İkindi namazından sonra kaza namazı kılınır mı? Kaza namazı nasıl kılınır, kaç rekat?

Namaz, İslam dininde en önemli ibadetlerden biridir ve belirlenen vakitlerde kılınması esastır. Ancak bazı durumlarda namazlar vaktinde eda edilemez ve daha sonra kaza edilmesi gerekir. Peki, ikindi namazından sonra kaza namazı kılınır mı? Diyanet'in kaynaklarına dayanarak kaza namazı hakkında en çok merak edilen soruların cevaplarını derledik. KAZA NAMAZI NE ZAMAN KILINIR? Kaza namazları için belirli bir vakit sınırlaması bulunmamaktadır. Her zaman, gündüz veya gece kılınabilir. Ancak bazı zaman dilimlerinde namaz kılmak mekruh kabul edilir. Bu vakitler, güneş doğarken, güneş tam tepe noktasında olduğu zaman ve güneş batarken olan zamanlardır. Bu üç vakitte kaza namazı kılmak tavsiye edilmez. Eğer bir kişi namazını unutarak vaktinde kılmadıysa namazı hatırladığında onu içinde bulunduğu vakit namazından önce kaza edebilir. Bu şekilde kaza edilen namaz vaktinde kılınamayan namazın yerini almış olur. KAZA NAMAZI KAÇ REKATTIR? Her bir farz namazın kaza edilmesi gereken rekat sayısı farklıdır. Sabah namazının kazası 2 rekat olarak kılınırken, öğle ve ikindi namazlarının kazası 4 rekat olarak yapılır. Akşam namazının kazası 3 rekat olup, yatsı namazının kazası da 4 rekat olarak yerine getirilir. Bunun yanı sıra, vitir namazı da 3 rekat olarak kaza edilmelidir. KAZA NAMAZI NASIL KILINIR? Kaza namazı kılacak kişinin, hangi namazı kıldığını belirleyerek niyet etmesi gerekir. Eğer kişi çok sayıda kaza namazı biriktirmişse, 'Vaktinde kılamadığım ilk sabah/öğle/ikindi/akşam/yatsı namazını kılmaya' veya 'Son kılamadığım sabah/öğle/ikindi/akşam/yatsı namazını kılmaya' şeklinde niyet edebilir. Hanefî mezhebine göre, kazaya kalmış bir namaz, vakti içinde nasıl kılınması gerekiyorsa kaza edilirken de aynı şekilde kılınır. Örneğin, yolculuk sırasında kazaya kalan dört rekâtlık bir namaz, daha sonra da yolculuk halindeyken kaza ediliyorsa iki rekât olarak kılınır. Ancak ikamet hâlinde kaza ediliyorsa, tam dört rekât olarak kılınmalıdır. Şâfiî ve Hanbelî mezheplerinde ise namazın kazası yapılırken, kaza edilen anın şartları dikkate alınır. Yani yolculuk sırasında kılınacak bir kaza namazı iki rekât olarak eda edilir, seferde kazaya kalan bir namaz, yerleşik halde kılınıyorsa dört rekât tamamlanır. Kaza namazları, vakit namazlarında olduğu gibi okunur. Gizli kıraat gereken namazlar gizli okunur, sesli kıraat gereken namazlarda imamla kılınıyorsa sesli okunur; kişi yalnız kılıyorsa açık veya gizli okuma konusunda serbesttir. Tertip sahibi olan, yani altı vakitten fazla kazası olmayan kişiler için, vakit namazlarıyla kaza namazları arasında sıraya uyulması gereklidir. Ancak tertip sahibi olmayanlar, yani altı vakitten fazla kazası olanlar için bu zorunluluk kalkar. Kaza namazlarının rekat sayıları şu şekildedir: Sabah namazı: 2 rekat farz Öğle namazı: 4 rekat farz İkindi namazı: 4 rekat farz Akşam namazı: 3 rekat farz Yatsı namazı: 4 rekat farz Vitir namazı: 3 rekat Kaza namazlarının kılınışı, vakit namazlarının farzlarının kılınışı ile aynıdır. Kaza edilen namazın sünnetleri kılınmaz, yalnızca farz ve vitir namazları kaza edilir. KAZA NAMAZINA NASIL NİYET EDİLİR? Kaza namazı kılacak kişi, hangi namazı kıldığını belirleyerek niyet etmelidir. Ancak, geçmişte birçok namazı kazaya kalan kişiler, şu şekilde niyet edebilirler: 'Vaktinde kılamadığım ilk sabah/ilk öğle/ilk ikindi/ilk akşam/ilk yatsı namazını kılmaya' veya 'Son kılamadığım sabah/öğle/ikindi/akşam/yatsı namazını kılmaya.' Bu şekilde niyet edilerek geçmiş namazların kazası tamamlanabilir. HANGİ NAMAZLAR KAZA EDİLİR? Beş vakit namazın farzları ile birlikte vacip olan vitir namazı, vaktinde kılınamadığında kaza edilmesi gereken namazlardandır. Ancak sünnet namazlar, vakti geçtikten sonra kaza edilmez. Bunun tek istisnası, sabah namazıdır. Eğer sabah namazı vaktinde kılınamazsa ve aynı gün öğle vaktinden önce kaza edilirse, sünnetiyle birlikte kılınabilir. Bu uygulama, Hz. Peygamber'in sabah namazını sünnetiyle beraber kaza ettiğine dair rivayetlere dayanmaktadır (Ebû Dâvûd, Salât, 11 [437-438, 443-444]). Ayrıca, öğle namazında cemaate yetişmek için sünneti kılmadan farza başlayan kişi, farzdan sonra eksik kalan sünneti tamamlayabilir. Bu sünneti, ister son sünnetten önce ister sonra kılma konusunda serbesttir. KAZA NAMAZININ DELİLİ NEDİR? Kur'ân'da vaktinde kılınamayan namazların kaza edilmesi ile ilgili olarak açık bir ifade bulunmamakla birlikte, Hz. Peygamber (s.a.s.) vaktinde kılamadığı namazları kaza etmiş ve ashabına da bunu tavsiye etmiştir. Resûl-i Ekrem (s.a.s.), 'Kim namazı unutursa veya uyuyup kalırsa hatırlayınca onu kılsın. Onun keffâreti ancak budur.' (Müslim, Mesâcid, 315 [684]; bkz. Buhârî, Mevâkîtü's-salât, 37 [597]) buyurmuştur. Yine Hz. Peygamber (s.a.s.), Hendek savaşı sırasında harbin şiddetlenmesi nedeniyle ikindi namazını kılamamış; bunun üzerine 'Bizi ikindi namazından alıkoydular. Allah da onların evlerini ve kabirlerini ateşle doldursun.' diye beddua etmiş ve ikindi namazını akşam namazı vaktinde kaza etmiştir (Müslim, Mesâcid, 205 [627]; bkz. Buhârî, De'avât, 58 [6396]). Ayrıca Hayber Fethi'nden dönerken, bir yerde konakladıklarında uyuyakalmışlar ve vaktinde kılamadıkları sabah namazını güneş doğduktan sonra kaza etmişlerdir. (Müslim, Mesâcid, 309 [680]). Beş vakit namazın farzı ve vitir namazı kaza edilir. Kazaya kalan sabah namazı, o günün öğle vaktinden önce kaza edilecekse sünneti de kaza edilir. Ayrıca öğle namazının dört rek'atlık ilk sünneti de vakit çıkmadıkça öğlenin farzından sonra kılınır. Öte yandan geçmiş namazlar, kazaya nasıl kaldıysa öyle kılınırlar, yani seferî olarak kaldıysa seferî, mukim olarak kaldıysa mukim gibi kaza edilir (Mevsilî, el-İhtiyâr, 1/63). Unutma ve uyuma gibi bir mazeret olmaksızın, kasıtlı olarak terk edilen namazların kazası ile ilgili herhangi bir hadis bulunmamaktadır. Fakat bu kasıtlı olarak terk edilen namazların kazasının gerekmediği anlamına gelmez. Zira Ramazan'da kasıtlı olarak cinsel ilişkiye girerek orucunu bozan kimseye Resûl-i Ekrem'in (s.a.s.) hem keffâreti hem de o günkü orucun kazasını emretmesi (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 2/208 [6944-6945]; Beyhakî, es-Sünenü'l-kübrâ, 4/382 [8059-8060]), bir farz ibadetin kasıtlı olarak terk edilmesi durumunda da kazasının gerektiğine delildir. Öte yandan Hz. Peygamber'in (s.a.s.) bir mazerete dayalı olarak vaktinde kılamadığı namazları kaza etmesi ve sahabeye de bu yönde emir buyurması dikkate alınacak olursa, mazeretsiz olarak terk edilen namazların kaza edilmesinin öncelikle gerekli olacağı sonucuna ulaşılır (Nevevî, el-Mecmû', 3/68). (Kaynak: Takvim Foto Arşivden alınmıştır.)