Cilt kanserinin en ölümcül türü olan melanoma vakalarının yüzde 80'inden fazlası güneş yanığından kaynaklanıyor ve bu sayı her geçen yıl artıyor. Öte yandan güneş ışınlarının deriden D vitamini sentezi gibi sağlığımıza pozitif katkısı yadsınamaz bir gerçek ancak tüm bunların yanında bu ışınlar deri hücrelerimizde DNA hasarına neden olur. Bu da cildin geri dönüşü olmayan veya çok zor olan yollara girdiği anlamına gelir. Peki cilt kanserinden korunmanın kesin çözümü var mı? Kendimizi bu durumdan nasıl sakınabiliriz? İşte bazı ipuçları...
takvim.com.tr
Cilt kanserleri tüm Dünya'da ülkemizin de içinde yer aldığı iklim kuşağında en yaygın görülen kanser çeşiti. Her 5 kişiden biri yaşam süresi içinde deri kanseri tanısı alıyor. Üstelik bu kanserleri önlemenin çok basit ve uygulanabilir bir yolu var; o da güneşten korunmak.
Cilt kanserinin en ölümcül türü olan melanoma vakalarının ise yüzde 80'inden fazlası güneş yanığından kaynaklanıyor ve bu sayı her geçen yıl artıyor.
Güneş ışınlarının deriden D vitamini sentezi gibi sağlığımıza pozitif katkısı bir gerçek ancak aynı zamanda bu ışınlar deri hücrelerinde DNA hasarına neden oluyor. Bu hasar, ömür boyu cilt hücrelerimizde birikerek zamanla hücrelerin yaşam şifresinde kalıcı bozulmalar oluşturuyor. Hücrelerdeki bozulmalar da cilt kanseri gelişiminde ciddi rol oynuyor.
GÜNEŞ YANIKLARINA DİKKAT
Güneş yanığı cilt kanserine yakalanma riskinizi iki katına çıkarmaktadır. Bu nedenle şezlonglar, bronzlaşmak için iyi bir fikir değildir. Özellikle Güneş ışınlarının en yoğun olduğu zamanlarda güneşten kaçınmaya dikkat etmemiz gerekir. Zararlı UV ışınlarının çoğu, gökyüzünün en parlak olduğu saat 10:00 ile 16:00 saatleri arasında alınır . Ancak insan gözü görünür ışıktan daha kısa dalga boyuna sahip olan ve bulutlu günlerde bile cilde zarar verebilen UV ışınlarını tespit edemez. Uzmanlar;
-Yanana kadar güneşte kalmamayı,
-Tişört, şapka ve güneş gözlüğü kullanmayı,
-Yüksek faktörlü güneş kremi kullanmayı tavsiye ediyor.
CİLT TİPİ ÖNEMLİ Mİ?
Ülkemiz de dahil olmak üzere güneşli iklim kuşağında yer alan ülkelerde özellikle küresel ısınmanın da artışıyla cilt kanseri riski yüksek olmakla birlikte, açık tenli ve güneş hassasiyeti bulunan kişiler daha fazla risk taşırlar. Beyaz tenli, açık renk gözlü, kızıl saçlı kişiler, esmer tenli kişilere göre daha fazla risk altındadır.
Cilt tipi ayırt etmeksizin çocukluğunda ağır güneş yanıkları geçirenler, ailesinde deri kanseri öyküsü olanlar, organ nakli geçirmiş hastalar, uzun süre korunmasız güneş altında zaman geçirenler ve geçirmiş olanlar, uzun süreli güneşlenenler ve solaryuma girenler deri kanseri riski altında sayılırlar. Tüm bu riskli grupların kanserden korunmasında "Güneşten korunma" kilit rol oynar.
Vücutta bulunan mevcut benlerde hızlı büyüme olması, yeni ben çıkışı, bende kızarıklık, kaşıntı ya da kanama olması halinde acilen bir Dermatoloji hekimine danışılmalıdır. Yine özellikle yeni çıkıp hızlı büyüyen, kanama gösteren veya göstermeyen, yara ya da kabarıklıklara da deri kanseri açısından tarama yapılması gerekir.
SPF NEDİR? HANGİSİ TERCİH EDİLMELİDİR?
Güneşten gelen radyasyonun düşük dozlarda bile potansiyel bir kanserojen olduğunu söyleyen uzmanlar, düşük SPF'li (güneş koruyucu faktörü) güneş kremi güneşten gelen radyasyona maruz kalmayı bir miktar azalttığını fakat çoğu durumda bunun, tüm zararlı etkilerin hala ortaya çıkmasına izin verdiğini söylüyor. Yani SPF ne kadar yüksekse cildiniz o kadar korunmuş oluyor. SPF yalnızca UVB ışınlarından korunma düzeyini gösteriyor. UVA radyasyonuna karşı koruma miktarı ayrı bir derecelendirme ile belirtiliyor.
BEKLENMEYEN BÖLGELERDE ETKİLİ OLABİLİR
Bazı dermatologlar, fazla güneş almayan, daha az sezgisel bölgelerde bile cildinizin sağlığını takip etmenin kritik olduğunu ifade ediyor. Örneğin el ve ayak tırnakları, gözler, kulaklar, cinsel organlar ve saç derisi olmak üzere çeşitli bölgelerde de cilt kanseri riski taşınıyor.
GÖZLER
Bazı cilt kanserleri ender de olsa göz içinde de gelişebilir. İriste veya gözün beyaz kısmında koyu lekeler oluşabilir ve göz kapağında da cilt kanseri oluşabilir. Cildin üst tabakasındaki belirli bir hücre tipinin nadir görülen bir kanseri olan Merkel hücreli karsinom, genellikle göz kapağında küçük, sert bir şişlik olarak ortaya çıkar. Yüzde 40'lık ölüm oranı ve yüksek nüks oranıyla en agresif kanser türlerinden biridir.
CİNSEL ORGANLAR
Kasık bölgesinde şüpheli bir lezyon cilt kanseri vulva ve penisi çevreleyen deride veya vajina ve rahim ağzının içinde bile ortaya çıkabilir. Güneş bu hassas bölgelere çarpmasa da, buradaki cilt kanseri oluşumu genellikle daha fazla maruz kalan bölgelerin seyrini takip eder ve sıklıkla zamanla değişen ben benzeri lezyonları içerir.
SAÇ DERİSİ
Saçlı deri melanomu en çok kel noktalara sahip veya saçları incelmiş hastalarda görülse de kalın saçların altına da gizlenebilir. Bu nedenle dermatologlar, dışarı çıkmadan önce güneş kremi sürmenizi tavsiye ediyor.
KULAK ARKASI
Kulaklar bol miktarda güneş ışığına maruz kalır. Ancak kulakların şekli nedeniyle kulak yarıklarındaki cilt kanserlerini gözden kaçırmak kolaydır ve birçok hastada geç teşhis yaygındır.
