");background-repeat:no-repeat;background-position:center center}.today-headline-widget .swiper-button-next svg,.today-headline-widget .swiper-button-prev svg{filter:brightness(0);-webkit-filter:brightness(0)}.today-headline-widget .swiper-button-next{right:5px;background-image:url("data:image/svg+xml;utf8,");background-repeat:no-repeat;background-position:center center}.all-headline-btn{border-radius:4px;background:rgb(255 255 255 / .2);display:block;padding:6px 8px;color:#fff!important;font-size:12px;font-family:var(--system-font);font-weight:700;margin-bottom:16px;transition:.3s;text-align:center;text-decoration:none!important}.all-headline-btn:hover{background:#fff;color:#003783!important}@media (min-width:768px){.today-headline-widget{margin:0 0 20px}.today-headline-widget .title{text-align:left}.d-md-none{display:none!important}.d-md-block{display:block!important}.d-md-flex{display:flex!important}}.today-headline-slider{display:flex;overflow:hidden}.today-headline-slider .swiper-wrapper{display:flex}.newsInnerWidget{width:309px;height:404px;margin:0 6px 16px 0;float:left;position:relative}.newsInnerWidget a.bn{width:20px;height:100%;position:absolute;top:0;left:0}.newsInnerWidget a.bn.next{background-position:-48px center;left:auto;right:0}.newsInnerWidget a:hover.bn{opacity:.8}.newsInnerWidget .main{width:270px;height:381px;margin:20px 20px 0;position:relative;overflow:hidden}.newsInnerWidget .main ul{width:100%!important;display:inline-block}.newsInnerWidget .main ul li{width:100%;height:376px;display:inline-block;position:relative;float:left}.newsInnerWidget .main ul li a{width:100%;height:200px;display:inline-block;margin-bottom:53px;font-size:15px;color:#444;line-height:22px;overflow:hidden}.newsInnerWidget .main ul li a .before,.newsInnerWidget .main ul li a:before{position:absolute;bottom:20px;right:20px;font-family:var(--system-font);font-weight:500;font-size:14px;color:#444;font-style:normal}.newsInnerWidget .main ul li p,.newsInnerWidget .main ul li strong{float:right;font-size:15px;color:#444;line-height:22px;overflow:hidden}.newsInnerWidget .main ul li strong{display:block;float:right;font-family:var(--system-font);font-weight:700;font-size:18px;color:#005a9f;font-weight:400;line-height:normal}.newsInnerWidget .main ul li p span{color:#45a7c9}.newsInnerWidget .main ul li a:hover,.newsInnerWidget .main ul li a:hover .before,.newsInnerWidget .main ul li a:hover p,.newsInnerWidget .main ul li a:hover span,.newsInnerWidget .main ul li a:hover strong,.newsInnerWidget .main ul li a:hover:before{color:#9f0000;text-decoration:none;cursor:pointer}.newsInnerWidget .main ul li img{border-radius:4px 0 0 4px}.newsInnerWidget.big{width:100%!important;height:auto!important;margin:0 0 16px;float:none}.newsInnerWidget.big .main{width:100%!important;height:auto!important;margin:0}.newsInnerWidget.big .main ul{margin-bottom:0}.newsInnerWidget.big .main ul li a{width:100%;margin-bottom:0;height:auto;display:block;padding-left:208px;box-sizing:border-box;background-color:#fff;min-height:110px;border-radius:4px;border:1px solid rgb(78 78 78 / .1);overflow:hidden}.newsInnerWidget.big .main ul li a .media-caption{display:none}.newsInnerWidget.big .main ul li:hover a:before{background-color:#9f0000}.newsInnerWidget.big .main ul li{width:100%;height:auto;box-sizing:border-box;padding:0}.newsInnerWidget.big .main ul li strong{margin-top:10px;margin-right:60px;float:left;color:#4e4e4e}.newsInnerWidget.big .main ul li p{width:270px;margin:0 14px 0 0;display:none}.newsInnerWidget.big .main ul li img{width:195px!important;height:110px!important;position:absolute;top:0;left:0}@media (max-width:767px){.newsInnerWidget.big .main ul li img{width:120px!important;height:68px!important}.newsInnerWidget.big .main ul li a{min-height:67px;padding-left:130px;position:relative}.newsInnerWidget.big .main ul li a:before{display:none}.newsInnerWidget.big .main ul li strong{margin-top:10px;margin-right:10px;font-size:18px;line-height:1.3;max-height:49px;overflow:hidden}.billBoardFrame.custom-250,.bandReklam,.billBoardFrame,.row .sub-board-frame,.advert{background:#ebebec}.row .sub-board-frame,.row .advert,.row .billBoardFrame{padding:0}.adwrap,.ad-control-left,.ad-control-full,.advert{margin-left:-16px;margin-right:-16px;background:#ebebec}.ad-control-full{width:auto!important}.imgListCover .billBoardFrame.custom-250{width:calc(100% + 20px);margin:0 -10px}.infinitegallery .galleryInfinite{margin-bottom:0;overflow-x:hidden}.row .sub-board-frame,.row .advert,.row .billBoardFrame{padding:0;background:#ebebec}.row .advert,.row .billBoardFrame{margin-left:-10px;margin-right:-10px;width:calc(100% + 20px)}.container-fluid .row .advert{margin-left:-20px;margin-right:-20px;width:calc(100% + 40px)}.column-right-sticky .advert{margin-left:-26px;margin-right:-26px}.hidden .advert,.hidden .cornerstickTopLevel,.hidden .adwrap{position:relative;z-index:1!important}}@media print{@page{margin:0}body{margin:0}*,:after,:before{max-width:100%!important;color:#000!important;text-shadow:none!important;background:none!important;box-shadow:none!important;padding-right:0!important};a,a:visited{text-decoration:none}a[href]:after{content:""}abbr[title]:after{content:" ("attr(title) ")"}blockquote,pre{border:1px solid #999;page-break-inside:avoid}thead{display:table-header-group}img,tr{page-break-inside:avoid}img{max-width:100%!important}.btn>.caret,.dropup>.btn>.caret{border-top-color:#000!important}.label{border:1px solid #000}.table{border-collapse:collapse!important}.table td,.table th{background-color:#fff!important}body>*:not(.main-header,#infContentCover),.billBoardFrame,.header-bottom,.header-top,.header-middle-content>*:not(.takvim-logo),.article-header.detail-header>*:not(.detail-spot,.detail-title),.galleryItem>*:not(.fancybox,p,h1,h2,h3,h4,h5,h6),.modal-closing-btn,.infinitegallery .galleryInfinite>*:not(.article-header,.column-left),.topDetail.detail-wrapper .imgList>*:not(.galleryItem),.ad-control-full,.bandReklam,.webLink,.legal-warning,.col-12.col-lg-4.detail-right,.advert,#cornerstick,.ad-control-left,.ad-control-right,.mobile-menu,.breadcrumb,.detail-info-wrapper,.today-headline-widget,a[href]:after,.header-top,.navbar,.ContentRelation,.Textlink{display:none!important}.main-header{position:relative!important;margin-bottom:0}.takvim-logo img{filter:drop-shadow(1px 1px 1px #000)}.infinitegallery .column-left{flex:0 0 auto;width:100%}.container{max-width:100vw!important;width:100vw!important}.galleryItem>a.fancybox{width:80vw;display:block}.galleryItem>a img{width:100%}.infinitegallery .galleryInfinite{padding-bottom:10px}.galleryItem{margin-bottom:10px;padding-bottom:10px}}.bik-bant{position:absolute;left:0;top:0;padding:6px 10px;font-size:14px;background:#ad090f;color:#fff;z-index:2;font-family:var(--system-font);font-weight:500;pointer-events:none}
Dünya günlerdir maymun çiçeği virüsü nedeniyle diken üstünde. Dünyayı 2019'da saran ve uzun süre devam edip yüzbinlerce insanın ölmesine neden olan koronavirüsün ardından yeni bir virüs tehlikesi tedirgin etti.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nden komşu ülkelere yayılan maymun çiçeği virüsü nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), harekete geçti.
Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda'da da virüsün yayılması sonucu DSÖ, maymun çiçeği virüsü nedeniyle iki yıl içinde ikinci kez küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti.
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, "Bu salgınları durdurmak ve hayat kurtarmak için koordineli bir uluslararası müdahalenin şart olduğu açıktır" dedi.
Küresel halk sağlığı acil durumu, DSÖ'nün en yüksek alarm seviyesi olarak biliniyor ve bir hastalığı kontrol altına almak için araştırma, finansman, uluslararası halk sağlığı önlemlerini ve işbirliğini hızlandırmayı amaçlıyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TÜRKİYE'DE ÇIKTI MI?
Virüsün Türkiye'ye yayılıp yayılmadığı da merak konusu. Resmi makamlar Türkiye'de bu yıl maymun çiçeği vakası görülmediğini açıklamıştı.
Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu DSÖ'nün acil durum ilanından önce gazetecilere konuşmuş ve "Şu anda alarm durumumuz söz konusu değil" demişti.
Bakan Memişoğlu açıklamasında "Maymun çiçeği ve Covid-19 ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz" ifadesine de yer vermişti.
YENİ AÇIKLAMA GELDİ
Sağlık Bakanlığı, özellikle Afrika kıtasında görülen M çiçeği (mpox) hastalığı vakasına Türkiye'de rastlanmadığını ve henüz herhangi bir kısıtlama veya ek tedbir ihtiyacının bulunmadığını bildirdi.
Bakanlığın, sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, 14 Ağustos 2024'te Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından gerçekleştirilen Acil Durum Komitesi Toplantısı'nın ardından M çiçeği (mpox) hastalığının, "uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu"nun ilan edildiği anımsatıldı.
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Özellikle Afrika kıtasında görülen M çiçeği (mpox) hastalığı vakasına Türkiye'de 2024 yılında rastlanmamıştır. Ülkemizde henüz herhangi bir kısıtlama veya ek tedbir ihtiyacı bulunmamaktadır. Bakanlığımızca gerekli çalışmalar yürütülmekte, bilim kurulumuz ve sağlık altyapımızla süreç hassasiyetle takip edilmektedir."
PEKİ MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
Maymun çiçeği virüsü, daha çok orta ve batı Afrika'da rastlanılan, insanlara genellikle enfekte bir kişi veya hayvandan ya da vücut sıvılarıyla doğrudan teması sonucu bulaşan bir hastalıktır.
"Maymun çiçeği hastalığı" olarak adlandırılsa da hastalığın kaynağı bilinmemektedir ancak daha çok görüldüğü bölge olan Afrika kemirgenleri ve insan olmayan primatların (maymunlar gibi) virüsü barındırdığı ve insanlara bulaştırabildiği bilinmektedir.
VİRÜS NE KADAR YAYGIN VE HANGİ ÜLKELERDE GÖRÜLÜYOR?
Mpox hastalığına monkeypox (maymun çiçeği) virüsü neden oluyor. Maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığı ile aynı grupta bulunuyor ama onun kadar tehlikeli değil.
Virüs başlangıçta sadece hayvanlardan insanlara bulaşıyordu ama artık insandan insana da bulaşabiliyor.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi ülkelerdeki tropikal yağmur ormanlarında bulunan ücra köylerde daha yaygın bir şekilde görülüyor.
Bu bölgelerde her yıl binlerce vaka ve yüzlerce ölüm gerçekleşiyor. Virüsten en çok 15 yaş altı çocuklar etkileniyor.
Virüsün şu anda iki farklı türü var.
"Clade 1" Orta Afrika'da endemik bir tür. "Clade 1b" ise mevcut salgında görülen yeni ve daha şiddetli olan virüs türü.
Africa CDC, 2024 yılının başından Temmuz ayının sonuna kadar 14 bin 500'den fazla mpox enfeksiyonu ve 450'den fazla mpox ölümünün gerçekleştiğini açıkladı.
Bu, 2023'ün aynı dönemine kıyasla enfeksiyonlarda %160, ölümlerde ise %19'luk bir artış anlamına geliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NASIL BULAŞIR?
Maymun çiçeği virüsü, bu virüs ile enfekte olmuş kişi ile öpüşme, cinsel birliktelik gibi ten tene temas, damlacıklar yoluyla yayılmasını sağlayan uzun süre yüz yüze yakın mesafede konuşma, virüslü kişinin dokunduğu giysi, çarşaf, havlu gibi eşyaların kullanılması yolu ile bulaşabilir.
Enfekte olmuş hayvanın derisini yüzme, ısırılma, sıvı veya hayvan atığı ile doğrudan temas, çizik atması ve hayvanın etinin yenmesi yoluyla da hayvandan insana bulaşabilme ihtimali yüksektir. Mpox virüsünün daha çok görülebileceği hayvanlar sincap, sıçan ve fare gibi küçük yabani hayvanlardır.
Maymun çiçeği virüsü şu yollarla bulaşır:
* Yüz yüze konuşma esnasında nefes alıp verme
* Ten teması (dokunma, öpüşme, cinsel ilişki)
* Uzun süreli yakın temas ile birlikte solunum damlacıklarının yayılması
* Yatak örtüleri gibi kontamine eşyalarla temas
* Anneden bebeğe bulaşma, gebelik ve doğum sırasında ve sonrası yakın temaslada çocuğa bulaşabilir.
* Hayvanların salyaları, çırmalaması, ısırması veya o hayvanın etinin yenmesi de hayvandan insana bulaşma yoludur
MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Maymun çiçeği virüsü belirtileri, döküntü, ateş, boğaz ağrısı, lenf düğümlerinde şişme, baş ağrısı ve kas ağrılarıdır. Hastalığın neden olduğu döküntüler kaşıntılı olup, genellikle yüz bölgesinde başlar, avuç içi ve ayak tabanları da dahil olmak üzere vücuda yayılır.
Maymun çiçeği virüsünün neden olduğu belirtiler şunları içerir:
* Yüzde, ağız içinde ve el, ayak, göğüs, genital bölge veya anüste sivilce veya kabarcıklara benzeyen döküntü.
* Ateş
* Lenf düğümlerinde şişme
* Halsizlik
* Kas ve sırt ağrısı
* Baş ağrısı
* Solunum yolları problemleri (öksürük, burun tıkanıklığı)
* Üşüme ve titreme
Maymun çiçeği virüsünde görülen döküntü, ağrılı olabilen düz, kırmızı şişlikler olarak ortaya çıkabilir. Daha sonra oluşan bu şişlikler irinle dolan kabarcıklara dönüşür ve daha sonra bu kabarcıklar kabuklanır ve düşer. Tüm süreç iki ila dört hafta sürebilir. Bu süreç tamamlanana, yani döküntüler kabuklanıp düşene kadar virüsü bulaştırabilir durumda olursunuz.
8- MAYMUN ÇİÇEĞİ ÖLDÜRÜCÜ MÜ?
Maymun çiçeği, genellikle 2-4 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşiyor. Ancak bağışıklığı baskılanmış kişilerde ve küçük çocuklarda ağır hastalık görülebiliyor.
9- ÇİÇEK AŞISI HASTALIKTAN KORUR MU?
Dünya Sağlık Örgütü, Afrika'daki tecrübelerden yola çıkarak çiçek aşısının maymun çiçeğinden yüzde 85'e kadar koruma sağlayacağını bildirdi. Fakat çiçek aşısı, hastalığın dünya genelinde sonlanması nedeniyle 1980'den beri uygulanmıyor. Dolayısıyla şu an çiçek aşısı yapılanlar 40-50 yaş üzeri kişilerden oluşuyor. Aradan uzun süre geçmesi ise koruyuculuğun düzeyine ilişkin endişelere sebep oluyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİNDEN NASIL KORUNULUR?
Virüs konusunda sistematik gözlemler ve yeni vakaların hızlı tanımlanması, salgının kontrol altına alınması için kritik öneme sahiptir. Salgınları sırasında, enfekte kişilerle yakın temas, maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için en önemli risk faktörüdür.
Maymun çiçeği virüsü nadir görülmesine rağmen özellikle seyahat ederken yakalanma riskini en aza indirgemek için bu tedbirleri almak gerekmektedir:
* Aşı olun (Çiçek hastalığı için geliştirilen aşılar ayrıca maymun çiçeğine karşı da koruma sağlar.)
* Virüsün belirtilerini gösteren kişilerden uzak durun, bilhassa cilt temasından kaçının.
* Hasta olduğunu bildiğiniz kişinin yatak takımlarına, havlularına veya giysilerine dokunmayın.
* Hasta olan biri ile temas ettiyseniz mutlaka ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı el dezenfektan ile temizleyin.
* Virüsü taşıyabilecek hayvanlardan kaçının.
KİMLER RİSK ALTINDA?
* Vakaların çoğu cinsel olarak aktif olan kişilerde ve erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkeklerde görülüyor.
* Birden fazla partneri olan veya yeni cinsel partneri olan kişiler de risk altında olabilir.
* Ancak sağlık çalışanları ve aile üyeleri de dahil olmak üzere, semptomları olan biriyle yakın teması olan herkes virüsü kapabilir.
* Mpox virüsü olan kişilerle yakın temastan kaçınılması ve virüsün olduğu yerlerde bulunanların ellerini sık sık yıkaması tavsiye ediliyor.
* Mpox olan kişiler, vücudundaki döküntüler kaybolana kadar kendilerini izole etmeli.
İLK KEZ İNSANLARDA 1970'DE TESPİT EDİLDİ
Maymun çiçeği, 1970 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde insanlarda ilk kez tespit edildikten sonra onlarca yıldır Afrika'nın bazı bölgelerinde endemik olarak görülüyor. Virüsün daha hafif bir varyantı, 2022 yılında, büyük ölçüde cinsel temas yoluyla 100'den fazla ülkeye yayıldı ve Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) en yüksek alarm seviyesi olan küresel halk sağlığı acil durumu ilan etmesine neden olmuştu. DSÖ, 10 ay sonra sağlık krizinin kontrol altına alındığını söyleyerek acil durumu sona erdirmişti.