Arefe günü ibadetleri gündemde sıkça araştırılmaya başlandı. Bu yıl Arefe 20 Nisan 2023 Perşembe gününe denk geliyor. Bayramın habercisi olan Arefe günlerinde her yıl vatandaşlar namazlar kılıyor, dualar ediyor. Kısaca Arefe günü için ibadetler yapıyor. Peki Arefe günü namazları nelerdir, hangi namazlar kılınır? İşte Arefe günü Tesbih, kuşluk ve şükür namazı kılınışı!
🌹AREFE GÜNÜ KILINACAK NAMAZLAR NELERDİR?
Arefe günü kılınacak namazlar şöyle belirtilmiştir;
Duha namazı (kuşluk namazı),
Tesbih namazı,
Şükür namazı
🌹KUŞLUK NAMAZI KILINIŞI
İşrak veya duhâ namazı; güneşin doğup ufukta beş derece (bir mızrak boyu) yükselmesi ile kerâhet vakti çıktıktan sonra yani güneşin doğuşundan yaklaşık 40-50 dakika sonra ilk kuşluk vaktinde kılınır. Bir hadis-i kutsîde bu namazın faziletine işaretle şöyle buyurulur: "Ey Âdemoğlu, gününün ilk vakitlerinde benim için dört rekât nafile kılmaktan acizlik gösterme ki, günün sonunda seni korumayı tekeffül edeyim." (Ebû Dâvûd, Tatavvu', 12)
Hadis kaynaklarında çokça teşvik edilen duhâ (kuşluk) namazı; dört, sekiz ve on iki rekât olarak kılınabilir (Müslim, Salâtü'l-müsâfirîn, 78-83). En az iki rekât olarak kılınabileceği de söylenmiştir. Bu namazda iki rekâtta bir selam vermek daha sevaptır. Ancak dört rekâtta bir de selam verilebilir (Tahtâvî, Hâşiye, s. 395).
Farzlara tâbi ve belli bir vakti olan "revâtib sünnet"lerin dışında sevap kazanmak amacıyla muayyen zamanda kılınan nâfile namazlardan biridir. Arapça karşılığı salâtü'd-duhâ olup duhâ, "güneşin doğuşundan yaklaşık 45-50 dakika sonra güneşin yükselip ışığının iyice parladığı, etrafa yayıldığı ve sıcaklığının arttığı zaman" anlamına gelir. Buna göre kuşluk namazının vakti güneşin doğup "bir mızrak boyu" yükselmesinden, yani 45-50 dakika geçmesinden sonra başlayıp zeval vaktine kadar devam etmekle birlikte ulemâ tarafından genellikle tercih edilen vakit gündüzün ilk dörtte birinin geçtiği, güneşin sıcaklığının yakmaya başladığı zamandır. Duhâ kelimesi Kur'an'da sözlük anlamıyla altı yerde geçer (el-A'râf 7/98; Tâhâ 20/59; en-Nâziât 79/29, 46; eş-Şems 91/1; ed-Duhâ 93/1). Hadislerde de ed-duhâ, salâtü'd-duhâ, sübhatü'd-duhâ ve şüf'atü'd-duhâ gibi tabirler yer alır (aş.bk.). Ayrıca "güneşin doğduktan sonra parlaklık kazandığı zaman" anlamındaki işrâk kelimesi bir âyette (Sâd 38/18), salâtü'l-işrâk da bir hadiste (Heysemî, II, 238) geçmekle birlikte bu tabir literatürde nâdiren kullanılmıştır (Fahreddin er-Râzî, XXVI, 186; Kurtubî, XV, 159-160; Mv.F, XXVII, 132-133).
Hz. Peygamber kuşluk namazının kılınmasını tavsiye etmiş, fazilet ve önemini belirtmiştir. Ebû Hüreyre, Resûl-i Ekrem'in kendisine her ay üç gün oruç tutmayı, iki rek'at kuşluk namazı ile gece yatmadan önce vitir namazı kılmayı tavsiye ettiğini belirtir (Buhârî, "Teheccüd", 33; Müslim, "Müsâfirîn", 85; Ebü'd-Derdâ'nın buna benzer bir rivayet için bk. Müslim, "Müsâfirîn", 86; Ebû Dâvûd, "Vitir", 7). Diğer bir hadiste de Resûlullah şöyle buyurmuştur: "Her birinizin her eklemi için günde bir sadaka vermesi gerekir. Bu sebeple her tesbih (sübhânellah) bir sadaka, her hamd (elhamdülillâh) bir sadaka, her tehlil (lâ ilâhe illallah) bir sadaka, her tekbir (Allahüekber) bir sadaka, iyiliği tavsiye etmek sadaka, kötülükten sakındırmak sadakadır. Kuşluk vakti kılınan iki rek'at namaz ise bunların hepsinin yerini tutar" (Müslim, "Müsâfirîn", 84; Ebû Dâvûd, "Te?avvu?", 12). Başka bir hadiste ise kuşluk namazını kılanın veya kılmaya devam edenin fazla da olsa günahlarının bağışlanacağı ifade edilmiştir (İbn Mâce, "İ?ametü'?-?alât", 187; Ebû Dâvûd, "Te?avvu?", 12; Tirmizî, "Vitir", 15).
Mâlikîler'le Şâfiîler kuşluk namazını müekked sünnet, Hanefî ve Hanbelîler'in de içinde bulunduğu çoğunluk ise müstehap (mendup) kabul etmiştir. Bu namazın kaç rek'at olduğu konusunda da farklı görüşler bulunmakla birlikte en azının iki rek'at olduğunda ittifak vardır. Mâlikîler'le Hanbelîler, Ümmü Hânî'in, Resûlullah'ın Mekke'nin fethedildiği gün evine girip sekiz rek'at kuşluk namazı kıldığına dair rivayetine dayanarak (Buhârî, "Teheccüd", 31; Müslim, "Müsâfirîn", 80) en çok sekiz rek'at, Hanefîler'le Şâfiîler ise, "Kuşluk namazını kim on iki rek'at kılarsa Allah onun için cennette altından bir köşk yapar" hadisinden hareketle (Tirmizî, "Vitir", 15) on iki rek'at olduğu görüşünü benimsemişlerdir. Bununla beraber bazı Hanefî âlimleri, hem söz hem fiille sabit olması bakımından sekiz rek'at kılmanın daha faziletli olduğunu söylemişlerdir (Tahtâvî, s. 321; İbn Âbidîn, II, 22; krş. Şevkânî, III, 72). Zira diğer rivayet yalnız sözlü sünnete dayanmaktadır. Şâfiîler'den Nevevî bir eserinde (Şer?u Müslim, II, 117) kuşluk namazının en çoğunun on iki rek'at, bir diğerinde ise (el-Mecmû?, IV, 41) sekiz rek'at olduğunu ve bu görüşün Şîrâzî ile Şâfiîler'in çoğunluğuna ait bulunduğunu kaydeder. Şâfiî âlimi Muhammed el-Gamrâvî de bu son görüşün müteahhirîne göre güvenilir sayıldığını ve her iki rek'atta bir selâm vermenin sünnet olduğunu belirtir. Bunu müstehap kabul edenler de vardır (es-Sirâcü'l-vehhâc, s. 65; Osman b. Muhammed ed-Dimyâtî, I, 254).
Kuşluk namazında diğerlerinde olduğu gibi Fâtiha'dan sonra Kur'an'dan herhangi bir yerin okunması mümkünse de Ukbe b. Âmir'in, "Resûlullah bize, kuşluk vaktiyle ilgili olan Şems sûresiyle Duhâ sûresini okuyarak kuşluk namazını kılmamızı emretti" şeklindeki rivayetinden hareketle (Ahmed b. Hüseyin el-Beyhaki, I, 328; İbn Hacer, III, 298; Bedreddin el-Aynî, VII, 240) bu iki sûrenin okunması tavsiye edilmiştir. Ancak Nevevî, İhlâs sûresinin Kur'an'ın üçte birine, Kâfirûn sûresinin dörtte birine denk olduğuna dair rivayetlere dayanarak kuşluk namazında bu sûreleri okumanın da sünnet olduğu görüşünü ileri sürer (Şer?u Müslim, II, 117).
Vaktinde kılınmayan kuşluk namazı Şâfiî ve Hanbelîler'e göre kazâ edilir. Hanefî ve Mâlikîler'e göre ise zeval vaktine kadar sabah namazının sünneti hariç nâfile namazlar kazâ edilmez. Kuşluk namazı mukim iken kılındığı gibi seferî halde de kılınabilir. Nitekim Hz. Peygamber bu namazın her iki durumda kılınabileceğini söylemiş, bizzat kendisi de kılmıştır (Müsned, III, 146, 156; Buhârî, "Teheccüd", 31; Müslim, "Müsâfirîn", 80).
Ulemânın çoğunluğu Hz. Peygamber'in, "Allah'a en sevimli gelen amel az da olsa sahibinin yapmaya devam ettiği ameldir" hadisinin (Müslim, "?ıyâm", 177) genel ifadesine ve, "Bu namaza ancak çok tövbe edenler (evvâbîn) devam eder" hadisiyle (Hâkim, I, 314) benzer rivayetlere (Tirmizî, "Vitir", 15) dayanarak kuşluk namazını devamlı kılmanın müstehap olduğunu kabul etmiştir. Bir kısım âlimler ise Hz. Âişe'nin konuyla ilgili bazı rivayetleriyle (Buhârî, "Teheccüd", 32) Ebû Saîd el-Hudrî'nin, "Resûlullah kuşluk namazını aralıksız kılardı da biz onu hiç bırakmayacak sanırdık; bazan da bırakırdı, biz de artık bir daha kılmayacak derdik" (Müsned, III, 21, 36; Tirmizî, "Vitir", 15) şeklindeki rivayetinden hareketle müstehap olmadığını ileri sürmüşlerdir.
🌹TESBİH NAMAZI NASIL KILINIR?
Tesbih namazı için niyet edilmelidir. Tesbih namazına, "Allah rızası için tesbih namazı kılmaya" diye niyet edilerek başlanır. Sübhâneke'den sonra 15 kere "Sübhânellâhi ve'l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" denir. Sonra eûzü besmele çekilir, Fâtiha ve sûre okunduktan sonra 10 kere daha "Sübhânellâhi ve'l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" denilir. Bu tesbih, rükûya varınca 10 kere, rükûdan doğrulunca 10 kere, birinci secdede 10 kere, secdeden kalkınca 10 kere, ikinci secdede 10 kere söylenir. Böylece her rekâtta 75 tesbih yapılmış olur.
İkinci rekâta kalkılınca yine önce 15 kere tesbih okunur, ardından besmele çekilip Fâtiha ve sûre okunup 10 kere tesbih getirilir. Kalan rekatlar aynı şekilde tekrarlanır ve böylece 4 rekât tamamlanmış ve toplam üç yüz tesbih edilmiş olur.
🌹ŞÜKÜR NAMAZI NASIL KILINIR, KAÇ REKAT?
Şükür namazı kılmak için öncelikli olarak niyet etmek gerekmektedir. Niyet ettim Allah rızası için iki rekat şükür namazı kılmaya diyerek niyet edilmektedir. Daha sonra Allahu Ekber denilerek tekbir alınır ardından Subhaneke okunur ve besmele çekilir. Fatiha suresi okunur ve bir zammı sure yahut Kuranı kerimden ayet okunur. Rukuya gidilir ve sonra secde yapılır daha sonra ikinci rekatta da aynı şekilde Fatiha ve Zammı sure okunduktan sonra ruku ve secdeden sonra son oturuşta ettahiyyatü, salli, barik ve Rabbena duaları okunur ardından selam verilir.
Şükür namazında sünnete itibar edildiği için iki rekat olarak kılınmaktadır. Nafile namazların bir çoğunda iki rekat şeklinde kılınması sünnet olmaktadır.
🌹AREFE GÜNÜNÜN ANLAM VE ÖNEMİ
Arefe gününde göz haramdan uzak tutulmalı, dedikodu edilmemeli, laf taşınmamalı ve kötü söz söylenmemeli. Bu ve bunun gibi davranışlara önem veren kişiler arefe gününü değerlendirmiş kabul edilir. Günahtan kaçınılmalı, yoksula yardım edilmeli, insanlarla iyi geçinilmelidir. Küs olunan kişilerle barışılmalı, gönülleri alınmalıdır. "Günlerin en faziletlisi arefe günüdür. Faziletçe cumaya benzer. O, cuma günü dışında yapılan yetmiş hacdan faziletlidir. Duaların en faziletlisi de arefe günü yapılan duadır. Benim ve benden önceki peygamberlerin söylediği en faziletli söz de: Lailahe illallah vahdehu la şerike lehu. (Allah birdir, ondan başka ilah yoktur, O'nun ortağı da yoktur) sözüdür." (Muvatta, Hacc, 246).
🌹AREFE GÜNÜ OKUNACAK DUALAR
Resûl-i Ekrem Efendimiz arife gecesinde şu duâyı okuyana Cenâb-ı Hak istediğini vereceğini beyân buyurmuştur.
Duâ şudur:
* "Sübhânellezi fi's-semâvâti arşuhu. Sübhanellezi fi'n-nâri sultânühu. Sübhanellezi fi'l-kubûri kadâuhu. Sübhanellezi fi'l-hevâi rûhuhu. Sübhânellezi raa's-semâe bigayri amedin. Sübhânellezi vadaa'l-arda. Sübhânellezi lâ melcee illâ ileyhi."
İmam-ı Tirmizi, Resûl-i Ekrem Efendimiz'in, "Duânın hayırlısı arife günü yapılan duâdır," buyurarak Peygamberlerin arife günü duâsını şöyle okuduğunu haber verir:
* "Lâ ilâhe illâllahü hüve lehü'l-hamdü ve hüve alâ küli şey'in kadir."
Buhâri'de geçen bir hadisten öğrendiğimize göre arife günü şu duayı okuyan, şeytanın tasallutundan kurtulur, kendini muhafaza altına almış olur.
* "Allahümme'c'al fi kalbi nûran ve fi basari nûran. Allahümme'şrah li sadri ve yessir li emri..."
"Allah'ım, kalbimi, gözümü, gönlümü nûrlu kıl. Allah'ım, kalbime genişlik, işlerime kolaylık ver.
Peygamberimiz (s.a.s) buyurdu ki: Arefe gününe hürmet ediniz! Çünkü Allahü Tealänın kıymet verdiği bir gündür. Arefe gecesi ibadet edenler Cehennem'den azad olur. Arefe günü ibadet edenlerin iki senelik günahları affolur. Biri geçmiş senenin, diğeri gelecek senenin günahıdır. Arefe günü bin ihlas okuyanın bütün günahları affolur ve her duası kabul olur. Hepsini besmele ile okumalıdır.
Peygamber Efendimiz bugün için "En hayırlı, kabulü şayan olan dua, Arefe Günü yapılan duadır" şeklinde bir Hadis söylemiştir. Müslümanlar bugünü oruç, namaz ve dua eşliğinde geçirmelidir.
Efendimiz (s.a.v.) Arefe gününün faziletini şu hadisle müjdeliyor:
"Arefe gününden daha faziletli bir gün yoktur. Allahü Teâlâ o gün, yer ehli ile meleklere karşı övünür ve (Arafat'taki hacıları kastederek) şöyle buyurur:
Kullarıma bir bakın. Saçları başları dağınık, toz toprak içinde her uzak ilden bana geldiler. Bu halleri ile onlar, rahmetimi ümit etmekteler, azabımdan dahi korkmaktalar. Şahit olunuz, onları bağışladım. Onların yerlerini cennet eyledim. Arefe günü olduğu kadar, hiçbir gün cehennemden daha çok azat edilen olmaz."
🌹AREFE GÜNÜ ZİKİRLERİ
Arefe Günü Müslümanlar verilen şu 4 zikri çekebilirler.
1. İhlâs Suresi
2. La ilahe illellahü vahdehü la şerike leh, Lehül mülkü ve lehül hamdü ve hüve ala külli şey`in kadir.
3. Allahümme salli ala Muhammedin ve enzilhül muk`adel mükarrebe ındeke yevmel kıyameh.
4. La ilahe illellahü vahdehü la şerike leh, Lehül mülkü ve lehül hamdü biyedihil hâyrû vehüve alâ külli şey'in kadîr
Ayrica Tevriye, arefe gününden bir önceki güne denir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Tevriye günü oruç tutan ve günah söz söylemeyen Müslüman cennete girer."
🌹AREFE GÜNÜ YAPILACAK İBADETLER
Arefe günü içinde İhlas Suresi'nin sürekli okunması gerektiği vurgulanıyor.
İhlas Suresi'nin Arapça okunuşu:
"Kul hüvellâhü ehad. Allâhüssamed. Lem yelid ve lem yûled. Ve lem yekün lehû küfüven ehad."
İhlas Suresi'nin Türkçe çevirisi: "De ki; O Allah bir tektir. Allah eksiksiz, sameddir (Bütün varlıklar O'na muhtaç, fakat O, hiçbir şeye muhtaç değildir). (O)Doğurmadı ve doğurulmadı. O'na bir denk de olmadı."
Arefe gününün faziletine binaen Resulullah Sallallahü aleyhi ve Sellem buyurdular ki ' Arefe gününde oruç tutmak, geçmiş ve gelecekten birer senenin küçük günahına kefaret olur. Aşure günü orucu ise yalnız geçmiş olan bir senelik günaha kefaret olur.'
Arefe bayramı ve geceleri mümkünse 1001 kere
'Estagfirullahe'l-azime be etubü ileyh' İstigfar etmeli ve tesbih namazı kılmalıdır.
Resulullah (s.a.v) Arefe günü şu duayı okurdu:
'Allahümmec'al fi kalbi Nuran ve fi besari nuran' Allah'ım Kalbimi ve gözümü nurlandır. Allah'ım göğsüme genişlik ver ve işimi kolaylaştır. Her kim bu duayı okursa büyük mükâfata nail olur.
Tövbe Namazı Kılmak: İkindi namazını kıldıktan ve Arefe Duasına başlamadan önce göğün altında iki rekat namaz kılmalı ve Hak Teala'nın huzurunda günahlarını itiraf ederek ikrar etmelidir. Böylece Arafat sevabına nail olsun ve günahları bağışlansın.
Mahsus Namaz: Zeval vakti olduğunda göğün altına çıkmalı (yani açık alanda olmalı) öğlen ve ikindi namazlarını ruku ve secdesini güzel bir şekilde yaparak kılmalı. Namazları bittikten sonra iki rekat namaz kılmalı. Namazın birinci rekatında Fatiha Suresinden sonra ihlas suresini, ikinci rekatta Fatiha Suresinden sonra Kafirun Suresi okunmalıdır. Bu namazın ardından 4 rekat namaz kılmalıdır. Namaz iki rekat iki rekat kılınmalıdır. Her rekatta Fatiha suresinden sonra 50 kere ihlas suresini okumalıdır. Bu namaz Emire'l Mümin'in Hz. Ali'nin namazıdır.
🌹2023 RAMAZAN BAYRAMI TARİHLERİ
Ramazan Bayramı 1. Gün - 21 Nisan Cuma
Ramazan Bayramı 2. Gün - 22 Nisan Cumartesi
Ramazan Bayramı 3. Gün - 23 Nisan Pazar
