takvim.com.tr
Nijer'de askeri darbenin üzerinden 1 yıl geçerken ülkede siyasi ve diplomatik dengeler değişti. ABD ve Fransa bölgeden çıkmak zorunda kalırken Türkiye güçlü bir aktör olarak sahneye çıkıyor.
NİJER'E KAZAN - KAZAN ÇIKARMASI
Bu bağlamda Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile MİT Başkanı İbrahim Kalın'ın eşlik ettiği ziyarette önemli bir gerçekleştirildi.
ÇALIŞMA TOPLANTISI
Türkiye heyeti Nijer'de Başbakan ve Ekonomi ve Finans Bakanı Ali Mahamane Lamine Zeine başkanlığında düzenlenen ortak çalışma toplantısına katıldı.
Dışişleri Bakanlığının sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, "Bakanımız Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanımız Yaşar Güler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Alparslan Bayraktar, MİT Başkanımız İbrahim Kalın, Savunma Sanayii Başkanımız Haluk Görgün ve Ticaret Bakan Yardımcımız Özgür Volkan Ağar ile birlikte Niamey'de Nijer Başbakanı Ali Mahamane Lamine Zeine başkanlığında düzenlenen ortak çalışma toplantısına katıldı." ifadesine yer verildi.
NİJER ÇIKARMASININ PERDE ARKASI
Peki, Türkiye'nin Nijer'e yaptığı tarihi çıkarmanın amacı ne? Detayları A Haber Ankara Haber Müdürü Muhammet Emin Karadağ anlattı.
Karadağ şu ifadeleri kullandı:
Batılı aktörlerin artık Afrika'da etkisinin kırıldığını söyleyebiliriz. ABD ve Fransa'nın bölgeden kovulmaya başlandığına şahit oluyoruz.
İSTENMEYEN ADAM FRANSA...
2023'ün son aylarında Fransa ile askeri iş birliğini sonlandırdı Nijer. Fransa büyükelçisini 'istenmeyen kişi' ilan etti. Fransız büyükelçiyle birlikte 1500 Fransız askeri de bölgeden ayrıldı.
ABD SEPETLENDİ... AMERİKAN ASKERİ ÇEKİLİYOR
Nijer'de kurulan yeni yönetim ABD ile imzalanan anlaşmaları ve ilişkileri kesti, ve orada bulunan 1000 Amerikan askerinin bölgeden ayrılması için takvim oluşturuldu. Yani Batılı aktörler artık etkisini yitiriyor.
KANADALI VE FRANSIZLARA URANYUM VETOSU
Türkiye geçmişinde 'sömürgecilik' lekesi olmadığı için 'kazan - kazan' taktiğiyle hareket ediyor. Nijer'e Dışişleri Bakanı Hakan Fidan liderliğinde yapılan son ziyaretin zamanlaması önemli. Çünkü Nijer, Kanadalı ve Franssız madencilik şirketinin uranyum yataklarını geliştirme haklarını feshetti. Tam bu zamanda Türkiye bir ziyarette bulundu.
"TÜRKİYE NİJER'İN ZENGİN URANYUM YATAKLARINA ULAŞMAK İSTİYOR"
Nijer, dünya uranyum kaynaklarının %5'ine sahip. Türkiye Nijer'in zengin uranyum yataklarına ulaşmak istiyor. Hatta oradaki madeni kendisi çıkarmak istiyor.
Türkiye ve Nijer arasında petrol ve doğal gaz alanında niyet beyanı imzalandı. Ancak uranyumla alakalı resmi bir açıklama yok.
AL URANYUMU YAP ALTYAPIYI
Türkiye büyüyen ve gelişen bir ekonomiye sahip. Bir taraftan nükleer enerji santrali çalışmaları devam ediyor. Ancak uranyumunuz yoksa bu binalar hiçbir işe yaramaz. Dolayısıyla Türkiye, kazan - kazan taktiğiyle Nijer'den uranyum alacak. Bunun karşılığında da oranın altyapısını geliştirecek.
FRANSA YILLARCA URANYUMU SÖMÜRDÜ... HALKIN %80'İ ELEKTRİĞE MUHTAÇ
Fransa ve Avrupa'daki nükleer santrallerin büyük bir kısmının uranyumu Nijer'den sağlanıyordu. Ama Nijer halihazırda dünyanın en fakir ülkelerinden biri. Halkın %80'inin elektriğe erişimi yok. Ne yazık ki Batılı ülkeler buraları sömürmüş, ama altyapı namına hiçbir şey bölge insanına vermemiş.
NİJER PORTRESİ... NÜFUSUN %99'U MÜSLÜMAN
Nijer'i yakından tanıyalım:
Yaklaşık 1,27 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Batı Afrika'nın en büyük ülkesi olan Nijer topraklarının yüzde 80'i Sahra Çölü'nde bulunuyor.
Kuzeybatıda Cezayir, kuzeydoğuda Libya, doğuda Çad, güneyde Nijerya, güneybatıda Benin ve Burkina Faso, batıda Mali ile komşu olan Nijer, ismini Nijer Nehri'nden alıyor.
Nüfusun yüzde 99'unun Müslüman olduğu ülkede ana etnik grupları Hausa, Djerma ve Tuaregler oluşturuyor.
Batı Afrika Parasal Birliği (UEMOA) üyesi olan Nijer, para birimi olarak Batı Afrika Frangı (CFA) kullanıyor.
Başkent Nijer, "ülkenin en büyük kenti" olarak da kabul ediliyor.
ELEKTRİĞE ULAŞIM ORANI DÜŞÜK
Dünya Nükleer Birliği (WNA) verilerine göre, Afrika'nın en yüksek dereceli uranyum cevherine sahip Nijer, 2022'de 2 bin 20 metrik ton uranyum üretti.
Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor. Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5'ini karşılayan Nijer'de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor.
18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer'den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor. Buna karşın Dünya Bankası verilerine göre, Nijer'de halkın yüzde 19,5'i elektriğe ulaşabiliyor, bu oran kırsal kesimde yüzde 7'ye kadar geriliyor.
DÜNYANIN EN FAKİR 7. ÜLKESİ
Birleşmiş Milletler İnsani Gelişmişlik 2023 Endeksi sıralamasında 193 ülke arasında 189'uncu sırada yer alan Nijer, kişi başına düşen 594 dolarlık milli gelirle "dünyanın en fakir 7. ülkesi" konumunda yer alıyor.
Nüfusunun yüzde 58'inin 18 yaşın altında olması dolayısıyla dünyanın en genç nüfusuna sahip Nijer'de, 26,2 milyon kişi yaşıyor. Ülkede ortalama yaşam süresi erkeklerde 60, kadınlarda 62 olarak kayıtlarda yer alıyor.
Denize kıyısı olmayan Nijer'in ekonomisi büyük ölçüde tarım, hayvancılık ve madenciliğe dayanıyor.
Ülke ihracatının önemli bir kısmını başta uranyum, petrol, toryum ve altın olmak üzere madenler, radyoaktif kimyasallar ve yağlı tohumlar oluşturuyor. En önemli 3 ihracat ortağı arasında ilk sırada Birleşik Arap Emirlikleri, Fransa ve Çin yer alıyor.
