İstanbul'un Fatih ilçesinde, kapısında "Dikkat siyanür var" yazılı not olan bir evde, yaşları 48 ile 60 arasında değişen 4 kardeşin hayatlarına son vermelerinin sır perdesi aralanmaya başladı.
Kardeşlerden Oya Yetişkin'in diğerlerinden daha sonra öldüğü tespit edildi ve bu nedenle önce kardeşlerine meyve suyu içinde siyanür vermesinin ardından daha sonra kendisinin içtiği iddia edildi.
Ayrıca 'Dikkat siyanür var' notunun da Oya Yetişkin tarafından yazılmış olabileceği öne sürüldü.
Fatih'te yaşanan siyanür faciası ilk değil! Daha önce de İzmir'in Bayraklı ilçesinde üniversite kimya bölümü öğrencisi gencin internetten siparişle aldığı siyanürü ailesine "şerbet" diye içirmesi sonucu bu kişinin anne ve babası ölmüş, iki kardeşi ve kendisi hastaneye kaldırılmıştı.
Üst üste yaşanan siyanür faciaları, "Siyanür nedir?", "Nerelerde kullanılır?", "Siyanür'e ulaşmak bu kadar kolay mı?" sorularını akıllara getirdi. Peki Türkiye'de üst üste ölümlere sebep olan siyanüre siyanüre ulaşmak gerçekten bu kadar kolay mı ve gerekli denetlemeler yapılıyor mu? İşte yanıtı...
SİYANÜR NEDİR? HANGİ ALANLARDA KULLANILIR?
Siyanür genel olarak bir karbon ve ona üç bağlı azot içeren kimyasal bileşiklere verilen ad olarak biliniyor. Aslında yediğimiz yiyeceklerde de vücudumuza zarar vermeyecek miktarda siyanür bulunuyor. Ancak siyanür miktarı arttığı takdirde bu kimyasal direkt olarak zehre dönüşüyor.
Kiraz, badem, kayısı, şeftali, erik, fasulye, patates, turp, lahana, şalgam, brokoli ve mısır siyanürlü bileşikleri doğal olarak üretmektedir.
SİYANÜR HANGİ ALANLARDA KULLANILIR?
Endüstride ise genellikle taşıma ve saklama güvenliği sebebiyle tuzları sodyum siyanür ve trityum siyanür demir çelik endüstrisi ve maden sanayi gibi çok çeşitli sanayi kollarında kullanılmakla beraber gaz formu hiydrosiyanik asit de 'HCN' akrilik fiber, plastik üretimi ve sentetik kauçuk uygulamalarında sıklık ile kullanılmaktadır.
SİYANÜR ZEHİRLENMESİ VE SONUÇLARI
Günümüzde en çok sigara dumanı ve yangınların dumanının solunması ile maruz kalınmaktadır. Siyanür kanda bulunan methemoglobin'e irreversible bir şekilde bağlanarak etkinlik gösterir.
Bu özelliği kanın dokulara oksijen perfüzyonunu sağlayamaması sonucu hipoksiye ve sonuçta hipoksik şok ve ölüme neden olur. Oksijen mevcuttur fakat kanda taşınamaz.
İSTEYEN HERKES SİYANÜR ALABİLİYOR MU?
Üst üste gelen ve Türkiye'yi ayağa kaldıran siyanürlü ölümler akıllara "Her isteyen siyanür alabilir mi?", "Siyanüre ulaşmak bu kadar kolay mı?" sorularını getirdi.
İnternette 'Siyanür satın al' yazıldığında binlerce sonuç çıkıyor. Bunların bir kısmı tıp ve kimya sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin kendi sitelerindeki tanıtımlardan oluşuyor.
Ancak ünlü alışveriş sitelerinin sitelerinde de "Siyanür içeren katı tuzlar ve solüsyonlar", "Siyanür içeren atıklar" gibi başlıklarla ilanlar yer alıyor. Kurumsal olmayan yerli ve Uzakdoğu merkezli sitelerde de perakende siyanür satışları yapılabiliyor.
'KURALA UYULMUYOR Kİ SATILMIŞ'
Uzmanlar, Türkiye'de siyanürün yasaklı olmadığını belirterek şunları söyledi "Yasal şirketler belgesini ibraz etmeyenlere ürün göndermez" diyor. Ancak son zamanlarda yaşanan ölümlerden anlaşılıyor ki ülkemizde herkes bu kurala uymuyor ve siyanüre ulaşım yeteri kadar denetlenmiyor.
GALTEK Kimya Genel Müdürü Mustafa Göktepe de siyanüre ulaşım hakkında yaptığı açıklamada Siyanür, adını duyanların tüylerinin diken diken etmesi gereken bir maddedir. Bir takım asitlerle birleştirildiğinde 'hidrojen siyanür gazı' oluşur. Bu gaz solunması halinde ölümlere neden olur" şeklinde konuşmuştu.
YASA NE DİYOR?
Siyanüre ulaşmak, "Kontrole Tabi Kimyasal Maddeler Hakkında Yönetmelik" ile 16.06.2004 tarih ve 25494 sayıyla Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmeliğin 7. maddesi, üretime/ithalata konu yönetmelik eki kimyasal maddelerin yurt içinde gerekli denetimlerinin yapılabilmesi adına dağıtım kanallarının her birinin ve son kullanıcısının tespit edilmesini ve suistimalinin önlenmesi amaçlıyor.
