KUDUZ TEDAVİSİNDE AŞI SÜRECİ:
Kuduz hastalığı olan bir hayvan tarafından ısırılan kişilere kuduz aşısının ilk dozu, ısırma ile aynı gün yapılır. İlk dozun verildiği günü takip eden 3. ve 7. günlerde birer doz, 14. ile 28. günler arasında bir doz daha aşı uygulanır. Bu aşılar toplam 4 dozdan oluşur. Daha önce kuduz aşısı olmuş ve tekrar enfekte olan kişilerde de ilk doz ısırmanın ardından hemen uygulanır.
3. gün ise ikinci doz yapılır. Önlem amacıyla yaptırılan kuduz aşısı takvimi ise enfekte olmuş kişilere uygulanan takvimden farklılık gösteriyor. Standart uygulamada enfekte kişilere 4 doz uygulanırken, önlem amacıyla uygulanan kuduz aşısı 3 doz olarak planlanır. İlk doz istenilen herhangi bir zamanda yapılabilir. Kişiler kuduz virüsünü taşımadığı için ilk tarihin önemi yoktur. İkinci doz, ilk dozun ardından 7. gün; üçüncü doz ise ilk dozdan 21 ya da 28 gün sonra uygulanır.
Amerika'da 2004 yılında yarasa ısırması sonucu, kuduz hastalığına yakalanan 15 yaşındaki Jeanna Giese adlı genç kız, yürüyemez ve konuşamaz hale geldi. Doktorların o dönem deney aşamasındaki ilaç kombinasyonlarını kullandığı bir çocuk hastanesine kaldırılan Jeanna Giese'in hayatını kurtarmak amacıyla bir hafta komaya sokulduğu ve komadan çıktıktan sonra da felçli olduğu kaydedildi. Genç kız gördüğü 11 haftalık tedavi sonrası tekerlikli sandalyeyle hastaneden taburcu oldu. Giese, "aşısız halde kuduz hastalığına yakalanıp hayatta kalabilen dünyadaki tek örnek" olarak gösteriliyor.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Bülent Cengiz, "Kuduz virüsü vücuda girmiş olsa bile erken önlemlerle bu öldürücü hastalığı önleyebiliyoruz. Isırık fark edildiği an yara temizliğinin yapılması, mümkün olan en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor." uyarısında bulundu.
Cengiz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bitlis'te sahipsiz köpeklerin ısırdığı ve kuduz şüphesiyle Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesine kaldırılan 2 çocuğun sağlık durumu ve bu hastalığa karşı alınabilecek önlemler hakkındaki bilgileri paylaştı.
Hastaların ekim ayı içinde hastaneye sevk edildiğini anımsatan Cengiz, "Çocuklarımızdan biri dün taburcu edildi. Kuduz hastalığına ait bir bulgu çıkmadı, temas sonrası aşıyla koruma sürecini tamamlamak üzereyiz, bir aşısı kaldı." bilgisini paylaştı.
10 yaşındaki diğer çocuğun ise ısırıldığının geç fark edildiğini ve hastaneye geldiğinde ısırılma yerinde yanma, karıncalanma, karın ağrısı, su korkusu gibi kuduz hastalığı bulgularının başladığını vurgulayan Cengiz, "Çocuğumuz 21 Ekim'den beri yoğun bakım ünitesinde takip ediliyor, solunum cihazına bağlı. Sıvı tedavisiyle destekleniyor, kan basıncındaki yükselme ve düşüşler engellenmeye çalışılıyor. Uyutularak ağrı kesici veriliyor. Beynin etkilendiğine dair önemli bulgular var, durumu çok kritik." diye konuştu.
Prof. Dr. Cengiz, dünya literatüründe şu ana kadar kuduz olup yaşayan 15-17 arasında vaka bulunduğuna ve bu kişilerin bir kısmında aşı olurken kuduz geliştiğine dikkati çekerek, "Bu nedenle kuduz, gelişen kişilerde yaşamaları için mucizelere gereksinim duyulan bir hastalık, ne yazık ki." ifadesini kullandı.
"KUDUZ VÜCUTTA SİNİRLERE ULAŞMADAN DURDURULMALI"
Kuduzun erken müdahale edildiğinde önlenebilir bir hastalık olduğunun altını çizen Cengiz, şöyle konuştu: "Kuduz hastalığı, ısırılmadan hemen sonra başlamıyor, kuluçka dediğimiz bir süre var. Virüs önce ısırılma yerindeki kas dokusunun içinden sinir uçlarına giriyor ve oradan günde 1-2 santim kadar ilerleyerek beyne, omuriliğe ulaşıyor. Beyine ulaşmasıyla birlikte tekrar vücuttaki tüm sinirlere iletiliyor ve dokuları, organları etkiliyor, felç durumu gelişebiliyor. Bu nedenle hastalık sinirler içinde yayılmadan, virüs orada çoğalmaya başlamadan sürecini durdurabilirsek hastalığı önleyebiliyoruz."
"YARA YERİNİ TEMİZLEYİP SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURUN"
Prof. Dr. Cengiz, köpekler tarafından ısırılma, nadiren kedi tarafından tırmalanma veya kuduz bir hayvanın salyasının bir insanın göz, ağız bölgesine, derisinde yara veya çizik olan bir bölgesine temas etmesi gibi risklerde, ailelerin izlemeleri gereken adımları şu sözlerle anlattı:
"Böyle bir durumda yara yerinin çok iyi temizlenmesi lazım. Özellikle basınçlı, tazyikli su ve sabunla yara bölgesinin temizlenmesi gerekiyor. Ardından evde bulunan alkol içeren antiseptikle o bölge tekrar temizlenmeli ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı.
Tüm bunlar ne kadar erken yapılırsa o kadar iyi. Hastalık vücuda girdikten genelde 1-3 ay sonra gelişiyor ama birkaç gün içinde semptom gösterenler olabildiği gibi 19 yıl sonra gelişen hastalığı da görebiliyoruz. Bu nedenle kuduz riskinin önlenmesi için ısırık fark edildiği an yara temizliğinin yapılması ve mümkün olan en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor."
"AİLELER ÇOCUKLARIN VÜCUDUNDAKİ ISIRIK VE SIYRIKLARA DİKKAT ETMELİ"
Kuduz riski bulunup sağlık kuruluşlarına başvuran kişilere, virüsün sinirlere ulaşmasını engellemek için hızla aşı uygulamasının yapıldığını anlatan Cengiz, aynı zamanda ısıran hayvanın izlenmesinin de önem taşıdığını dile getirdi.
Prof. Dr. Cengiz, kuduzun tedavisinde aşının yanı sıra doku kayıpları, deri yaralanmalarında "immunoglobulin" denilen hazır antikorların da hastaya verildiğini belirterek, "Aileler, çocuklarının vücudundaki diş izlerine, ısırıklara ve sıyrıklara karşı dikkatli olmalı. Çünkü bazen çocuklar yaşadığı durumu anlatamayabiliyor. Aile bir şüphe yaşıyorsa bile sağlık kurumuna başvurmalı." diye konuştu.
"ÜLKEMİZDE YAKLAŞIK 250 BİN RİSKLİ TEMAS OLUYOR"
Türkiye ve dünyadaki kuduz görülme sıklıklarına ilişkin de bilgileri paylaşan Cengiz, şunları kaydetti:
"Ülkemizde yılda yaklaşık 250 bin kuduz riskli temas oluyor. Sağlık Bakanlığımız bu aşıları ve serumları ücretsiz olarak uyguluyor, hastaların takipleri yapılıyor. Dünyada yılda yaklaşık 36 bin kişi kuduz nedeniyle kaybediliyor, bunlar Asya ve Afrika ülkelerinde. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, ülkemizde de yılda 1 veya 2 kuduz vakası görülüyor.-
Kuduz virüsü vücuda girmiş olsa bile erken uygulanacak önlemlerle, aşı ve serumla bu öldürücü hastalığı önleyebiliyoruz. Bu açıdan dikkatli olunması önem taşıyor."
Cengiz, kuduzla mücadelenin hayvanlara kötü davranılması anlamına gelmemesi gerektiğini de vurgulayarak, "Hayvanlara kötü davranılması, eziyet, işkence yapılmasına kesinlikle karşıyız. Biz insan sağlığı üzerinden korunma yöntemlerini anlatıyoruz, hayvanlara olumsuz eylemlerin ise karşısındayız." ifadelerini kullandı.
Bitlis'in Adilcevaz ilçesinde sokak köpeklerinin ısırması sonucu kuduz olduğu kesinleşen 1 çocuğun yoğun bakımda tedavisi sürerken çocukların yaşadığı köydeki sokak köpekleri ise köy halkının korkulu rüyası oluyor.
ÜÇÜNCÜ TESTTE VİRÜSE RASTLANDI
Adilcevaz ilçesine bağlı Göldüzü köyünde yaklaşık 10 gün önce sokak köpeklerinin saldırısına uğrayan P.E. (10) ve M.E. (12) yaralanmıştı. Ankara Hacettepe Üniversitesi Hastanesine sevk edilen 2 çocuğa yapılan tetkikler sonucu M.E.'de kuduz teşhisine rastlanmazken, kuduz belirtileri gösteren 10 yaşındaki P.E.'nin ise ilk iki testinin negatif çıktığı ancak üçüncü testte virüse rastlandığı bildirildi.
BÖLGEDE DENETLEME YAPILDI
P.E.'nin durumuna ilişkin Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Bülent Cengiz'in açıklama yapmıştı. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne bağlı veteriner hekimler, belediye personelleri ile ilçe merkezi ve köyde bulunan sokak hayvanlarına kuduz aşısı yapılırken Elazığ Veteriner Kontrol Enstitüsü ekipleri tarafından da bölgede denetleme yapıldı.
BAŞIBOŞ KÖPEKLER KORKU SAÇIYOR
Olayın ardından 600 haneli Göldüzü köyünde başıboş gezen sokak köpekleri, köy halkının korkulu rüyası olmaya devam ediyor. Sokaklara dökülen çöplerde yiyecek arayan başıboş köpekler ise okul çevrelerinde gezerek köy halkına ve çocuklara korku saçıyor.
Başıboş gezen köpeklerden korkan bazı aileler çocuklarını okula göndermezken bazı aileler ise okul servisleri ile çocuklarını okula gönderiyor. Köy halkı konu ile ilgili yetkililerden yardım isterken çocuklar ise korkudan okula gidemediklerini söyledi.
ÇOCUKLAR KORKUSUNDA OKULA GİDEMİYOR
Çocukların korkudan okula gidemediğini dile getiren Göldüzü köyü muhtarı Halis Uruçlu, köydeki okul servislerinin sayısının arttırılması gerektiğine dikkat çekti.
Uruçlu, "Bu olaydan sonra Kaymakam ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden ekipler gelerek sokak köpeklerine aşı yaptılar. Herkesin kendine mukayyet olması gerekiyor. Elazığ'dan gelene ekiplere de bu olayı anlattık. Yaralanan çocukların durumunu anlattık. Çevredeki köpekler çok fazla. Köyde bazı boş evler var. Bu evlerde de köpek dolu. Sokak köpekleri köyde tek bir tavuk bırakmadılar. Çocuklar köpeklerin korkusunda okula gelip gitmiyorlar. Köyümüz 600 haneli ve bizim köy de çok dağınık. Evler arasında 2 kilometre mesafe var. Bundan dolayı çocuklar köpeklerin korkusundan gelip gidemiyorlar. Çok geniş bir köydür. Okul için servislerinin de arttırılması gerekiyor ki herkes okula gitsin" diye konuştu.
