Tarihi bir reform olan EYT düzenlemesi yaklaşık 5 milyon kişiye emeklilik yolunu açtı. 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanlardan prim ve yıl şartını tamamlayanlar düzenleme sayesinde emekli aylığına kavuşuyor.
2023'te 2.2 milyon kişi emekli olurken, primi, yılı dolmayanlar da bu şartları sağlar sağlamaz aylık imkanını elde edecek. Emekli olmayı beklerken emekli aylığını yükseltmek de mümkün. Bazı dönemlerde başvuru tarihi de önem taşıyor. İşte detayları...
ÇOK PRİM Mİ ÇOK KAZANÇ MI DAHA ETKİLİ OLUR?
Prim gün sayısının çok olması tek başına emekli aylığını yükseltmeye yetmiyor. Yüksek aylık için brüt kazancın yani prime esas kazancın yüksek olması kritik öneme sahip bulunuyor.
SGK'ya bildirilen kazanç arttıkça emekli aylığı da artıyor. Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayıları nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alıyor.
ÜCRETİM DÜŞÜK GÖSTERİLİYOR. BU EMEKLİ AYLIĞIMI NASIL ETKİLER?
İş yerinden aldığınız ücretin düşük gösterilmesi emekli aylığında kayba yol açar. Bu nedenle aldığınız ücretin tam gösterildiğinden emin olun. Yüksek kazancın emekli aylığına yansıması için bordroda tam olarak gösterilmesi gerekiyor.
Hatta sadece maaşın değil, ek ödemelerin de nasıl gösterildiğine dikkat edin. İkramiye, prim gibi düzenli nakit ödemeleriniz varsa, bunların da brüt kazanca eklendiğinden emin olun.
Bu sayede prime esas kazancınız yükselecek, dolayısıyla da emekli aylığınızı etkileyecektir.
AYNI ANDA İKİ İŞTE ÇALIŞMAK EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRIR MI?
Birden fazla yerde sigortalı çalışmak prim gün sayısını etkilemez ama prime esas kazancı yükseltir. Kaç yerde sigortalı olursanız olun, prim gün sayısı açısından 1 ay '30 gün' sayılır. Prim gün sayısı değişmez ancak kazançlar yükselir. Bu da emekli aylığını yükseltir.
ESNAFIM, KENDİ PRİMİMİ KENDİM YATIRIYORUM. EMEKLİ MAAŞIMI NASIL ARTIRIRIM?
SGK'ya yatırılan prim arttıkça emekli maaşı da artar. Bağ-Kur'lu olanlar en az brüt asgari ücretin yüzde 34.5'i (düzenli ödeyenler için bu oran yüzde 29.5) oranında prim ödüyor. İstenirse çıkan tutarın 7.5 katına kadar ödeme yapma imkanı da var.
ASKERLİK YA DA DOĞUM BORÇLANMASI AYLIĞI YÜKSELTİR Mİ?
Prim günü eksik değilse veya sigorta başlangıcını öne çekerek erken emeklilik imkanı sağlamıyorsa sadece emekli aylığını artırmak için borçlanma yapmayın.
Borçlanmanın emekli aylığına etkisi kişinin üç dönemden hangisinde ne kadar prim günü bulunduğuna ve primlerinin hangi kazanç üzerinden yatırıldığına göre değişiyor. Bunları dikkate alarak karar vermek gerekiyor.
EMEKLİLİK BAŞVURUSUNU AYIN BAŞINDA YA DA SONUNDA YAPMAK FARK EDER Mİ?
Emeklilik tarihi ve maaşı açısından ayın 1'i ile 31'i açısından hiçbir fark bulunmuyor. İlk maaş başvurudan sonraki ay hesaplanmaya başlıyor.
Örneğin; bu ay başvuracaksanız 1'inde de başvursanız, 31'inde de başvursanız Haziran'dan itibaren emekli aylığına hak kazanırsınız.
EMEKLİLİK DİLEKÇESİNİN VERİLME TARİHİ ÖNEMLİ Mİ?
Burada emekli aylığı tutarı açısından tek fark yıl sonu dönemi için ortaya çıkıyor. Yıl içinde emeklilik dilekçesi verenler o yıl Ocak ve Temmuz aylarında yapılan maaş artışlarından aynen yararlanır.
Ancak brüt ücretleri kıdem tazminatı tavanından yüksek olan işçilerin dilekçeyi vermek için memur maaş katsayısındaki artışı yani Temmuz'u beklemesi avantaj sağlar.
