Emekli olmak ve kıdem tazminatını alarak istifa etmek isteyen herkesi ilgilendiriyor. Sosyal emniyet mevzuatı, prim günü normal emeklilik amacıyla yeterli olmayan şahıslara daha az primle yaş haddinden emekli olma olanağı sağlıyor. Yaş haddi işe başlama tarihine göre değişiyor. İşte emeklilikte ve tazminat ile ilgili çok mühim o detaylar… 8 Eylül 1999'dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 'Kıdem tazminatı alabilir' yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatı alabiliyor.
1999 SONRASINA DA FIRSAT
8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlamış Bağkur'lular 5400 prim günüyle bugün için kadın ise 56, erkek ise 58 yaşında emekli olur. Çalışmaya 8 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında başlayanlar için de avantaj var.
Bu durumdaki SSK'lılar 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim gününü doldurduklarında kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında emekli aylığı bağlatabilir. Aynı dönemde çalışmaya başlayan Bağkur'lular 5400 prim günüyle kadın ise 60, erkek ise 62 yaşında emekliliğe hak kazanır.
2008 SONRASI ZORLAŞIYOR
30 Nisan 2008'den sonra ilk defa çalışmaya başlayanlar ise 5400 prim gününü doldurdukları tarihe göre değişen kademeli yaşa tabi. Prim gününü 31 Aralık 2035'e kadar dolduran sigortalı kadınlar 61, erkekler 63 yaşında emekli olabilirler.
TAZMİNATINI ALABİLİYOR
8 Eylül 1999'dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 'Kıdem tazminatı alabilir' yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatı alabiliyor.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, çalışanın 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde işten çıkarılması söz konusu olduğunda işvereni tarafından istihdam edildiği yıllar için ödediği ücrete denir. İşçi çalıştığı her bir yıl için bir maaşı kadar kıdem tazminatına hak kazanır. Aynı kuruma bağlı farklı işyerleri için de bu şart geçerlidir.
Eğer işçi kendi isteğiyle yani istifa ederek işten ayrılırsa, belirli sebeplerden dolayı kıdem tazminatına hak kazanabilir. İşçi ve işveren arasındaki iş akdinin son bulmasıyla gündeme gelen kıdem tazminatı, işçiye işverenine bağlılığı dolayısıyla ödenen bir yıpranma tazminatıdır.
Kıdem Tazminatının Hukuki Niteliği Nedir?
Yargıtay'ın kıdem tazminatının hukuki niteliğine ilişkin değerlendirmesi de göz önüne alındığında kıdem tazminatı ücret niteliğini taşımamaktadır. Kıdem tazminatı niteliği gereği kanundan doğan bir tazminat alacağıdır ve işçinin aynı işyerindeki çalışmasından kaynaklı olarak yaşadığı yıpranmanın karşılığıdır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatının hesaplanmasında önem arz eden ilk husus çalışma süresidir. İşçiye çalıştığı her tam yıl için işveren yaklaşık olarak 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür.
Ödenecek tutardan damga vergisi kesintisi yapılacaktır. Kıdem tazminatının hesaplandığı ücret giydirilmiş brüt ücret olup her yıl kıdem tazminatı için tavan ücret ilgili Bakanlıkça belirlenmektedir.
Örneğin 2020 yılının ilk yarısında uygulanan kıdem tazminatı tavan ücreti 6.730,15 TL'dir. İşçinin giydirilmiş brüt ücreti bunun ne kadar üzerinde olursa olsun kıdem tazminatı bu tavan ücret üzerinden hesaplanır.
Hangi Hallerde İşçi İş Sözleşmesini Feshetse Bile Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilir?
İşverence Yapılan Feshin İş Kanunu Madde 25/II dışındaki hallerden biri olması,
İşçinin İş Kanunu madde 24'e dayalı olarak iş akdini haklı nedenle feshetmesi,
Kadın işçinin evlilik nedeniyle iş akdini feshetmesi,
Erkek işçinin askerlik nedeniyle işten ayrılması,
Emeklilik, Yaşlılık, Malüllük Aylığı veya Toptan Ödeme almak maksadıyla işçinin işten ayrılması,
İşçinin Ölümü
Kıdem Tazminatının Hesabında Dikkate Alınacak Ödemeler Nelerdir?
Temettü
Bayram harçlığı
Taşıt yardımı
Yıpranma Tazminatı
Sağlık Yardımı
Devamlı ödenen primler
Mali sorumluluk tazminatı vb.
Yemek yardımı
Kasa tazminatı
Gıda yardımı
Yakacak yardımı
Aylık ödenen eğitim yardımı
Konut yardımı
Giyecek yardımı
Erzak yardımı
Sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı ya da bedeli
Unvan tazminatı
Aile yardımı
Çocuk yardımı
Yıllık izin ücreti
Evlenme yardımı
Hafta tatil ücreti
Bayram Harçlığı
Hastalık yardımı
Genel tatil ücreti
Doğum yardımı
Askerlik yardımı,
Doğal afet yardımı
Sigorta Bedeli
İzin harçlığı
Jestiyon ödemeleri
Ölüm yardımı
Fazla çalışma ücreti
İş arama yardımı
Harcırah,
Bir defalık verilen ikramiyeler,
Jübile ikramiyesi
