Otomobil alacaklar dört gözle ÖTV indirimini bekliyordu. İndirim geldi anca araç fiyatları düşmeyince vatandaşlar neye uğradığını şaşırdı. Özellik salgın nedeniyle dünyada milyonlarca insan otomobil talebini yükseltti. 2020 yılında otomobil pazarlarında büyük hareketlilik yaşanmıştı. 2021 yılında da otomobile artan talep devam etti. Geçtiğimiz günlerde de ÖTV matrah düzenlemesi sonrası sıfır binek otomobilleri kapsayan indirimlerin yaşanması hareketliliği arttırdı.
ÖTV düzenlemesi sonrası, yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 85 bin liradan 92 bin liraya, yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 130 bin liradan 150 bin liraya çıktı.
Bunun yanı sıra 1800 cc'yi geçmeyen hibrit motorlu araçlarda da yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiği 85 bin liradan 114 bin liraya yükseltilirken, yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 135 bin liradan 170 bin liraya çıkarıldı.
ÖTV indirimi sonrası sıfır otomobillerin çoğu ÖTV indirimli araç listesi içerisine girdi. Bazı araçlarda da 50 bin TL'yi aşan indirimler oldu. Otomobil almak isteyen binlerce insanlar da fırsat bu fırsay bayilere koştu. Yaşanan yoğun talebin ardından çoğu bayinin elindeki otomobiller sadece 1 günde tükendi.
Hal böyle olunca sona kalan vatandaşlar da stoklarda araç olmadığı cevabıyla karşılaştı. Bayilerin çoğu yeni araçların geleceği tarih için Ekim sonunu işaret etti.
Bayilerde sıfır araç olmayınca da insanlar ikinci el otomobillere yöneldi. ÖTV indiriminin ikinci ele yansıması da beklenirken tam tersi oldu. İnternette ve araç pazarlarında fiyat araştıranlar ikinci el bir çok aracın sıfır fiyatının bile üzerinde olduğunu görünce şaştı kaldı.
EL ARAÇ FİYATLARI NEDEN DÜŞMÜYOR?
Koronavirüs salgını nedeniyle toplu taşıma kullanmak istemeyenler otomobil almaya yöneildi. Buna özellikle 2020 yılında aylık yüzde 1'inde altında uygulanan taşıt kredisi faiz oranları eklenince bayilerin ellerinde stoklar tükendi.
Pandemi döneminde devletler tam kapanma yolunu seçerek fabrikalarda üretimi durdurdu. Otomobil devleri de benzer şekilde üretimi bitirdi. Bununla beraber otomobil arzı, salgın döneminde artan yoğun otomobil talebini karşılayamaz oldu.
Bayilerde tükenen stokların yerine yeni araçların gelmesi zaman alınca da ikinci el araç talebi arttı. İkinci el pazarının hareketlenmesiyle de otomobillerin çoğu zaman sıfır araç liste fiyatlarından daha pahalıya satılmasına neden oldu.
OTOMOBİL ÜRETİMİNDE ÇİP KRİZİ
Kovid-19 salgını döneminde teknoloji ürünlerine artan talep ve sanayide çarkların durmasıyla tedarik zincirinde yaşanan sorunlar bir çok sektörde çip krizini tetikledi. Bu sektörlerinde başında ise otomotiv sektörü geldi. Fabrikalarda üretimi etkileyen çip krizi küresel boyuta taşınırken, zaten yoğun talep ile karşı karşıya kalan otomobil pazarında arzı sekteye uğrattı.
Çip krizinin getirdiği sıkıntı, birçok otomotiv şirketini üretim kesintisine yöneltirken ve birçoğunu da fabrikalarını kapatmaya itti.
Yaşanan çip krizi bayilerin sıfır araçları tedarik etmesi giderek zorlaştırdı. Bu durum sağlık endişeleriyle otomobil talep eden insanları bayiler yerine yine ikinci el pazara yöneltti. Bununla beraber ikinci araç fiyatları yine yükselişini sürdürdü.
Dünya teknoloji devlerinden gelen açıklamalar, küresel çip krizinin bir müddet daha devam edeceğini işaret etti. Toshiba çip krizinin 2023'e kadar devam edebileceğini öne sürerken, Intel ise krizin birkaç yıl da sürebileceğini savundu. Otomobil kulislerinde konuşulan ise 2022 yılının son çeyreğine doğru çip krizinin etkilerinin hafifleyebileceği yönünde oldu.
'FİYATLAR DAHA DA YÜKSELİR' DÜŞÜNCESİ TALEBİ CANLI TUTTU
Öte yandan Covid-19 süreci insanlarda yatırım algısını da değiştirdi. Normalde prensipte bir malın fiyatının artması durumunda talebin düşmesi, fiyatın düşmesi durumunda ise talebin yükselmesi gerekiyor. Ancak otomobil fiyatlarındaki bu durdurulamaz yükseliş, sadece sağlık endişeleriyle gelen bir talep artışı yaratmadı.
Bu kez insanlar burada yatırım yapmak için de araç almaya başladı. Fiyatların yükselmesi otomobil talebini düşürmek yerine, fiyatların daha da fazla yükselecek algısı araç talebini artırmayı sürdürdü. Bu durum ikinci el araç fiyatlarının düşmemesinin ana nedenlerinden biri olarak dikkat çekiyor.