AK Parti, asgari ücrette damga vergisini kaldıran, yasa teklifini TBMM Başkanlığına sundu. Teklifle vergide adalet ilkesinden hareketle çalışanların ekonomik durumlarına katkı sağlanması amacıyla asgari ücret vergi dışı bırakılarak gelir vergisi ve damga vergisi istisnası sağlanmaktadır. Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem milyonların aklındaki AGİ sorularını yanıtladı. İşte o sorular ve cevapları:
Milyonların beklediği yeni asgari ücreti Başkan Erdoğan canlı yayında açıkladı. Herkesin heyecan içinde merak ettiği yeni asgari ücret 4.253 TL oldu. 2022 asgari ücret zammının açıklanmasıyla birlikte milyonlar detayları araştırmaya başladı. Akıllarda kalan detayları ise en net şekilde Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem anlattı. İşte 15 soruda yeni asgari ücret detayları...
1) ASGARİ ÜCRET HANGİ TARİHTE HESAPLARA YATACAK?
Yeni asgari ücret 2022 yılı için geçerli olacak. bu durumda Ocak ayı maaşları yeni asgari ücretten yatırılacak. Peşin ücret alanlar 1 Ocak'ta peşin almayanlar ise 1 Şubatta maaşlarını 4.2.53,4 TL'lik yeni asgari ücret üzerinden alacaklar.
2) BRÜT RAKAMDAKİ ARTIŞIN DAHA AZ OLMASI NE ANLAMA GELİYOR?
Asgari ücretin net rakamına yüzde 50.,4 zam yapılarak 4.253,4 TL'ye yükseltildi. Brüt ücretteki artış ise yaklaşık yüzde 40 olarak gerçekleşti. Böylece 5.366,25 TÜL olması gereken brüt ücret 50004 lira olarak açıklandı.
Bu durum asgari ücretteki vergi yükünün kaldırılması ile ortaya çıktı. Böylece hem işveren için SSK prim matrahı düşerken hem de borçlanma ile kendi primini ödeyen Bağ-Kur'lular için 10 puanlık bir avantaj oluştu. İşçiye yapılan yüksek artış sonrası işverene de 10 puanlık matrah desteği yapıldı.
3) İŞÇİLER KALDIRILAN VERGİDEN PAY ALACAKLAR MI?
İşçiler net ücretten anlaşmışlarsa brüt ücret üzerindeki vergi ve prim ödemelerini işveren gerçekleştiriyor. O yüzden işçiler net ücretten maaşlarını almaya devam edecekler. Buradaki vergi avantajı işverene bir katkı yapacak. Ancak işyerleri bunu çalışanlarıyla paylaşmak isterlerse ek bir artış imkanı da doğmuş olacak.
4) BRÜT MAAŞ İLE ANLAŞANLAR İÇİN VERGİ KAZANCI NASIL OLACAK?
Çalıştıkları yerde ücretlerini brüt olarak anlaşanlar vergi ve primlerini ödedikten sonra kalan miktarı alıyorlardı. Bu çalışanlar için Eylül ayından sonra vergi dilimi değiştiğinden maaşlarında da düşme oluyordu.
Asgari ücretteki bu düşüş AGİ ile çözülmüştü. Şu anda brüt ücretten anlaşanlar yine brüt olarak hesaplanacak maaşları üzerinden vergi ödemeyecekleri için bir avantaj elde edecekler. Asgari ücretin üzerinde maaşları varsa asgari ücret kadar kısımdan vergi ödemeyip kalan kısım için vergi ödeyecekler.
5) ASGARİ ÜCRET ÜSTÜNDE MAAŞ ALANLARIN VERGİ DİLİMLERİ NASIL TESPİT EDİLECEK?
Asgari ücretin yıllık miktarı olan 60.048 TL için vergi dilimi sıfır olarak hesaplanacak. Bunun üzerindeki yıllık kazanç için yeni bir vergi dilimi oluşturulacak. Böylece çalışanlar daha az vergi ödeyecekler.
Örneğin 8 bin lira brüt ücreti olan bir çalışanın 5 bin liralık brüt ücretinden vergi alınmazken 3 bin liralık brüt ücreti üzerinden vergi matrahı oluşturulup vergi hesaplanacak. Bunun için yasal düzenleme gerekiyor. Gelir vergisi dilimleriyle ilgili yasanın detaylarını beklemek gerekiyor.
6) VERGİ DİLİMLERİ HEMEN UYGULANACAK MI?
Vergi dilimleri için hızlı bir yasal düzenleme yapılacak. Bu düzenleme ile yeni vergi dilimleri 2022 yılı ile birlikte uygulanacak. Aralık sonuna kadar 2021 vergi dilimleri geçerli olacak.
7) YENİ ASGARİ ÜCRET TAZMİNATLARA NASIL YANSIYACAK?
Ocak ayından itibaren kıdem tazminatları son brüt maaş üzerinden hesaplanacağı için işten ayrılanlar için hesaplama ada yeni asgari ücretin brüt rakamı olan 50004 lira geçerli olacak.
8) ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ NASIL HESAPLANACAK?
Asgari ücret üzerinde bir vergi kalmadı. Dolayısıyla vergi ödendiği için yapılan iade anlamına gelen Asgari Geçim İndirimi de ortadan kalkmış oldu. Böylece asgari ücretli için AGİ ve vergi olmayacak. Ancak bunu üzerinde maaş alanlar için aldıkları fazla miktar üzerinden vergi ve AGİ hesaplanabilecek
9) EVLİ, ÇOCUKLU ASGARİ ÜCRETLİYE AGİ VAR MI?
Asgari ücret vergi dışı bırakıldığı için bir vergi ödemesi olmayacak. Dolayısıyla vergi iadesi anlamına gelen Asgari Geçim İndirimi de uygulanmayacak. Yani vergi iadesi ödemesi AGİ yapılmayacak. Şu anda apartman görevlileri için uygulanan vergisiz asgari ücrette de sadece prim kesintileri yapılıyor ve vergi bulunmuyor. Dolayısıyla apartman görevlileri AGİ almıyor. Şimdi tüm asgari ücretliler için bu geçerli olacak.
10) ASGARİ ÜCRETİN ÜSTÜNDE ALANLAR İÇİN AGİ ÖDENECEK Mİ?
Şu anda yapılan açıklamaya göre tüm maaşlarda Asgari Ücret kadar kısım vergiden muaf tutuluyor. Dolayısıyla bunun üzerindeki maaşlardan bir vergi matrahı oluşturularak vergi belirlenecek.
Burada vergi ödeneceği için iadesi de mümkün olacak. Yani asgari ücretin üzerindeki kısım için AGİ hesaplanabilecek.
11) MEMURLAR İÇİN AGİ NASIL ÖDENECEK?
Milyonlarca memur bu sorunun yanıtını beklese de bu konu henüz netlik kazanmadı. Sorunun yanıt bulması için bakanlığın yapacağı düzenlemeyi beklemek gerekiyor.
12) YÜKSEK MAAŞ ALANLARIN AGİ'Sİ DE ÇOCUK DURUMUNA GÖRE Mİ BELİRLENECEK?
Asgari Geçim İndirimi daha önce nasıl hesaplanıyorsa aynı yöntem uygulanacak. Dolayısıyla asgari ücretin üzerindeki kısım için ödenen vergiden iade edilecek tutar işçinin medeni durumu ve çocuk sayısına göre değişecek.
13)APARTMAN GÖREVLİLERİ İÇİN AYRI ASGARİ ÜCRET HESAPLANACAK MI?
Daha önce apartman görevlileri vergisiz asgari ücret alıyorlardı ve onların ücreti daha fazla oluyordu.
Örneğin 2021 yılında 2.825 lira olan asgari ücret apartman görevlilerine 3.040 TL olarak ödeniyordu. Şimdi tüm çalışanlar için vergi kalktığından apartman görevlileri için ayrı bir hesap yapılmayacak.
14) İŞVERENE DESTEK YOK DENİYOR BU DOĞRU MU?
Doğru değil. İki türlü destek olacak. birincisi brüt ücretin artırılmasında 10 puanlık (yüzde 40 arttı) bir destek söz konusu. Dolayısıyla primler hesaplanırken 10 puanlık avantaj sağlanacak. Buda işverenin maliyetini aşağıya çekecek. Ayrıca vergi kalktığı için işveren kişi başı 700 liraya yaklaşan bir gelir vergisinden de muaf olacak. ayrıca bu vergi desteği asgari ücretin üstünde maaş alanlar için de geçerli olacağından destek tüm çalışanları kapsayacak.
15) İŞVEREN ASGARİ ÜCRET DIŞINDA ZAM YAPMAZSA İŞÇİNİN HAKKI VAR MI?
Eğer sözleşmede her yıl zam yapılacak diye bir madde varsa işveren buna uymak zorunda. Eğer yoksa yasalarımızda işverenin zam yapma mecburiyeti yok. Sadece asgari ücretin altında maaş veremiyor.