Asgari ücret Türkiye'de milyonlarca çalışanın direkt gelirini belirlediği gibi birçok ödeme ve borçlanmanın da parametresini oluşturduğu için herkesi ilgilendiriyor. Bilindiği gibi bu yılbaşında asgari ücrete tarihi bir zam olan yüzde 50'nin üzerinde artış yapılmış ve net olarak 2.825 liradan 4.253 liraya çıkartılmıştı. Üstelik asgari ücret üzerindeki gelir ve damga vergisi de kaldırılmıştı. Vatandaşa nefes aldıran bu zamdan sonra artan enflasyon ve bütün dünyayı etkileyen emtia zamları sonrası yıl ortasında ikinci bir zam daha yapılması gündeme geldi. Geçtiğimiz yıllarda yılda iki artış uygulaması yapılmış ve 2015 yılından sonra tek artışa dönülmüştü.
ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR GELDİ
Geçtiğimiz günlerde bir TV kanalında konuyla ilgili açıklamalarda bulunan AK Parti Grup Başkanvekili Cahit Özkan, "Asgari ücrete yılda iki defa zam getirilmesi konusunu Cumhurbaşkanımız zaten ifade etmişti. Bu yapılabilir. Şu anki mevzuat gereği yılda bir defa yapılıyor ancak bunu değiştirmek mümkün. Aklımızda var. Zamanı geldiğinde, bir yıl geçmesi beklenmeksizin zam yaparız. Vatandaşı enflasyona ezdirmeyeceğiz.
Maliyet artışı mı var? O zaman vatandaşımızın gelirinde de artışı sağlayacak tedbir ve kararları alacağız" diye konuştu. Bu açıklamalardan sonra Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Üyesi ve eski Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, katıldığı bir televizyon programında 'asgari ücrette yarıyıl zammı' konusuna değindi. Zeybekci, "Ciddi bir şekilde müdahale etmek lazım. İnsanlarımızın gelirlerini artırıcı önlemler almak lazım.
Gerekirse Türkiye'de yıl ortasında asgari ücrete bir daha bakılmalı. Esnaf, memur, emekliler, çalışanlarla ilgili. Enflasyonist ortam maalesef böyle. Matematik belli. Yılbaşında verilen zam enflasyonun altında ise akıl ve vicdan der ki gel arkadaş bunu düzeltelim. Mal yokluğu değil bu maliyetlerden dolayı.
Maliyet enflasyonu yaşıyoruz şu anda" ifadelerini kullandı. Son olarak da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin bu konuda Meclis'in bir karar vermesi ile ikinci toplantının yapılabileceğini olağanüstü şartlarda değerlendirme yapılacağını ancak şu anda yasanın tek toplantı hükmünü taşıdığını söyledi.
NASIL ARTIŞ OLUR?
Asgari ücretin Temmuz'da yeniden belirlenmesi için yasal bir değişiklik yapılması gerekiyor. Buna göre yılda bir kez toplanan komisyonun ikinci kez toplanması sağlanacak. Ardından Temmuz ayında emeklilere ve memurlara yapılacak ikinci artış asgari ücretliler için de uygulanabilir.
Bilindiği gibi memur ve emekliler 6 aylık enflasyona göre zam alıyor. Bu enflasyon oranının asgari ücrete uygulanması gerçekleşebilir.
Ancak bu durumda ortaya 800 liranın üzerinde bir artış da çıkacak. Ancak başka formüller de uygulanabilir.
MALİYET KARŞILANIR MI?
Asgari ücrete yılbaşında yapılan tarihi zamla birlikte işverenlerin maliyetini aşağı çekecek ve işçinin yükünü azaltacak çok önemli hamle yapılmış ve ücretler üzerindeki gelir vergisi ve damga vergisi kaldırılmıştı. Sadece asgari ücretli değil tüm çalışanların maaşlarındaki asgari ücret kadar kısım vergiden istisna tutuldu.
Şimdi ikinci bir toplantı ile yapılacak zam işverenlere ek bir yük getirecek. Bu durum istihdam kaybına yol açacağı gibi kayıt dışılığı da artıracaktır. Ancak vergideki formül burada da uygulanabilir.
PRİM ÜZERİNDEN İNDİRİM
Asgari ücretten iki türlü prim alınıyor. Bunlardan ilki işçiden kesilen yüzde 14 oranındaki SGK primi. Bu primin 5004 liralık brüt asgari ücret içindeki miktarı 700,56 TL. İkinci prim ise işveren sigorta payı olarak alınıyor. Bunun maliyet üzerindeki etkisi ise 775,62 TL. Toplamda bir işveren açısından ödenen primler 1.476,18 TL'ye ulaşıyor.
Bunların dışında işsizlik sigortası için kesilen toplamda 150,12 TL'yi bulan bir prim daha bulunuyor. Burada asgari ücrete yapılacak bir seyyanen zam primlerden indirim yapılarak karşılanabilir.
Böylece asgari ücretin net miktarı artarken bu urum işverene maliyet olarak yansımaz. Yine bu indirimler belli oranda yapılarak işverenin de maliyetin bir kısmını karşılaması sağlanır.
MALİYET HESABI ÖNEMLİ
Ancak burada yapılacak indirimlerin özellikle SGK gelirleri açısından bir maliyet hesabının da yapılması gerekiyor. Ne kadarlık bir prim indirimi yapıldığında nasıl bir maliyet çıkacağı da hesaplanacaktır. Burada kayıt dışılık oranının da düşürülmesiyle gelirlerde bir artış olarak ve bu kaynak yine prim teşviki ve indirimi olarak asgari ücrete yansıtılabilecektir.
Aşağıdaki tablolara baktığımızda aslında burada sadece asgari ücret üzerinde bir hareket alanı olduğu görülüyor. Burada oranlarda bile yapılacak küçük oynamalarla asgari ücrete bir Temmuz desteği çıkabilecektir.
VERGİSİZ ASGARİ ÜCRET HESABI
Brüt ücret 5004
SGK primi (% 14) 700,56
İşsizlik sig. P. (% 1) 50,04
Kesintiler toplamı 750,60
Net asgari ücret 4253,40
İŞVERENE MALİYETİ
Brüt ücret 5.004
SGK primi (%15.5) 775,62
İşveren işsizlik sig.p. (% 2) 100,08
Toplam maliyet 5.879,7