Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Milli Mücadele'yi başlatmak için 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışının 105. yıl dönümünde kutlanan 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kapsamında tüm Türkiye'de coşkuyla kutlandı.
Bandırma Vapuru ile 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ulaşan Mustafa Kemal Paşa, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini de başlatıyordu. Samsun'da yakılan istiklal ateşi tüm Anadolu'yu saracak ve yaklaşık 3,5 yıl süren Milli Mücadele, 9 Eylül 1922'de düşmanın vatandan çıkartılmasıyla başarıya ulaşacaktı.
Türk milletinin kurtuluşunun, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilk adımı olan 19 Mayıs, Türk tarihinin özel günleri arasında yerini aldı.
GAZİ GÜNÜ, ATATÜRK GÜNÜ, İDMAN VE JİMNASTİK BAYRAMI...
Samsun halkı 1926'dan itibaren 19 Mayıs'ı "Gazi Günü" olarak kutlamaya başladı. Mustafa Kemal Paşa'nın Atatürk soyadını almasından sonra 19 Mayıs 1935'ten itibaren ise bu günün adı, "Atatürk Günü" oldu. 1937 yılında yurt geneline yayılan kutlamalar için "İdman Bayramı", "Jimnastik Bayramı" isimleri de kullanıldı.
Ankara'da 19 Mayıs 1938'de düzenlenen törenlerde ise bu özel günün adı artık "Gençlik ve Spor Bayramı" olarak ilan edildi.
Törenden kısa bir süre sonra Dahiliye Vekaletinin hazırladığı yasa tasarısı, Meclis Başkanlığına sunuldu. 2739 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun'a 20 Haziran 1938'de yapılan ekle, mayıs ayının 19'uncu günü "Gençlik ve Spor Bayramı" oldu. 1981 yılında yapılan son değişlikle 19 Mayıs günü "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" adını aldı.
ATATÜRK'ÜN KATILDIĞI SON 19 MAYIS KUTLAMASI
Ankara'da 19 Mayıs 1938'de düzenlenen etkinlikler, Atatürk'ün katıldığı son 19 Mayıs kutlaması oldu. O günkü kutlamalar, Anadolu Ajansı arşivinde detaylı şekilde yer aldı.
Ankara'daki kutlamalara ilişkin haberde, şu ifadelere yer verildi:
"Bütün şehir daha dünden beri baştan başa bayraklarla bütün caddeler dövizlerle süslenmiş bulunuyordu. Bu sabah saat yedide Atatürk'ün bundan 19 sene evvel 19 Mayıs günü, Samsun'da karaya çıktıkları saatte atılan 21 pare top ile ve yine bu dakikada bütün fabrikaların düdüklerini çalmak suretiyle tesidine başlanmış olan gün fevkalade bir dekor içinde devam edip gitmiştir. Günün en büyük tezahürü Ankara orta ve yüksekokulları ile spor kurumlarının statta yaptıkları spor gösterileri olmuştur. Statta yapılacak bu gösterilerde hazır bulunabilmek için halk daha sabahın erken saatlerinden itibaren stada giden yollara dökülmüş bulunuyordu."
Gençlerin bandolar eşliğinde ana yollardan geçerek Zafer Abidesi'ne çelenk koyduğu anlatılan haberde, "Zafer Abidesi önündeki bu tezahürden sonra yürüyüşe devam eden alay, stadyuma geldiği zaman bütün stat, sayısı elli binden fazla tahmin edilen kalabalık bir halk ile dolmuş bulunuyordu." ifadelerine yer verildi.
ATATÜRK'ÜN SON 19 MAYIS'I VE DÖNEMİN GAZETELERİNİN MANŞETLERİ
TAKVİM, Atatürk'ün katıldığı son 19 Mayıs'a ilişkin dönemin gazetelerini manşet manşet sizler için mercek altına aldı.
19 MAYIS 1938 | CUMHURİYET
19 Mayıs 1938 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nin manşetinde "19 Mayıs bize parlak ufuklar açan yeni devrin başladığı gün" ifadeleri yer aldı.
İlgili haberde "Muhterem misafirimiz Ankara'da" başlığıyla Atatürk'ün General Mariç'i kabul etmesine dair detaylara yer verildi.
19 MAYIS 1938 | TAN GAZETESİ
Tan Gazetesi, "BUGÜN: 19 MAYIS GENÇLİK BAYRAMI" başlığını attığı manşetinde 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı'nı "Talihimizin dönüm noktası" olarak duyurdu.
19 MAYIS 1938 | SON TELGRAF GAZETESİ: BÜYÜK GÜN BÜYÜK MERASİM
Son Telgraf Gazetesi, 19 Mayıs 1938 tarihinde "ATATÜRK'ÜN BİZE BİR VATAN VERDİĞİ GÜN" manşetiyle okurlarıyla buluştu. İlgili haberde "Büyük gün her tarafda büyük merasimle kutlanıyor" ifadelerine yer verildi, Atatürk'ün Mersin'e yapacağı ziyarete ilişkin bilgilendirme yapıldı.
19 MAYIS 1938 | AKŞAM GAZETESİ
Akşam Gazetesi 19 Mayıs 1938 tarihli "Çok çirkin ve bayağı bir hareket" başlıklı manşetinde Beyrut'tan Atatürk'ün sağlığı hakkında yalan haberler yayıldığına dikkat çekildi.
Gazetenin birinci sayfasında Hatay'daki Türklere ateş açıldığı, Atatürk'ün General Mariç'i kabul ettiği ve 19 Mayıs kutlamalarına ilişkin bilgilendirmeler yer aldı.
19 Mayıs Gençlik bayramına ilişkin haberde "Bugün yurdumuzun her köşesinde milletin iftiharla seyrettiği Türk gençliği, Atatük'ün kendilerine tevdi ettiği vazifeyi yapmaya daima hazır ve muktedir olduğunu bir kere daha ilan ediyor" denildi.
19 Mayıs 1938 tarihli diğer gazete manşetleri ise şu şekilde;
HALKIN SESİ
KURUN GAZETESİ
TÜRKDİLİ GAZETESİ
