2023 seçimlerine sayılı bir zaman kaldı. 'Türkiye Yüzyılı' deyip sembol projelerin altına imzasını atan Başkan Recep Tayyip Erdoğan Cumhur İttifakı'nın adayı olarak karşımıza çıkarken, 7'li koalisyon Kemal Kılıçdaroğlu isminde mutabık kaldı.
Kılıçdaroğlu ve ortaklarının yıkım vaadinin gölgesinde Başkan Erdoğan liderliğindeki AK Parti'nin gencinden yaşlısına, memurundan ev hanımına kadar çok kapsamlı vaatleri büyük bir ilgiyle takip ediliyor.
Bugüne kadar verilen sözlerin yerine getirilmesi toplum nezdinde de Erdoğan'a olan güveni perçinliyor.
Bu kapsamda AK Parti'nin seçim beyannamesinde yer alan Türkiye'nin değerine değer katacak vaatleri sizler için derledik;
AFETLERE KARŞI RİSK VE KRİZ YÖNETİMİ
1. Afetlere Karşı Dirençli Türkiye
Ülkemizi bütüncül bir afet hazırlığı ve yönetimi sistemine kavuşturmak için hayata geçireceğimiz Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli ile Ülkemiz, yaşanması muhtemel tüm afetlere karşı hazır hale getirilecek.
ASRIN FELAKETİ
Depremden etkilenen şehirlerimizi; altyapısı, okulları, camileri, hastaneleri, çarşıları, parkları, spor alanları gibi sosyal donatılarıyla bütüncül bir bakış açısıyla, «Tarihe Vefa, Geçmişe Saygı» anlayışıyla yeniden inşa edeceğiz.
650 bin konutun yapımını bir yılda önemli ölçüde tamamlamayı hedefliyoruz.
Deprem bölgesinde bütüncül bir Ekonomik Rehabilitasyon Programı ve Kalkınma Hamlesini hayata geçireceğiz.
Bölgede en az bir üniversitemizin dünya ölçeğinde markalaşması sağlanacak ve bölgemizdeki diğer üniversitelerin faaliyetleri de özel bir program kapsamında desteklenecektir.
Yatırımı, üretimi ve ihracatı destekleyici, lojistik dâhil önemli altyapı projeleri Hassa Tüneli başta olmak üzere öncelikli olarak gerçekleştirilecektir.
KURUMSAL VE TEKNİK KAPASİTENİN ARTIRILMASI
Güvenli şehirler stratejimiz bağlamında her türlü afetlerle mücadele kapsamında AFAD'ın yetki ve sorumluluklarını insan gücü kapasitesi ile orantılı, daha uyumlu ve etkili bir koordinasyonu sağlayacak şekilde güçlendireceğiz.
En kötü senaryo dikkate alınarak, arama ve kurtarma ekiplerinin sayısını ve niteliğini hızla ihtiyaç duyulan seviyeye yükselteceğiz.
Geniş alanlarda etkisini gösteren afetlere karşı müdahale etkinliğini artıracak şekilde Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP)'nı güncelleyeceğiz.
Kurumların ve yerel teşkilatların afetlerle müdahale kapasitelerini; araç-gereç, bilgi birikimi ve uzmanlık bağlamında güçlendireceğiz.
ULUSAL DÜZEYDE RİSK AZALTIMI
Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) ve İl Afet Risk Azaltma Planlarını (İRAP)'ları yaşanan afetler çerçevesinde gözden geçirecek, yeni gelişmeler ışığında ilave tedbirlerle detaylandıracağız.
Afet risklerini esas alan bir şehir planlamasıyla tüm şehirlerimizdeki yapıları gözden geçireceğiz.
Fay hattında yapılaşmayı engelleyecek Doğal Afetler ve Fay Yasasını çıkaracağız.
Sadece deprem riski değil çoklu afet risklerini dikkate alarak, imar planlarının bu çerçevede hazırlanmasını sağlayacağız.
Kentsel dönüşümde "Dirençli Şehir Konut Finansman Modeli"yle evini dönüştürmek isteyenlere 15 yıla varan vadelerle uygun ödeme şartlarında finans desteği vereceğiz.
Dijital Yapı Bilgi Bankası kuracağız. Türkiye arazi kullanım veri altyapısını oluşturacağız.
Potansiyel afet bölgelerinde elektrik iletim ve dağıtım şebekesinden bağımsız çalışabilecek şekilde mikro şebekeleri yaygınlaştıracağız.
MARMARA BÖLGESİ, İSTANBUL VE BÜYÜKŞEHİRLER İÇİN RİSK AZALTMA PROGRAMI
İstanbul başta olmak üzere mevcut yapı stoğunun taranması, depreme dayanıksız yapıların tespiti, güçlendirilmesi veya sağlıksız yapıların yeniden inşa edilmesi için hukuki dayanağı güçlendirilmiş düzenlemeleri hayata geçireceğiz.
Türkiye Yapısal Risk Analizi Projesi'ni İstanbul'dan başlatacağız. Özellikle 1999 öncesi inşa edilen tüm binaların risk analizini yaptırmalarını zorunlu hale getireceğiz.
Kanal İstanbul kapsamında inşa edeceğimiz 125 bin konutla birlikte; 500 bini Anadolu, 500 bini Avrupa yakasında olmak üzere iki kentsel dönüşüm rezerv şehrin kurulumunu gerçekleştireceğiz.
STK'LARIN VE ÖZEL KESİMİN KRİZ YÖNETİMİ KAPASİTESİNİN ARTIRILMASI
Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli çerçevesinde, afet yönetimine yönelik yenilikçi çözümlerin ortaya konulabilmesi için yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde kamu, özel sektör, akademi ve sivil toplum arasında etkin bir işbirliği mekanizması oluşturacağız.
İnsani yardım, arama-kurtarma-müdahale, psiko-sosyal destek ve eğitim gibi alanlarda faaliyet gösteren STK'ların kapasitesini geliştirmek üzere proje bazlı destekler sunacağız.
Mevzuatla meslek kuruluşları ve STK'ların afetlerle ilgili yasal dayanakları ile görev ve sorumluluklarının daha belirgin bir biçimde belirlenmesini sağlayacağız.
SAĞLAM TOPLUMSAL YAPI
2. Değerler
İnsanımızın şahsiyetli, onurlu ve üretken bir hayat sürmesini teminen fikirde, teşebbüste ve inançta özgürlük temel ilkelerimizdendir.
İnsanlarımızın en temel ihtiyaçlarının cevabını bulabildiği güçlü aile yapımızı korumayı ve aile değerlerimizin varlığını sürdürmesini sağlayacak uygulamaları hayata geçirmeye devam edeceğiz.
3. Eğitim
Mesleki eğitim merkezlerinde çırak ve kalfa sayısını 2 milyona çıkartacağız.
5 milyon öğrencimize verilmekte olan ücretsiz öğle yemeği desteğini devlet okullarımıza yaygınlaştıracağız.
Bilgi üretme ve araştırma-geliştirme kapasitemizi daha da artırmak için doktora eğitimini cazip hale getirerek, yıllık mezun sayısını 9 binden 25 bine çıkaracağız.
Uluslararası öğrenci sayımızı 260 binden 1 milyona çıkararak, Türkiye'yi dünyada en çok tercih edilen ilk beş ülkeden biri yapacağız.
Uluslararası sıralamalarda ilk 500'de en az 10 üniversitemizin yer almasını sağlayacağız.
4. Sağlık
Yerli ve milli aşı üretim kapasitemizi yapacağımız ilave yatırımlarla daha da artıracak ve ülkemizi bu alanda önemli bir ihracatçı konumuna getireceğiz.
2028 yılında 3 milyon sağlık turisti sayısı ve 10 milyar dolar sağlık hizmeti ihracatını hedefliyoruz.
2028 yılında; 10 bin kişiye düşen yatak sayısını 31'den 35 seviyesine çıkaracağız. Toplam şehir hastanemizin sayısını 36'ya, toplam yatak sayısını 50 binin üzerine çıkaracağız. Yüz bin kişiye düşen hekim sayısını 231'den 315'e, yüz bin kişiye düşen hemşire ve ebe sayısını 364'ten 460'a çıkaracağız.
5. Aile-Kadın-Çocuk
Gelir seviyesi asgari hayat standardının altında hane bırakmayacağız. Bunun için, Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemini hayata geçireceğiz. Bu çerçevede, Aile Bazlı Vatandaşlık Maaşı uygulamasını başlatacağız.
Aile Koruma Kalkanı Programıyla ev hanımlarının emekliliğine destek sağlayacak, yeni ailelerin kurulmasını teşvik edecek, gençler öncelikli olmak üzere her ailede en az bir kişiye iş imkanı sağlayacak, aileyi ve çocuğu tehdit eden her türlü olumsuz eğilimlere karşı etkin bir şekilde mücadele etmeye devam edeceğiz.
Aile Koruma Kalkanı Programı kapsamında her ailede en az bir çalışanın bulunmasını sağlayacağız.
Aile Koruma Kalkanı Programının finansmanı, uluslararası standartlarda dijital Aile ve Gençlik Bankası kanalıyla sağlanacaktır. Bu sosyal amaçlı bankanın ana gelir kaynaklarından biri de Karadeniz'de keşfedilen doğalgaz gelirlerinin belirli bir yüzdesi olacaktır.
Yeni evlilikleri teşvik etmek üzere, Aile ve Gençlik Bankası üzerinden yeni evlenen çiftlere iki yılı geri ödemesiz 48 ay vadeli 150 bin lira faizsiz evlilik kredisi vereceğiz.
Erken yaşta evlilik ve kadına yönelik şiddet konusunda sıfır tolerans ilkesiyle çalışmayı sürdüreceğiz.
6. Şehit Yakınları-Gaziler
Şehit anne ve babalarının aylıklarını daha da iyileştirici düzenlemeler hayata geçireceğiz.
Şehit ve gazi çocuklarının kamu burslarının yanı sıra özel burslardan da en üst düzeyde faydalanmalarını sağlayacağız.
7. Engelliler
Engelsiz Yaşam Merkezleri'nde engel türüne göre branşlaşmaya gideceğiz.
Evde bakıma ihtiyacı olan engelli ve yaşlıya düzenli bakan ve bunun için Evde Bakım Yardımı alanları kısmi zamanlı olarak sosyal güvenlik kapsamına alacağız.
8. Yaşlılar
Yaşlı bakım sigortası uygulamasını hayata geçireceğiz.
Emeklilik yaşını özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esneteceğiz.
9. Çalışma Hayatı-Sosyal Güvenlik
Çalışanlarımızı ve emeklilerimizi enflasyona ezdirmeyecek, önümüzdeki dönemde de asgari ücretin yanı sıra memur ve emekliler için enflasyonun üzerinde artışlarla çalışanlarımızın ve emeklilerimizin refah payı almalarını sağlayacağız.
10. Gençlik
Üniversiteli gençlerimize «Gençlik Kartı» uygulamasını başlatacağız. Bu karta sahip olan gençlerimize tiyatro, sinema gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerden ücretsiz veya indirimli yararlanma imkanı getireceğiz.
Üniversiteli gençlerimize aylık 10 GB ücretsiz internet erişim imkanı sağlayacağız.
Yükseköğrenimdeki gençlerimize bir defaya mahsus olmak üzere cep telefonu ve bilgisayar ediniminde vergi muafiyeti sağlayacağız.
11. Kültür ve Sanat
Müzesi ve kültür merkezi olmayan il, kütüphanesi olmayan ilçe bırakmayacağız.
Kültür endüstrileri girişimci ekosistemini geliştireceğiz. Bu kapsamda «Kültür Kentler» kuracağız.
Ülkemizi önemli bir film çekim merkezi haline getireceğiz.
İSTİKRARLI VE GÜÇLÜ EKONOMİ
Ülkemizin üst gelir grubuna yükselmesini sağlayacağız.
Sürekli ve güçlü büyüme hedefiyle, Türkiye'nin önündeki fırsat penceresini kullanarak, 2024-2028 dönemi arasında yıllık ortalama yüzde 5,5 seviyesinde büyüme ile 2028 yıl sonunda 1,5 trilyon dolar milli gelir büyüklüğüne ve 16 bin dolarlık kişi başı gelir düzeyine ulaşmayı hedefliyoruz.
Finansal alanda yapacağımız yeniliklerle girişimcilik ekosistemini desteklemeye devam edeceğiz. Gençler başta olmak üzere, iyi projesi olup sermayeye ihtiyaç duyan kesimleri güçlü bir şekilde teşvik edeceğiz.
İSTİHDAM
2022 yılı sonu itibarıyla 32 milyon civarında olan toplam istihdamı 6 milyon artışla 2028 yıl sonunda 38 milyona yükselteceğiz. İşsizlik oranının kademeli olarak gerilemesini sağlayacak, işsizlik oranını yüzde 7'nin altına indireceğiz.
Kadınlarda istihdam oranını yüzde 35'in, işgücüne katılma oranını yüzde 40'ın üzerine çıkaracağız.
Genç girişimcileri yenilikçi buluş ve projelere yönlendiren hibe desteklerimizi artıracağız.
Kayıt dışılıkla mücadele mekanizmalarını güçlendirerek, 2028 yılında kayıtdışı istihdamın payını yüzde 20'nin altına indireceğiz.
ÖDEMELER DENGESİ
2022 yılı sonu itibarıyla 254,2 milyar dolar olan ihracatımızı 2028 yılında en az 400 milyar dolara yükselteceğiz.
Topyekun kalkınma perspektifi çerçevesinde, KOBİ'lerimizi daha da güçlendirerek; fintek, siber güvenlik, e-ticaret ve oyun sektörleri başta olmak üzere değeri 1 milyar doların üzerinde yenilikçi Türk şirketleri çıkarmaya yönelik proje bazlı teşvik sistemimizi geliştireceğiz.
Yeni dönemde, ülkemizi ziyaret eden turist sayısını 90 milyona, toplam geliri 100 milyar dolara çıkarmayı öngörüyoruz.
2028 yılında 3 milyon sağlık turisti ve 10 milyar dolar sağlık hizmeti ihracatını hedefliyoruz.
E-ihracatımızın genel ihracatımız içindeki yüzde 1,5'lik payını 2030 yılında yüzde 10'a yaklaştıracağız.
Mal ve hizmet ihracatımız için yüksek potansiyel arz eden Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamında 18 ülkeye yönelik olarak finans, standardizasyon, lojistik, tanıtım, diplomasi gibi birçok alanda faaliyetlerle ihracatımızı artıracağız.
ENFLASYON
Finansal enstrümanları daha da geliştirerek TL cinsi tasarrufları artıracağız.
Tarımsal üretim, verimlilik ve lojistik planlamasını daha da güçlendirip, gıda arz güvenliğini sağlayacak, gıda fiyatlarındaki oynaklığın önüne geçeceğiz.
Enerjide dışa bağımlılığı azaltıcı politikalarımıza paralel bir şekilde vatandaşlarımıza yansıyan enerji maliyetlerinde düşüş sağlayıcı bir yaklaşım sergileyeceğiz.
Gelir düzeyi düşük vatandaşlarımızın harcama kompozisyonu içinde önemli bir yer tutan kira harcamalarını düşürmeye dönük olarak sosyal konut projelerine kararlılıkla devam edeceğiz.
BANKACILIK VE FİNANSAL HİZMETLER
Bankacılık dışı finansal unsurları çeşitlendirerek finans sektöründe bankacılığın payını uluslararası normlara yakın seviyelere getireceğiz.
Dünyada giderek büyüyen "helal ekonomi" pazarından daha fazla pay almak ve söz sahibi olmak, vatandaşlarımızın ihtiyaçlarına cevap verebilmek için katılım finans sektörünü güçlendireceğiz.
KAMU MALİYESİ
Uluslararası norm ve standartlara uyumlu olacak şekilde Kamu İhale Kanununu güncelleyeceğiz.
Mükellef odaklı ve dijitalleşmiş "Geleceğin Vergi Daireleri"ni inşa edeceğiz.
12. Ticaret Hizmetleri
İhracatta Blokzincir Kullanımı ile ihracat işlemlerinde tüm gümrük ve lojistik süreçlerinin blokzincir altyapısı ile daha hızlı, kolay, etkin ve izlenir hale getireceğiz.
13. Girişimcilik ve KOBİ
2028 yılına kadar 5 ülkede Uluslararası Teknoloji Pazarlama Ofisi kuracağız.
14. Enerji ve Madencilik
Dünyada 12'nci sıradaki elektrik kurulu gücünde ilk 10 ülke arasına gireceğiz.
Elektrik kurulu gücümüzü 2028 yılında 135 GW'ın üzerine çıkaracağız.
2021 yılı itibarıyla yüzde 71 olan birincil enerjide dışa bağımlılık oranımızı, 2028 yılında yüzde 56'ya, 2053 yılında ise yüzde 13 seviyesine indireceğiz.
Hidrojen teknolojilerinde ve ekonomisinde öncü bir ülke olacağız. Elektrolizör kapasitemizi 2028 yılında 1,5 GW'a, 2035'te 5 GW'a, 2053 yılında 70 GW seviyesine ulaştıracağız.
2022 yılında kurulu güç içinde yüzde 54,3 olan yenilenebilir enerji kaynaklarımızın payını 2028 yılına kadar yüzde 60'ın üzerine çıkaracağız.
2053 yılına kadar elektrik ve ısı üretiminde 2017 yılına göre %71 emisyon azaltımı sağlayacağız.
Güneş enerjisinde kurulu gücü 27 GW'a, rüzgâr enerjisinde 16 GW'a ulaştıracağız.
2022 yılında elektrik üretiminde yüzde 42,2 olan yenilenebilir enerji kaynaklarının payını 2028 yılında yüzde 50 seviyelerine çıkaracağız.
Akkuyu Nükleer Güç Santralinin tam kapasiteyle devreye alınmasını sağlayacak, ilave nükleer santraller kurulmasına yönelik çalışmalara devam edeceğiz.
Tüm ilçelerimize doğal gazı ulaştıracağız.
Sağlam bir altyapı ile kaynak ülkelerden gelecek doğal gazın hem fiziki teslimatının yapılacağı hem de finansal enstrümanlar aracılığıyla ticarete konu edileceği, rekabetçi bir enerji ticaret merkezi tesis edeceğiz.
20 yıl önce hemen hemen hiç üretmediğimiz ve potansiyelini yıllık 40 ton seviyelerine çıkarttığımız altın üretimimizi önümüzdeki dönemde 2 katına çıkartacağız.
Ülkemiz ferrobor ihtiyacını karşılayacak yıllık 800 ton kapasiteli tesisi Balıkesir/Bandırma'da 2023 yılı içinde tamamlayacağız.
Eskişehir/Beylikova'da keşfedilen ve havacılık, savunma, uzay sanayi, biyomedikal gibi alanlarda kullanılacak 694 milyon ton nadir toprak elementinin ekonomiye kazandırılmasını teminen yıllık 1.200 ton cevher işleyecek pilot üretim tesisi kuracağız.
15. Milli Savunma Sanayii
Yerli ve millî savunma sanayimiz ile yenilikçi ve çığır açan teknolojilere yatırım yapmaya devam edecek ve yerlileşme oranını daha da artıracağız. 2028 yılında savunma sanayiinde ihracatımızı en az 15 milyar dolara yükseltmeyi hedefliyoruz.
16. Dijitalleşme ve Dijital Dönüşüm
Yapay Zeka Stratejimiz ile yapay zekâ alanının GSYH'ye katkısını yüzde 5'in üzerine çıkaracağız.
Yapay Zeka alanında 50.000 kişi istihdam edilmesini, lisansüstü düzeyde 10.000 mezun sayısına ulaşmayı ve uluslararası yapay zeka endekslerindeki sıralamalarda Türkiye'nin ilk 20 ülke arasında yer almasını sağlayacağız.
Ülkemizi dijital dönüşümü ilgilendiren uluslararası endekslerde ilk 10'a taşıyacağız.
Geliştirdiğimiz kavramsal tasarım ve kriptolojik altyapı ile test sürecini başlattığımız yeni nesil dijital Türk Lirası projesini hayata geçireceğiz.
17. Yüksek Teknolojilerde Öncü Türkiye/ Teknoloji Devrimi
Küresel rekabetteki konumumuzu güçlendirmek için Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranını yüzde 2 düzeyine taşımayı hedefliyoruz.
Ülkemizi Küresel Yenilik Endeksinde ilk 20'ye taşıyacağız.
Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi kapsamında dünyanın en gelişmiş 20 ekosistemi arasında yer almayı ve ekosistemimizden 15 Turcorn ve 5 Decacorn çıkaracağız.
15 milyar dolarlık bilişim ihracatı rakamına ulaşmayı hedefliyoruz.
Türkiye'yi yeni nesil elektrikli otomobil üssü haline getirme hedefimiz doğrultusunda, yerli otomobilimiz TOGG'un seri üretimini yıllar içinde artırarak 2030 yılına kadar 1 milyon araca ulaşacağız.
Ay Misyonu kapsamında insansız uzay aracımızın tasarım ve üretim çalışmalarını tamamlayarak bu görevde kullanılacak hibrit yakıtlı, özgün ve milli uzay roketi motorunu geliştireceğiz.
18. Ulaştırma
Bölünmüş yol ve otoyollar ile daha güvenli, konforlu ve hızlı bir karayolu ağı için 32,5 milyar dolar yeni yatırım ile 2053 yılına kadar otoyol ağımızı 3.633 km'den 9.160 km'ye, bölünmüş yol ağımızı da 28.986 km'den 38.942 km'ye çıkaracağız.
Havalimanı sayımızı 61'e çıkaracak, yapımı devam eden Çukurova Bölgesel Havalimanını en yakın sürede tamamlayacak, yapımına başlanan Bayburt Gümüşhane Havalimanını ve Yozgat Havalimanını 2023 yılı içerisinde hizmete açacağız.
2053 yılına kadar toplam demiryolu ağımızı 28.587 km'ye çıkaracağız.
Saatte 400 km hıza çıkabilen İstanbul-Ankara Süper Hızlı Tren (J-Tren) açılışını 2028 yılına kadar yapacağız.
Yüksek Hızlı Tren ve Hızlı Tren bağlantısına sahip olan il sayımızı 2053 yılına kadar 8'den 52'ye yükselteceğiz.
Ülkemizi Orta Koridorda lojistik üs haline getirme hedefiyle, lojistik merkez sayısını 13'ten 26'ya çıkaracağız.
İstanbul Boğazında yaşanan gemi trafiğinin azaltılması ve ülkemizin jeopolitik konumundan kaynaklı gücünün daha artması ve İstanbul Boğazındaki seyir emniyetinin sağlanması amacıyla hayata geçireceğimiz Kanal İstanbul Projesinin bağlantı yollarına ve altyapı çalışmalarına hızla başlayacağız.
19. Haberleşme
5G teknolojisi ile yüzde 100 oranında nüfus kapsaması sağlayacak, 6G teknolojisine yönelik çalışmaları başlatacağız.
Planladığımız 67 milyar dolarlık haberleşme yatırımlarıyla, kısa vadede mobil genişbant abone yoğunluğunu yüzde 100'e çıkararak her eve yüksek hızlı internet hizmetini ulaştıracağız.
2023 yılı içerisinde yerli ve milli uydumuz Turksat 6A'yı uzaya fırlatacağız.
20. Gıda, Tarım, Havyancılık ve Su Politikaları
Önümüzdeki 5 yılda, 100 adet Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurarak, yıllık ilave 5 milyon ton sebze üretecek ve 200 bin kişiye yerinde istihdam sağlayacağız
Herhangi bir sebeple üretim yapılamayan ve boş bırakılan tarım alanlarını üretime kazandıracağız.
Su ürünleri ihracatını 1,7 milyar dolardan 4,5 milyar dolara çıkaracağız.
2,4 milyon hektar alanlık korunan orman alanlarımızı 4,9 milyon hektara çıkaracağız.
21. TURİZM
Önümüzdeki dönemde ülkemizi ziyaret eden turist sayısını 90 milyona, toplam geliri 100 milyar dolara çıkaracağız.
Sağlık turizmi kapsamında gelen turist sayısını 1 milyon 250 bin kişiden 2028 yılına kadar 3 milyon kişiye çıkarmak suretiyle 10 milyar dolarlık sağlık hizmeti ihracatına ulaşmayı hedefliyoruz.
22. Çevre
Sıfır atık yönetim sisteminin uygulanması ile ülkemiz evsel atık geri kazanım oranını arttırarak yüzde 43'e çıkaracağız. Bu bağlamda sıfır atık yönetim sistemini uygulayarak atıkların daha aktif yönetilmesini ülke geneline yaygınlaştıracak, Sıfır Atık Eylem Planını hayata geçireceğiz.
Atık suyun yeniden kullanımın yaygınlaştırılması için teşvik mekanizmalarına ağırlık vereceğiz. 2028 yılına kadar arıtılmış atık suyun yüzde 11'inin, 2030 yılına kadar yüzde 15'inin yeniden kullanımını sağlayacağız.
Millet Bahçelerinin toplam alanını 100 milyon m2'ye çıkaracağız.
ADALET, DEMOKRASİ, İNSAN HAK VE HÜRRİYETLERİ
23. Yüksek Standartlı Demokrasi
Yasama reformunda TBMM'nin kanun yapma ve denetim kapasitesini pekiştireceğiz. Siyasi partilerin örgütlenme ve çalışmalarını oldukça detaylı ve kısıtlayıcı bir şekilde düzenleyen Siyasi Partiler Kanunu'nu özgürlükçü bir anlayışla ve çerçeve bir yasa şeklinde yenileyeceğiz.
Kamu görevine ilk defa yapılacak atamalarda, görevin niteliğinin gerektirdiği haller dışında mülakat usulünü kaldıracak, atamaları yazılı sınav sonuçlarına göre yapacağız.
Siyasi karar alma süreçlerine demokratik katılımı güçlendireceğiz. ''Halk Teşebbüsü'' olarak kavramlaştırdığımız bu usulle belirli sayıda vatandaşın kanun teklifi vermesine veya bir kanunu iptal için Anayasa Mahkemesine başvurmasına imkân tanınmasını sağlayacağız.
Gerek merkezi idarede gerekse yerel yönetimlerde karar alma süreçlerine halkımızı ortak etmek için ''e-demokrasi'' platformu oluşturacağız. Bu çerçevede yeni bilgi ve iletişim teknolojileri üzerinden dijital oylama ve müzakere yöntemleri geliştireceğiz.
24. Türkiye Yüzyılı'na Yeni Anayasa
Yeni anayasanın kodları: Yüksek standartlı demokrasi, güvenceli özgürlükler ve hukukun üstünlüğü Can emniyetini vatandaşın maddi ve manevi bütünlüğü ile en üst düzeyde korumaya almak, mal emniyeti ve mülkiyet hakkını uluslararası standartlarda güvenceye kavuşturmak, düşünce, fikir, din ve vicdan hürriyetini ve bu hürriyetlerin etkin bir şekilde kullanılmasını garanti etmek, başta aile yapısı olmak üzere toplumun zihnen, madden ve manen güçlü olarak kendini yeniden üretebilmesini ve varlığını sürdürmesini sağlamak, yeni Anayasanın temel özellikleri olacaktır.
25. Hak ve Özgürlükler: Özgürlükler Yüzyılı
Bugüne kadar sağlanan kazanımlar ve meydana getirilen "kayıtsız ve şartsız milli iradeye dayalı" sağlam-sağlıklı alt yapı üzerinde şimdi Türkiye Yüzyılı'nı inşa etmek ve bu yüzyılı ülkemiz ve tüm dünya için "HUZURUN YÜZYILI", "DEĞERLERİN YÜZYILI," "HAKLININ YÜZYILI", "VİCDANIN YÜZYILI" ve "ÖZGÜRLER YÜZYILI" olarak idrak edebilmek için yüksek standartlı demokrasi adımlarımızı başlatacağız.
Yaşam hakkını tehdit eden şiddet eylemleri, doğal afet olayları, trafik kazaları ve tehlikeli iş sahalarından kaynaklı ölümlerin asgariye düşürülmesi için aşağıdaki hususları içeren ''Yaşam Hakkı Eylem Planı'' hazırlayacak ve uygulayacağız.
Ayrımcılık ve nefretle etkin mücadele için "Ayrımcılık ve Nefretle Mücadele Kurulu" oluşturacağız. Kurul, ulusal ve uluslararası ölçekte hak ihlali gözlem, değerlendirme ve tespitlerini içeren "Ayrımcılık ve Nefretle Mücadele Uluslararası Endeksi" yayınlayarak nefret suçları ile küresel mücadelenin etkin bir parçası olacaktır.
26. Adalet Reformu
Türkiye Yüzyılında adalet hizmetlerinde yeni bir çağ açacağız. Adaletin hızla tecellisine yönelik düzenlemeler yapacak ve insanımızın hayatını her türlü ihmal, tedbirsizlik ve suiistimalden koruyan yeni uygulamaları hayata geçireceğiz.
Yargı Reformu Strateji Belgesinde öngörülen hedeflerin yüzde 70'ten fazlasını 2022 itibarıyla yerine getirdik. 2023 yılı sonu itibarıyla Strateji Belgesi tüm hedefleriyle tamamlanacaktır. Önümüzdeki dönemde yargı ve insan hakları reformlarındaki kararlı irademizi yeni strateji belgeleri ve eylem planlarıyla sürdüreceğiz.
"Adalete Zahmetsiz Erişim" ilkesiyle adalete erişimi daha da kolaylaştıracak, bu yolu zorlaştıran düzenleme ve uygulamaları değiştireceğiz.
Yargısal süreçleri sadeleştireceğiz ve böylelikle vatandaşlarımızın işlerini daha rahat görmesini sağlayacağız.
Adliye bulunmayan ilçelerimizde personeliyle, dijital alt yapısıyla adli hizmet irtibat noktası oluşturacağız.
Koruyucu hukuk uygulamalarının geliştirilmesi kapsamında "Hukuk ve Adalet" dersini ortaokul ve lise müfredatında zorunlu ders haline getireceğiz.
Hukuk eğitiminin desteklenmesi maksadıyla başarılı öğrencilere Adalet Bakanlığı bursu vereceğiz.
Boşanma sürecinde özellikle kadın ve çocukların örselenmelerini önlemek için uluslararası sözleşmelerdeki standartları da dikkate alarak mahkeme temelli aile arabuluculuğu müessesesi oluşturacağız.
Yetkisizlik, görevsizlik, gerekmediği halde dosyaların birleştirilmesi ve bekletici mesele yapma gibi sebeplerle davaların uzamasını engelleyecek düzenlemeler yapacağız.
Hâkim ve Cumhuriyet savcılarının yanında görev yapmak üzere hukuk fakültesi mezunu adalet uzmanı istihdam edeceğiz.
Davaların daha kısa sürede ve isabetle çözülebilmesi için heyet halinde yargılama yapan mahkemelerin sayısını artıracağız.
Adalet Bakanlığına bağlı olacak şekilde adli kolluk teşkilatı kuracağız. Polisin adli ve idari görevleri arasındaki ayrımı kesin olarak belirleyecek, adli soruşturmaların etkinliğini artıracağız.
Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun yapısını değiştireceğiz. Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu olmak üzere iki ayrı üst meslek kurulu oluşturacağız.
Yargıda tecrübeye dayalı bir sistem geliştireceğiz. Belirli görevlere atanabilmek için asgari mesleki kıdem şartları belirleyeceğiz. Yüksek yargı üyeliğine seçilebilmek için en az 50 yaş ile birinci sınıf olmanın yanı sıra belli bir mesleki kıdem şartı getireceğiz.
Hâkimlik ve savcılık mesleğinde emeklilikte yaş haddini yükselteceğiz.
Adalet politikalarının etraflıca değerlendirilip tartışılması için avukat, hâkim, savcı ve akademisyenler arasında 3 yılda bir ''Adalet Şurası'' düzenleyeceğiz.
TÜRKİYE EKSENİ
27. Türkiye Ekseni
Küresel Dönüşüme Hazır Dış Politika
Yirmi yıllık tecrübe ve sahip olduğumuz stratejik planlama kapasitesiyle oluşum halindeki uluslararası sistemde layık olduğumuz sağlam yeri almak için emin adımlarla ilerleyeceğiz. Yeni dönemi Türkiye açısından en iyi şekilde değerlendirerek ülkemizin bölgesel güç, küresel aktör statüsünü pekiştireceğiz
Bütüncül Dış Politikamızın Öncelikleri
Riskleri minimize ederek ve fırsatları etkin bir şekilde kullanarak ülkemizin uluslararası konumunu daha da güçlendireceğiz.
Yeni yüzyılda Türkiye Eksenli yeni inisiyatifler üstlenerek küresel barışa ve istikrara daha fazla katkı vereceğiz.
SÖZÜ GÜÇLÜ, GÜCÜ TESİRLİ TÜRKİYE
Yurt Dışı Türkler Başkanlığı, Maarif Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü, TİKA ve diğer kurum ve kuruluşların mevcut kapasitelerini arttırarak küresel diplomasi ağımızın daha da genişlemesi için çalışacağız.
Hariciye Teşkilatımızın kuruluşunun 500. yılını kutladığımız bir dönemde Dışişleri Bakanlığımızın himayesinde, nüvesini Diplomasi Akademisi'nin oluşturacağı ve uluslararası düzeyde eğitim ve akademik derece verecek "Uluslararası Hukuk ve Diplomasi Üniversitesi"ni kuracağız.
Dışişleri Bakanlığımızın insan kaynağını genişleterek daha etkin hale getireceğiz. Bu bağlamda, dünyanın öndegelen düşünce platformları arasında yer alan Antalya Diplomasi Forumu'nun görünürlüğünü ve uluslararası etki alanını daha da artıracağız.
Farklı ülkelerden diplomatların, güvenlik bürokrasisinin ve ticaret/ ekonomi uzmanlarının eğitim görecekleri BM Üniversitesi'nin bir kampüsünün Türkiye'de kurulmasına öncülük edeceğiz.
Pek çok ülke ile Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey (YDSK) veya muadili mekanizmalar tesis etmeye yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Önümüzdeki beş yıl içinde en az ilave 10 ülke ile uluslararası ve bölgesel örgütle yüksek düzeyli iş birliği mekanizması/zirve süreci oluşturacağız.
İhtiyaca göre dış temsilciliklerimizin sayısını artıracağız.
Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımıza yönelik başta İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir olmak üzere farklı illerimizde yeni TOKİ projeleri başlatacağız.
Yurt dışında yaşayan 10.000 gencimizi her yıl eğitim, kariyer gelişimi ve kültürel programlar kapsamında ülkemize getireceğiz.
Yurt dışında yaşadıkları ülkelerde askerlik yapanların ikili anlaşmalar çerçevesinde askerliklerinin Türkiye'de tanınmasını sağlayacağız.
TÜRKİYE YÜZYILI'NDA STRATEJİK KUŞAKLAR
Bölgemizde ortak serbest ticaret alanları oluşturacağız ve Türkiye'nin bir lojistik ve ticaret üssü olmasını sağlayacağız.
Güvenli bölgelerde devam eden çatışma sonrası istikrar sağlama sürecini desteklemeye, yeni göç hareketliliğinin oluşmasını engellemeye ve Türkiye'de geçici koruma statüsünde bulunan sığınmacıların geri dönüşünü kolaylaştıracak mekanizmaları daha etkin şekilde hayata geçirmeye devam edeceğiz.
Suriye'de BM zemininde devam eden çok taraflı çözüm sürecini ve Astana Süreci kapsamında çatışmayı sonlandırmak için oluşturulan mekanizmada etkin rol oynamaya devam edeceğiz.
Irak'ta terör örgütlerinin mevcudiyetinin ve eylemlerinin sonlandırılması ile Irak'ın adeta çimentosu olan Türkmen soydaşlarımızın adil temsiliyete kavuşturulmasına yönelik çabalarımızı kararlılıkla sürdüreceğiz.
Mavi vatanımızın en temel sütunlarından Doğu Akdeniz ve Ege'de, ülkemizin ve KKTC'nin uluslararası hukuktan kaynağını alan meşru menfaatlerini bütün imkanlarımızı seferber ederek koruyacağız.
Milli davamız Kıbrıs meselesinde KKTC'ye desteğimizi sürdürerek, Kıbrıs Türklerine yönelik her türlü haksızlığa son verilmesini sağlamak üzere bir an önce Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin resmen tanınması için çalışmaya devam edeceğiz.
Asrın Felaketinde yanımızda yer alan Komşumuz Yunanistan ile Ege ve Doğu Akdeniz'deki uzlaşmazlıkları diplomatik müzakereler ile çözüme ulaştırmaya çalışacağız. Bunun iki kom��u ülkenin ekonomik, insani ve kültürel etkileşim ve iş birliklerini de güçlendireceğine inanmaktayız.
Tahıl Koridorunun açılmasını ve esir takasının yapılmasını mümkün kılan arabulucu rolümüzü pekiştirerek sürdüreceğiz.
Azerbaycan'ın işgal altında bulunan topraklarının özgürleştirmesinden sonra barışın kapsamlı bir anlaşmayla sağlamlaştırılmasını desteklemeye devam edeceğiz.
Komşumuz Ermenistan ile devam eden normalleşme sürecini hızlandırarak daha etkin bir komşuluk ilişkisiyle bölgesel barış ve refahın inşası için çalışacağız.
AB ile ilişkilerimizi olumlu gündem temelinde şekillendirerek tam üyelik müzakerelerimizi sonuçlandırmak üzere adımlar atacağız. Gümrük Birliği'nin güncellenmesini sağlayacağız.
Avrupa güvenlik ve savunma mimarisinin güçlü ve etkili bir parçası olmaya ve NATO üyeliği çerçevesindeki sorumluluklarımızı yerine getirmeye devam edeceğiz.
ABD ile ilişkilerimizi karşılıklı saygı ve eşit ortaklık temelinde geliştireceğiz. Kurduğumuz stratejik mekanizmayı güçlendirerek başta PYD/ YPG, FETÖ ve yaptırımlar konuları olmak üzere ülkemizin güvenlik önceliklerine uygun somut adımların atılmasını sağlayacağız. ABD ile ekonomik ilişkilerimizde 100 milyar dolarlık hedefe önümüzdeki beş yıllık dönemde ulaşmak için kurduğumuz ekonomik mekanizmaları etkin şekilde kullanacağız. İkili ticari ilişkilerimizi daha ileri seviyeye taşıyacağız.
Rusya ile siyasi ve ekonomik ilişkilerimizi, enerji alanındaki iş birliğimizi devam ettireceğiz. Suriye ve Ukrayna meselesi başta olmak üzere bölgesel sorunların uluslararası hukuk ilkelerini gözeterek barışçıl bir şekilde çözümünü destekleyeceğiz.
Filistin meselesindeki pozisyonumuz iki devletli çözüm zemininde İsrail'in işgal ettiği topraklardan geri çekilmesidir. Tarihi bağlarımız ve vicdani hassasiyetlerimiz çerçevesinde Filistin davasını her vesileyle hatırlattığımız temel ilkeler temelinde desteklemeye devam edeceğiz.
Libya'da devam eden siyasi diyalog sürecini aktif bir şekilde destekleyeceğiz. Libya halkının meşru demokratik haklarını kullanmak suretiyle ülkenin birlik ve bütünlüğünü tekrar tesis etmesi için her türlü çabayı göstereceğiz. Libya ile ülkemiz arasında imzalanan anlaşmalar çerçevesinde stratejik ilişkilerimizi her bakımdan daha da ileri götüreceğiz.
Türk Devletler Teşkilatı'nın kurumsal altyapısının güçlendirilmesi ve kapasitesinin artırılması için genç diplomatların, kamu görevlilerin, sivil ve askeri bürokrasinin eğitimine yönelik akademiler kuracağız.
Tüm coğrafyalarda ilişkilerimizi çok boyutlu olarak güçlendirerek küresel ayak izimizi genişleteceğiz. Bu bağlamda "Yeniden Asya" girişimimizi gayretle geliştirmeye devam edecek, Afrika ve Latin Amerika-Karayipler açılım ve ortaklık politikalarımızı ilerleteceğiz.
Bu minvalde Sayın Cumhurbaşkanımızın "Dünya Beşten Büyüktür" ifadelerinde vücut bulan BM reformu önerisini bütün uluslararası ortamlarda seslendirmeye devam edeceğiz. Amacımız BM reformu konusunda yeni bir uzlaşının sağlanması ve cesur bir reform paketinin hayata geçirilmesidir.
İİT Genel Sekreteri İslamofobi Özel Temsilciliği'ne bir büyükelçimizin atanması sürecini tekemmül ettirileceğiz.
Önleyici Güvenlik
Terörle mücadele alanında son terörist etkisiz hale getirilene ve terör sınırlarımızdan temizlenene kadar askeri alandaki mücadelemize devam edeceğiz.
FETÖ, PKK/PYD/YPG, DEAŞ ve DHKP-C gibi terör örgütleriyle ve ülkemiz aleyhindeki propaganda faaliyetleriyle mücadelemizi aralıksız sürdüreceğiz. Sahada verilen kararlı ve etkili mücadeleyi, diplomatik gücümüzle desteklemeye devam edeceğiz.
İnsancıl ve Etkin Göç Yönetimi
Düzensiz göçün önlenmesi ve ülkemize yönelik tehditlerin bertaraf edilmesi için sınır güvenliğimizi güçlendirmeye devam edeceğiz
Düzensiz göçün önlenmesi ve ülkemize yönelik tehditlerin bertaraf edilmesi için sınır güvenliğimizi güçlendirmeye devam edeceğiz
GÜVEN VE İSTİKRARLA HUZURLU GELECEK
28. Terörden Arınmış Türkiye'de Güvenlik ve Asayiş
Türkiye Yüzyılı'nın teröre ve terörizme karşı mücadele vizyonunun esası, böyle bir gündem maddesini toplumun gündeminden çıkarmaktır. Terör faaliyetlerinin tamamen durdurulduğu, huzur ortamını bu alandaki çalışmalarımızın esası olarak görüyoruz
Teröre karşı mücadelenin yanına terörizme karşı mücadeleyi ekleyerek bu alanda önemli bir zihni dönüşüm gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Altyapı hizmetlerindeki kalite artışından eğitim ve sağlık alanındaki çalışmalara kadar kalkınma hamleleriyle, sosyal projelerle bütüncül bir anlayışla terörizme karşı mücadele esasıyla çalışacağız.
Türkiye Yüzyılı'nda Doğu ve Güneydoğu illerimizdeki kalkınma hamlesi kesintisiz devam edecektir. Bir daha terör nedeniyle kapalı bir tek yaylamız, terkedilmiş bir tek köyümüz, mezramız, bir tek kulübemiz dahi olmayacaktır.
"Güvenli Sistem Yaklaşımı" ve "Trafikte Sıfır Can Kaybı" ilkesi esas alınarak 2050 yılına kadar hiçbir vatandaşımızın hayatını kaybetmediği ve ciddi derecede yaralanmadığı bir ülke hedefinin gerçekleştirilmesi yolunda faaliyetlerimiz kararlılıkla devam edecektir.
32 İlde tamamladığımız Çocuk Trafik eğitim parklarının sayısı 81 ilimizin tamamında birden fazla olacak şekilde arttırılacaktır. İlkokuldan mezun her çocuğumuz bu parklarda eğitim almış olacaktır.
Aile İçi ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele başlığında önemli kazanımlar elde ettik. Bu alanda teknoloji destekli ve risk analizine ağırlık veren projelere devam edeceğiz.
Düzensiz göçle mücadele çalışmalarımız kesintisiz ve artarak devam edecektir. Öte yandan düzenli göçte de bir yandan uyum stratejilerimize, diğer yandan da "Onurlu, gönüllü, geri dönüş" adımlarına ağırlık verilecektir.
Özellikle büyük şehirlerimizde göç kaynaklı mekânsal yoğunlaşmaya fırsat verilmeyecek, ekonomi, tarım ve sanayi üretimi ihtiyaçları da göz önüne alınarak göçün tüm yurt sathında dengeli şekilde dağılımına özen gösterilecektir. Zorunlu insani gerekçelere dayanan göçler hariç, mevzuata uygun olmayan ve amaçsız, kitlesel veya bireysel hiçbir göç girişimine izin verilmeyecektir.
Muhtarların kent yönetimine karar mekanizmalarına muhtarların daha etkin katılımı sağlanacaktır. Muhtarlarımızın sadece talep alan ve talep ileten bir kamu görevlisi değil, aynı zamanda üretkenliğinin de arttırılması için, muhtarlarımız tarafından getirilecek toplum yararına projelere yönelik destek programları oluşturulacaktır.
29. Yönetimde Güven ve İstikrar - Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi
Değişimin yönetimi için Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ni uygulamadan elde ettiğimiz sonuçlardan ve çağın sunduğu yeni imkanlardan ilham alarak sürekli geliştireceğiz.
Cumhurbaşkanı yardımcılığı, bakanlıklar, ofisler, politika kurulları ve idarenin merkez ve taşra teşkilatında beş yıllık uygulamayı dikkate alarak ve halihazırda yaptığımız sistem değerlendirmeleri çerçevesinde yetki ve görev dağılımını yeniden düzenleyecek, teşkilat yapılarını gözden geçireceğiz.
Çoğulcu demokrasi anlayışına uygun olarak TBMM'de genel görüşme açılmasını ve meclis araştırma komisyonu kurulmasını kolaylaştıracağız.