SANSÜRSÜZ YAZIYORDU
Cavid Bey, Paris'teyken, dostu Hüseyin Cahit Bey'e çok sayıda mektup yazıp dertleşiyor, memleket üzerine görüşlerini aktarıyordu. Çok yakındılar, sansürsüz yazıyordu; dolayısıyla mektuplarda özel şeyler ve siyaseten Cavid Bey'i sıkıntıya sokacak şeyler de vardı. Bu mektuplar, iki posta memuru tarafından kanuna ve kuşkusuz ahlaka aykırı olarak o dönem İttihat ve Terakki'nin can düşmanı olan Şerif Paşa'ya verildi.
* * *
ŞERİF PAŞA KİMDİR?
Şerif Paşa (1865-1951) denince akla öncelikle iki şey gelir: Zenginliği ve Kürt milliyetçiliği… Eşi, Mısırlı Halim Paşa'nın kızı ve Sait Halim Paşa'nın da kız kardeşi olan Emine Hanım, çok zengindi. Asıl zenginlik buradan geliyor ama sadece kendisi zengin değildir. Kardeşi Kürt Fuat Paşa'nın eşi Suat Hanım'ın kardeşi de Avlonyalı Ekrem Bey'dir. Anılarını yazdığı kitabı meşhurdur. Kitabı okuduğunuzda görürsünüz ki Osmanlı'ya bir Sadrazam (Ferid Paşa) veren Avlonyalızâdelerin bir serveti var ki yazmak, anlatmak çok gazete yazısının hacmini aşar.
İTALYA'DA ÖLDÜ
Şerif Paşa'nın babası Hariciye Nazırı ve Şura-yı Devlet Reisi Handanzâde Sait Paşa'dır. Şerif Paşa'nın yeğeninin de ismi olan Handan, Babanzâde Ailesi'nin Handan koluna mensup olmaktan geliyor. İzmir Valisi İzzet Paşa da amcasıdır. Şerif Paşa, Galatasaray Lisesi'nde okuduktan sonra Paris'teki Saint-Cyr Askeri Akademisi'ni bitirir. Önce saraya yaver, sonra da Brüksel ve Paris'te askeri ateşe olur. Ferik (korgeneral) rütbesiyle 1893'te İsveç Elçisi yapılır. Sultan Abdülhamid'in son döneminde muhalif olur ve II. Meşrutiyet ilan edilince İstanbul'a dönerek, İttihat ve Terakki'nin Pangaltı şubesine başkan oldu. Tanıkların anlatımına göre Londra Elçisi olmak istiyordu, sefir olamayınca kızdı ve Paris'e giderek İttihat ve Terakki'nin can düşmanı oldu. Ücretsiz dağıttığı üç dilde yayınlanan gazete çıkardı, parti kurdu. Avrupa'da Kürt milliyetçiliği için çalışırken, yakışıklılığından dolayı "Beau Cherif" (Bo Şerif- Güzel Şerif) denen Şerif Paşa'ya önce Süleyman Nazif, sonra da diğer Türk milliyetçileri de bu söze istinaden "Boş Herif" demişlerdir. Türk milliyetçileri diye boşuna söylemedim çünkü Süleyman Nazif'in teyze çocuklarından birisi Türk milliyetçiliğinin önemli ismi Ziya Gökalp, diğeri de Cahit Sıtkı Tarancı'dır. Mehmed Şerif Paşa ilginç birisiydi, Doğu Anadolu'nun Ermenilere değil Kürtlere verilmesini savunduğu kadar, Batı Anadolu'nun da Yunanlılara değil de Türklere verilmesini istiyordu. Bu konularda iki ayrı risale çıkardı. Zengindi ve sıkıldı; siyasetten çekildi, önce Monte Carlo'ya, sonra da İtalya'da Montecordino'ya "Villa Mon Keif", yani "Villa Keyfim" ismini verdiği evine yerleşti. 22 Aralık 1951'de İtalya'da vefat etti, Kahire'ye gömüldü.
* * *
İKİSİ DE ASILARAK İDAM EDİLDİ
Bu zorunlu tanıtımlardan sonra biz dönelim Cavid Bey'in özel mektuplarını Şerif Paşa'ya veren iki posta memuruna... Şerif Paşa, Cavid Bey'i dolayısıyla da İttihatçıları zor durumda bırakmak için bu mektupları yayınladı. Mektuplarla da kalmadı, bir de mektupların zarflarının da fotoğraflarını bastı. Bu durum mektupların posta idaresinden verildiğini gösteriyordu. Veren iki memur bulundu, ikisi de asılarak idam edildi.