Milyonlarca vatandaşın sağlık harcamalarının finansmanını sağlayan genel sağlık sigortası ve prim borcu olanlara yeni imkânlar sunuluyor.
Sigortalı çalışmayanlar prim yatırarak sağlık hizmetlerinden yararlanıyor, ödeme gücü olmayanın faturasını da devlet karşılıyor. Daha önce hiçbir gelir testi yaptırmayan GSS sigortalılarının 30 Kasım'a kadar gelir testine başvurmaları ve hane içindeki gelirinin asgari ücretin brüt tutarının üçte birinden az olduğunun tespiti durumunda borçları silinecek, primi devlet tarafından ödenecek. Sosyal Güvenlik Kurumu genel sağlık sigortası konusunda merak edilen sorulara yanıt verdi.
Milyonları ilgilendiren sağlık primine ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1- Genel sağlık sigortası kavramı neyi ifade ediyor?
SABAH'ta yer alan habere göre, Genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı ifade ediyor. Ekonomik gücü, isteğine bakılmadan ortaya çıkacak hastalık riskine karşı sağlık hizmetlerine eşit şekilde erişimi sağlıyor.
2- Genel sağlık sigortası hangi tarihten itibaren zorunlu hale geldi ve kimler genel sağlık sigortası kapsamında?
Zorunlu olarak herkesin genel sağlık sigortası kapsamına alınması Ocak 2012'de başladı. Kapsam dışı olarak adlandırılan banka sandıkları mensupları, hükümlü tutuklular, yurt dışından sağlık hizmeti alma hakkı olanlar denilen kesim hariç olmak üzere Türkiye'de ikamet eden herkes genel sağlık sigortası kapsamında yer alıyor. Sigortalı çalışan, kendi nam ve hesabına çalışan, devlet memuru olan, 65 yaş aylığı alan, şeref aylığı alan, stajyer avukatlar, işsizlik ve kısa çalışma ödeneği alan herkes genel sağlık sigortası kapsamında bulunuyor.
3- Bu yıl için GSS Prim tutarı ne kadardır?
Geliri brüt asgari üçte birinin üzerinde olan kişilerin ödemesi gereken prim tutarı brüt asgari ücretin yüzde 3'ü tutarındadır. Bu nedenle bu yıl için bu kapsamdaki kişilerin ödeyeceği prim tutarı aylık 107.33 lira.
4- Primini kendi cebinden ödeyenler ile primleri devlet tarafından karşılanan genel sağlık sigortalıları için sağlıktan yararlanma şartları aynı mıdır?
Eski yeşil kartlılar sağlık hizmet sunucularına müracaat etmeleri halinde herhangi bir şart aranmıyor. Primini kendi cebinden ödeyen kişiler için ise 2 temel kural var; bu kişilerin 30 gün prim ödemesinin bulunması ve 60 günden fazla prim borcunun bulunmaması gerekiyor.
Daha önce hiç gelir testi yaptırmayan GSS sigortalılarının, 30 Kasım 2021'e kadar gelir testine başvurmaları ve hane içindeki gelirlerinin asgari ücretin brüt tutarının üçte birinden az olduğunun tespiti halinde GSS prim borçları silinecek ve primleri devlet tarafından ödenecek.
5- Sağlık primi borçlarından kurtulmak için ne yapmam gerekiyor?
Son yapılandırma kanunu ile hiç para ödemeden veya ödeme kolaylığıyla borçtan kurtulma olanağı getirildi. Eğitimini tamamladıktan sonra bir işte çalışmayanların, sigortalı çalışırken sonradan işsiz kalanların yapılandırma süresi dolmadan önce borcunun bulunup bulunmadığını e-Devlet üzerinden sorgulaması gerekiyor.
Başvuru şartı bulunmuyor, borçların faizleri otomatik olarak silindi. Borcun ana parasını ödeyenler de faiz, ceza ile karşılaşmayacak.
6- Kısmi süreli, part-time çalışanlar genel sağlık sigortası kapsamında mı?
Daha önceden kısmi süreli ve çağrı üzerine çalışanlar ile çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan saat ücretli çalışanlardan 20 gün ve altı sürelerde çalışanlar eksik günlerine ait sağlık primlerini 30 güne tamamlıyordu. Mart 2020 tarihinde yapılan düzenlemeyle bu süre 8 gün ve daha az çalışanlar olarak düşürüldü.
Ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanların eksik günlerine ait sağlık primlerini tamamlama zorunluluğu da kaldırıldı. Nisan 2020'de yapılan düzenlemeyle nakdi ücret desteği alanlardan sigortalı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi durumunda olmayanlar, primleri işsizlik fonundan karşılanmak suretiyle genel sağlık sigortası kapsamına alındı.
7- Sağlık hizmetlerinden yapılandırma sonrası hemen yararlanabilir miyim?
Borcunu yapılandıranlar, bu borcun haricinde 60 günden fazla prim borcu olmaması ya da bu borçlarını geçmişteki kanunlara göre taksitlendirmiş olanlar borç yapılandırmanın ilk taksitini ödemeleri halinde genel sağlık sigortasından yararlanabilecek. Sağlık prim borcu bulunanlara normalde SGK üzerinden sağlık hizmeti verilmiyor.
Ancak, bir süredir geçici düzenlemeler ile prim borcu olanlara sağlık hizmetinden yararlanma imkânı sağlanıyor. GSS prim borcu bulunanlar bu yılın sonuna kadar devlete ait hastaneler ile devlet üniversitelerine ait hastanelerden sağlık hizmeti alabiliyor.
8- Gelir durumu değişenler tekrar gelir testine gidebilir mi?
Bu kapsamdaki sigortalılardan gelir durumu değişenler durumunun değiştiği tarihten itibaren yeniden gelir testi için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat edebilirler.
9- Gelir testi işlemi nedir, kimler yaptırmaktadır?
Sosyal güvencesi olmayan vatandaşların prim ödeyip ödeyemeyeceklerini; ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceğini belirleyen işlem gelir testidir. Bu kapsamdaki vatandaşların genel sağlık sigortalısı oldukları tarihten itibaren ikametlerinin bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırmaları gerekiyor. Bugüne kadar gelir testine hiç başvurmamış olanlar 2021'in Kasım ayına kadar başvurabilir.
10-Genel sağlık sigortası kapsamında getirilen diğer yenilikler nelerdir?
Gençler için mezuniyet tarihinden itibaren belli yaş ve süre sınırı olmak üzere sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanma imkânı getirildi. Lise mezunu gençlerimize 20, üniversite mezunu gençlerimize 25 yaşına kadar anne ya da babasından iki yıl boyunca bakmakla yükümlü olarak, anne veya babasından yararlanamıyor ise primi devlet tarafından karşılanmak üzere genel sağlık sigortalısı olabiliyor.