Ne zaman emekli olurum? Yurtdışında yaşayanlar nasıl emekli olur? 2008'den önce sigorta girişi olanlar...

Milyonlarca kişi çalışma hayatına geçtiği ilk andan itibaren merak ettiği birçok sorunun yanıtını arıyor. Bunlardan en çok merak edilenler ise "Tazminat nasıl alırım Evlenen tazminat alır mı? İşsizlik maaşı nasıl alınır? Çok rapor alan işçi çıkartılabilir mi? Malulen emeklilik için ne lazım? Yurtdışında yaşayanlar nasıl emekli olur?" oluyor. Vatandaşın merak ettiği soruları TAKVİM gazetesi ekonomi müdürü Faruk Erdem cevapladı. İşte çalışma hayatı, vergi ve tüketici haklarıyla ilgili sizden gelen soruların cevapları.

Giriş Tarihi: Güncelleme Tarihi:
Takvim Logo

1) Özel bir şirkette çalışmaktayım, emekli olmayı düşünüyorum. Emekli olduktan sonra alacağım tazminatı çalıştığım şirket ne kadar zamanda bana ödemek zorunda? Adil KURU

İş Kanunu'na göre; kıdem tazminatına hak kazanarak iş sözleşmesi sona eren işçiye işveren sözleşmenin fesih tarihinde kıdem tazminatını peşin olarak ödemek zorundadır. işçi kabul ederse işveren taksitle ödeyebilir. Ancak işçi bunu kabul etmezse, derhal ve peşin olarak ödemek durumundadır.

Takvim Logo

2) Konfeksiyon mağazam var, ithal ürünler için çalışıyoruz. İşe aldığımız işçilerle yaptığımız sözleşmeye sigara içme yasağı ile ilgili özel madde koyduk. Ancak bazı işçiler gizli gizli sigara içiyor. Biz bu işçileri tazminatsız işten atabilir miyiz? Aynı zamanda konfeksiyonda sigara iş güvenliği için risk taşıyor. MURAT KARASU

Bir işyerinde sigara içme yasağı uygulanıyorsa ve işçinin yasağın söz konusu olduğu bölgelerde sigara içtiği tespit edilmişse, tazminatsız olarak işten çıkartılabilir. Yargıtay bu konuda çoğu kez işçileri haksız bulmuştur. İşçiye getirilecek sigara içme yasağının hukuki bir değer taşıyabilmesi için mevzuat, toplu iş sözleşmesi ya da iş sözleşmesi ile konulmuş olması gerekir. Bunlar dışında, işverenin yönetim hakkına dayanarak tek taraflı bir irade ile sigara içme yasağı koyabilmesi olanağının varlığı tartışılabilir. Bununla birlikte, özellikle yangın tehlikesinin bulunduğu işyerlerinde, can ve mal güvenliği yönünden, işverenin sigara içmeyi yasaklaması mümkün sayılmalıdır.

Takvim Logo

3) Halen işsizlik ödeneği alıyorum, 4 ay daha alacağım. Askerliğim yaklaştı. Askere gitmem gerekiyor, bu durumda askerde iken işsizlik ödeneğime devam edebilir miyim? HAYATİ ARIKAN
Muvazzaf askerlik nedeniyle işyerinden ayrılmanız durumunda işsizlik ödeneğine hak kazanamazsınız. Ancak işsizlik ödeneğine hak kazanacak biçimde işten ayrılmanızın akabinde işsizlik ödeneği başlayacak iken muvazzaf askerliğe başlamanız halinde işsizlik ödeneğini askerlik süresince almamanız gerekiyor.
askerlik görevi sonunda ise 30 gün içinde başvurmanız durumunda alamadığınız işsizlik ödeneklerini ay be ay almaya başlayabilirsiniz.

Takvim Logo

4) 1996 yılında Bağ-Kur'lu oldum. 2001'e kadar ödedim. Daha sonra SSK kapsamında çalışmaya başladım. Parça parça da olsa yaklaşık 8 yıllık SSK çalışmam var. Son 2 yılda da isteğe bağlı ödedim. İsteğe bağlı ya da Bağ-Kur'lu olarak ödemem SSK'dan emekli olmama engel mi? Mustafa ARSLAN

Sigortalının farklı yasalara tabi sigortalı çalışması varsa ve hangi kurumdan emekli olacağı tespit dilecekse son 7 yıl en fazla nereye prim ödediğine bakılır. Bu kanun 01.10.2008 tarihinden önce işe başlamış olanlarda geçerlidir. Siz de 1996 yılındaki girişinizden dolayı bu mevzuata tabisiniz.

Bakıldığında sizin prim ödenmiş olan son 7 senede en fazla ödediğiniz prim SSK kapsamındadır. Dolayısıyla emekli olunacak kurum SSK'dır. Tekrar bunun bozulması için farklı kurumdan en az 1260 gün yani 3.5 yıl ödenmesi gerekir ki diğer kurumun emeklilik şartına tabi olunsun. Bu durumda son 2 yılı yani 720 günü farklı kuruma prim ödeyerek geçirmeniz SSK'dan emekli olmanıza engel değildir. Bir sorun çıkmaz. 01.10.2008 tarihinden sonra işe başlayanlarda ise; toplamda hangi kuruma en fazla prim ödenmişse o kurumdan emekli olunabilecektir. 3.5 yıl şartı ortadan kalkmıştır.

Takvim Logo

5) 01.01.1977 doğumluyum 03.04.1996 siğorta ğirişim hiç ara vermedim ne zaman emekli olurum ERKAN KURT

25 yıl 56 yaş ve 5825 gün şartıyla emekli olursunuz.

6) Yurtdışında iş başlangıç tarihi 2004 yılı ,ve yurtdışı borçlanma pirimimi ödedim 108000 TL SSK ya ,13 sene sigortalı olarak toplam yılım var ve halen sigortalı olarak çalışanim, ne gibi hakim doğar ,ve ne zaman emeklilik olabilirim. AHMET TANER

Eğer Türkiye'de çalışıyorsanız ve 3.5 yıl daha SSK'lı çalışırsanız 7 bin gün prim ve 60 yaş şartıyla emekli olursunuz. Yurtdışında çalışıyorsanız primlerinizi 5400 güne tamamlayıp borçlanın ve 62 yaşında emekli olursunuz

Takvim Logo

7) 17.06.1972 doğumluyum.1.1.1995 tarihinde itibaren tarım Bağ-Kur'luydum. Son bir senedir SSK'lıyım. Ne zaman emekli olurum. SSK olunca emekli maaşım farklı olur mu FATİH ŞINLATAN

SSK'da 3.5 yılı tamamlarsanız ve devam ederseniz 55 yaş ve 5750 gün ile emekli olursunuz. Maaşın farklı olması sizin primlerinize yani kazançlarınıza göre değişir.

8) SGK giriş 10.08.1991 SGK gün 2461. Bağ-Kur girişi 10.08.1991 halen devam ediyor. Bağ-Kur hizmeti 21 yıl 6 ay. Doğum tarihi 23.12.1971. Ne zaman emekli olurum? BEKİR KAYA

Bağ-Kur'da devam ederseniz 25 yılı tamamlamanız gerekiyor. Yaş şartı ise 53 olacak.

9) 16.11.1974 doğum tarihim 01.10.1991 SSK staj girişim var 1993 yılında aktif çalışmaya başladım ama SGK'da görünmüyor. 9300 çalışma günüm var ama 1994 yılında 460 gün görünüyor. Ne yapmam gerekiyor ve ne zaman emekli olurum? Bu kadar günden sonra çalışmak emekli maaşını düşürüyor diyorlar doğru mudur? Mustafa Yılmaz

1993 yılında aktif olarak çalışmaya başladığınızda eğer sigortanız bildirilmemişse burada bir zaman aşımı söz konusu dolayısıyla geriye doğru tescil olmuyor. Zaten fiili çalışma ve prim olmadan sigortada geçerli sayılmıyor. Bu yüzden 1994 yılında prim yatırıldığı için bu tarih geçerli olacak. Priminiz tamam 1994 yılındaki işe girişinize göre 54 ya da 56 yaşında emekli olursunuz.

Takvim Logo

10) Özel sektörde çalışıyorum. Odamın kapısındaki müdürlük yazısını sorumlu olarak işveren değiştirmek istiyor. Bu durum onur, şeref düşürücü bir hareket midir? İşverene manevi tazminat davası açabilir miyim? ONUR CAN

Burada onur ve şeref düşürücü bir durum söz konusu değil. Size bir hakaret de söz konusu değil. Ancak burada sözleşme önemli. Sözleşmede yazan görev tanımınızın dışında bir görev yaptırılırsa o zaman tazminat hakkınız doğabilir.

11) Çiftciyim. 2003'te başladım. SGK'ya 15 yıl yatırdım prim doldu. 1964 (57) yaşındayım ne zaman emekli olurum? Yunus Yılmaz

15 yıl yani 5400 gününüz dolduysa 62 yaşında Bağ-Kur kapsamında emekli olursunuz.

Takvim Logo

12) Çalışma hayatındaki son 3.5 yılın emekli maaşı ve emeklilik süresi üzerinde nasıl bir etkisi vardır? Erken emeklilik sağlar mı? Sami KARACA

Bazı sigortalılar farklı kurumlara tabi olarak çalışabilmektedirler. Yani daha önce Bağ-Kur'lu olup sonra da 4A yani SSK'lı olabilmektedirler veya tam tersi de olmaktadır. Bu durumlarda kişinin hangi kurumdan emekli olacağı kurum son 7 yıllık sigortalılık süresinde (son 7 yıl değil, sigortalı olarak geçirdiği son 7 yıl) hangi kurumdan fazla çalışması varsa ona göre belirleniyor. Örneğin daha önce Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan birisi son 3.5 yılda yani 1261 gün SSK'lı olursa emeklilik şartları buna göre belirlenir ve daha az primle emekli olur. Bu anlamda erken emeklilik sağlar. Bu kural 01.10.2008 öncesinde ilk defa sigortalı olarak çalışanlar için geçerlidir. Bu tarihten sonra sigortalı olanların tüm sigortalılık süresine bakılarak hangi kurum fazla ise o kurumdan emeklilik işlemleri yapılıyor. Dolayısıyla bu sigortalılar için 3.5 yıl kuralı ortadan kalkıyor. Emekli maaşını belirleyen ise sizin tüm prime esas kazançlarınız yani SGK'ya bildirilen brüt maaşınızdır. Dolayısıyla son 3.5 yıl elbette etkilidir ama emekli maaşını tek başına belirlemez.

Takvim Logo

13) 15 yıl 3.600 yazısı ile tazminat aldım. Tekrar çalışabilir miyim? Tekrar yazı alıp tazminat alabilir miyim? YEŞİM KURU

1475 sayılı yasanın 14. maddesi tazminatları düzenlemektedir ve hala geçerlidir. Bu maddede tazminat alma yolları sayılırken emeklilik için yaş dışındaki şartların tamamlanmış olması da belirtilmiştir. Dolayısıyla 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için yaş dışında emekli olmanın şartı 15 yıl 3600 gündür. Bu şart 9 Eylül 1999 sonrası için 7 bin gün veya 25 yıl 4500 gündür. Bu şartı tamamlayıp yaşı bekleyecek olanlar SGK yazısı ile tazminat alıp kendi istekleriyle ayrılabilir. Yasa burada hiçbir sınır koymamış, sonrasında çalışılmayacağı hükmü de getirmemiştir. Zaten bu konuda Yargıtay kararları da vardır. Bu şekilde işten ayrılanlar tekrar çalışabilir. Çalıştığınıza göre burada 1 yılınızı doldurunca yeniden tazminat hakkınız vardır ve SGK'dan aynı yazıyı alarak tazminat talep edebilirsiniz. Bunun önünde yasal bir engel de yoktur.

Takvim Logo

14) 1963 doğumluyum 2008 ekim bağkur girişim var 18 ay askerlik borçlanması ödedim ne zaman emekli olurum iyi günler. Necmettin Tatlıdede

Bağ-Kur'dan 9 bin günü ve 60 yaşı tamamlayarak tam emeklilik 15 yıl tamamlayarak 62 yaşında kısmi emeklilik şartlarınız var

15) 01.05.1995 tarım Bağ-Kur başlangıcım var 15.10.1965 doğumluyum 6052 pirim günü ihya yaptırdım.2013 yılında tarım Bağ-Kur dan çıkış yaptım herhangi bir SGK başlangıcımda yok ne zaman emekli olurum. Kalan günü borçlanması yapabilir miyim 9000 gün için? CENGİZ YÜKSEL

Borçlanma ile prim tamamlama imkanı yok. Vergi mükellefi olup Bağ-Kur primi ödeyebilir ya da isteğe bağılı sigorta yaparak ödeyebilirsiniz

Takvim Logo

16) 01/07/1998 girişliyim 7100 gün prim var 1974 doğumluyum sigortadan önce askerlik var askerlik 18 ay yaptım kaç yıl geri çeker? YUSUF ALKAN

İşe giriş tarihinize göre 57 yaşında emekli olursunuz priminiz tamam. Ancak 13 aylık askerlik borçlanması yaparak 56 yaşında bir yıl erken emekli olma imkanınız var.

Takvim Logo

17) 07.05.1999 işe girişliyim 8000 prim gün sayım var. Ne zaman emekli olabilirim? CENGİZ COŞKUN

İşe girişe göre 58 yaş şartınız var priminiz tamamlanmış. 25 yılın da geçmesi gerekiyor

18) 1973 doğumluyum 16.09.1996 sigorta girişim var 500 günüm var 01.06.1999 Bağ-Kur başlangıcı halen aktif olarak devam ediyor ne yapmalıyım ve ne zaman emekli olurum? ALİ ŞAHİN

Bağ-Kur'dan devam ederek 9 bin günü tamamlayıp 56 yaşında emekli olursunuz. Son 3.5 yıl SSK olursa 5825 gün yetecektir.

Takvim Logo

19) 1974 doğumluyum ilk işe giriş 01/02/1990 ancak sigorta tahsiste ilk giriş 01/08 /1988 gözüküyor bu ne demek emeklilik hangi tarih?

İki tarihte de sıkıntı olabilir. Birincisi 14 yaşında sigorta ki bu muhtemelen çıraklık olabilir. İkincisi de 16 yaşında. Bunlar staj ya da çıraklık ise başlangıç olarak kabul edilmiyor.

Takvim Logo

20) 01.01,1976 doğumluyum işe giriş tarihim 1995 SSK'lı oldum pirim gün sayısı 6800 çalıştıkça emekli aylığım düşer mi? OKTAY ELDOĞAN

Çalıştıkça emekli aylığı düşmez. Emekli aylığını sizin maaşınız yani SGK'ya bildirilen prime esas kazancınız belirliyor. Çalıştıkça daha çok prim ödeyeceğinizden aksine artar. Ancak asgari ücretle çalışırsanız elbette artmıyor.

Takvim Logo
Takvim Logo
Takvim Logo