Paketten emeklilik çıktı! Prim borcu nedeniyle emekli olamayanlara müjde! Primler nasıl yapılandırılacak? Emeklilik yolu nasıl açılacak?

Tarihi yapılandırma paketi Bağ-Kur prim borcunu yapılandırma ya da sildirme imkanı da sağlayacak. Prim borcu nedeniyle emekli olamayan, bu sürelere ihtiyacı bulunmayan EYT'lilere fırsat doğacak. Geçmişteki dondurulan hizmet süreleri de daha az ödemeyle kazanılabilecek.

Çığıl Ön Yener

takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 26 Ocak 2023 07:01

Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı yapılandırma paketi vatandaşa, reel sektöre nefes aldıracak.

Devlete olan vergi, ceza ve prim gibi borçlara yapılandırma imkanı sağlanırken, vergi dairelerine olan 2 bin liranın altındaki borçların üzeri çizilecek.

Tarihi paket prim borcu olan, dondurulmuş hizmet süresini ihya etmek isteyenlere de önemli fırsatlar sunacak. Bu kapsamda pek çok EYT'liye emeklilik yolunu açılacak. İşte paket ile ilgili merak edilen soruların yanıtları:

Bağ-Kur prim borcu olanlara hangi imkanlar sunulacak?
31 Aralık 2022 öncesine ait borçlar, yapılandırılarak daha az ödemeyle kapatılabilecek ya da bu sürelere ait hizmet süresi dondurularak sildirilebilecek.

Son yapılandırma kanunu ile 30 Nisan 2021 öncesine ait prim borcunu ödemeyen Bağ-Kur'luların sigortalılık süresi dondurulmuştu. Bu yapılandırma yasasıyla da bu tarihten itibaren yani 1 Mayıs 2021'den itibaren oluşan borçlar eğer yapılandırılmazsa silinecek, buna ait hizmet süreleri dondurulacak, isteyen daha sonra başvuru tarihindeki asgari ücret üzerinden ihya edebilecek.

Bu hizmet sürelerine ihtiyacı olmayanlar bu imkandan yararlanabilecek. Prime ihtiyacı olanlar ise bu süreleri yapılandırma kapsamında ödeyebilecek. Gecikme zammı ve faizi silinecek, bunun yerine Yİ-ÜFE üzerinden hesaplama yapılacak.

İlk taksit ödeme süresi içinde peşin ödeme yapanlar, Yİ-ÜFE tutarının da yüzde 90'ını vermeyecek. İsteyen ise 48 taksitte borcu kapatabilecek.

EYT'lileri nasıl etkileyecek?
Prim borcu olanlar bunu kapatmadan emekli olamıyor. EYT kapsamında olup prim borcu bulunanlar yapılandırma ve sildirme imkanından hangisi kendisine uyuyorsa ondan yararlanabilecek.

Prime ihtiyacı olanlar borcu yapılandırırken, olmayanlar sildirebilecek. Prim borcunu kapatarak emeklilik şartını tamamlayanlar, ödemeyi yapar yapmaz ya da sildirir sildirmez başvuruda bulunarak maaşa kavuşacak.

Borç sildirmek kimlere SSK'lı olma yolunu açacak?
Bazı EYT'liler son 7 yılda Bağ-Kur hizmet süreleri daha fazla olduğundan emeklilik için Bağ-Kur prim şartlarına tabi bulunuyor. Bu da emeklilik için kadın ise 7200, erkek ise 9000 günü tamamlaması anlamına geliyor.

Prim borcu silinip buna ait sürelerin dondurulması sayesinde son 7 yılda SSK primi daha fazla hale gelenler SSK emeklilik koşullarına tabi olabilecek.

Bu durumda da EYT düzenlemesinin ardından 5000 gün primle emeklilik yolu açılacak.

İhyada ödenecek tutar nasıl değişecek?
Geçmişte prim borcu nedeniyle dondurulan hizmet süreleri olanlar bu günlerinin tamamını ihya talebinde bulunduğu tarihteki asgari ücret üzerinden ödeme yaparak canlandırabiliyor. Asgari ücretin yüzde 34.5'i üzerinden hesaplama oluyor.

Örneğin; Aralık ayında başvuran kişinin ihya edilecek her gün için 74,42 lira ödemesi gerekirken, söz konusu başvuruyu 1 Ocak'tan sonra yapmışsa tutar 115,09 liraya çıkıyor.

1 aylık ihya Aralık'ta başvurulmuşsa 2.232,60, sonra başvurulmuşsa 3.452,76 lira tutuyor. Ocak ayı gelmeden başvuran kişinin 1 aylık ihya işlemi 2.232,60, sonra başvuranın 3.452,76 lira tutuyor.

Henüz yapılandırma düzenlemesinin ayrıntıları belli olmadı ancak eğer geçmiş yapılandırma yasalarındaki imkan sağlanırsa, ihya edilecek primlerde borçlu olunan tarihteki tutarlar baz alınacak ve sadece enflasyon farkı ile güncelleme yapılacak.

Peşin ödemede enflasyon farkının da yüzde 90'ı silinerek sadece yüzde 10'unun ödenmesi istenecek. Böylece çok daha az ödemeyle dondurulan primler canlandırılabilecek.

İhya maliyeti cari asgari ücret üzerinden prim ödemeye göre büyük ölçüde azalacak. Burada detaylar düzenlemenin Meclis'e sevk edilmesiyle belli olacak.

PEŞİNE BÜYÜK İNDİRİM
2 bin liranın altındaki hangi borçlar silinecek? Yararlanmanın şartı var mı?
Vatandaşların vergi dairelerine olan 2 bin lirayı aşmayan borçları silinecek. Vergi, ceza, faiz gibi tüm borçlar kapsamda olacak.

Trafik, köprü-otoyol geçişi gibi cezaları da kapsayacak. Vatandaşlar 31 Aralık 2022 tarihinden önce ödenmesi gereken borçlarının toplamı 2 bin lirayı aşmıyorsa bu düzenleme kapsamında bir defaya mahsus olmak üzere düzenlemeden yararlanacak. Bunun için hiçbir şart aranmayacak.

HANGİ BORÇLAR YAPILANDIRILABİLECEK?
31 Aralık 2022 tarihi öncesinde ödenmesi gereken vergi, sigorta primi, adli para cezaları dahil idari para cezaları gibi borçlar yapılandırmaya dâhil edilecek.

Emlak Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, elektrik, su ve öğrenim kredisi borçları, gümrük, nüfus, trafik, köprü-otoyol kaçak geçiş cezaları da kapsamda olacak. Şirketlere matrah artırımı, kasa ve stok affı da tanınacak.

Yapılandırma hangi avantajları sağlayacak?
Borçların gecikme ceza ve faizleri silinecek. Bunun yerine Yİ-ÜFE üzerinden güncelleme yapılacak. 4 yıla varan vade imkanı olacak. Önceki yapılandırmalarda taksitler 2 ayda bir yatırılıyor, en çok 18 taksitte 36 ayda ödeme imkanı oluyordu.

Yeni yapılandırmayla borçlar 4 yıla yayılan aylık taksitler halinde 48 taksitte ödenebilecek. İsteyenler de peşin ödeme yapabilecek.

Bu durumda hesaplanan Yİ-ÜFE tutarının da yüzde 90'ı silinecek. Eğer yapılandırılan borç idari para cezası ise peşin ödemede asıl alacaktan da yüzde 25 oranında indirim sağlanacak.

Matrah artırımı imkanı var mı?
Yapılandırma yasasıyla matrah artırımı ve işletme kayıtlarının düzeltilmesine imkân sağlayan düzenlemelere de yer verilecek.

İşletmeler, 2018 ila 2021 yılları için, gelir, kurumlar, KDV ve gelir stopaj vergilerinde matrah ve vergi artırımı yaparak vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmayacak. Artırılan matrahların vergileri peşin ödenirse o zaman vergi aslında da yüzde 10 indirim sağlanacak.

Çalışanlara yönelik hangi destekler geliyor?
Turizm sektöründeki personelin tüm yıl çalışabilmesi ve nitelikli personel istihdamının kalıcı hale getirilmesi için yeni bir destek sistemi düzenlenecek.

Yıl boyunca faaliyet gösteren turizm işletmesi belgeli ve Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı kapsamındaki ve bu program kriterlerinden üçüncü aşama sertifikasına sahip konaklama tesisi işyerlerinde çalışan sigortalılar için kış veya yaz turizmi kapsamında belirlenecek aylarda prim desteği verilecek.

Bu destek kapsamında prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçmemek şartıyla, bildirilen prime esas kazanç üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı Hazine tarafından karşılanacak.

AR-GE tasarım ve destek personelinin merkez ve bölge dışı çalışma sürelerinin yüzde 100'e çıkarılmasına imkan verilecek.

GENÇ GİRİŞİMCİYE DESTEK
Genç girişimci istisnasının artırılması ne kadar avantaj sağlayacak?
İlk defa işe başlayan gelir vergisi mükelleflerinin 3 hesap dönemi kazançlarının yıllık 75 bin lirası gelir vergisinden istisna ediliyor.

Söz konusu tutar 2023 yılı için 150 bin liraya çıkarılacak ve her yıl için Gelir Vergisi tarifesinin ikinci dilimi tutarına paralel artması sağlanacak. Bu düzenleme ile gençlerin bu yıl elde edebileceği vergi avantajı 26 bin 500 liraya ulaşacak.