu olacak?
Miras reddedilmedikçe bütün hak ve yükümlülükleriyle birlikte yasal mirasçılarına geçer. Borcu onlar öder, ev de onların olur.
- Devlete vergi borcu olanlar kampanyaya katılabilir mi?
Başvurabilirsiniz, ona engel bir durum yok.