TBMM Anayasa Komisyonunda, AK Parti'nin anayasa değişiklik teklifi kabul edildi. Toplam 18 maddeden oluşan teklifin görüşmeleri 9 gün sürdü. Meclis Genel Kurulu'na sevk edilecek teklif, yönetim sisteminde birçok önemli düzenlemeyi beraberinde getiriyor.
18 maddelik düzenleme hükümet sistemini sil baştan değiştiriyor. Buna göre, Cumhurbaşkanı, parti üyesi ve aynı zamanda genel başkan da olabilecek. Yeni dönemde Başbakanlık makamı tarih olacak; Türkiye, Cumhurbaşkanı Yardımcıları ile tanışacak. İşte detaylar:
- Cumhurbaşkanı parti üyesi olabilecek
- Başbakanlık makamı kalkıyor
- Cumhurbaşkanı yardımcıları olacak
- Cumhurbaşkanı 5 yıllığına seçilecek
KABİNE SİSTEMİNDE DEĞİŞİKLİK
Kabinenin oluşumunda da değişiklik var. Bakanlar, Cumhurbaşkanınca Meclis'ten ya da Meclis dışından atanacak. Bir milletvekilinin bakan olması durumunda vekilliği düşecek. Cumhurbaşkanlığı sisteminde, 550 olan vekil sayısı 600'e yükseliyor. Seçilme yaşı ise 18'e düşüyor.
- Vekil sayısı 550'den 600'e çıkacak
- Seçilme yaşı 18'e inecek
CUMHURBAŞKANI OHAL DÖNEMİNDE KARARNAME ÇIKARTABİLECEK
Yeni sistem Cumhurbaşkanını yürütmenin başı olarak tanımlıyor ve kararname yetkisi veriyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanı üst düzey kamu görevlilerini atayabilecek, bakanlık ve bakanlıkların taşra teşkilatını düzenleyebilecek.
OHAL döneminde ise temel hak ve hürriyetler ile siyasi haklar konularında da kararname çıkartabilecek.
CUMHURBAŞKANI HAKKINDA SORUŞTURMA ÖNERGESİ VERİLEBİLECEK
Cumhurbaşkanı hakkında, 301 milletvekilinin imzasıyla soruşturma önergesi verilebilecek.
360 milletvekilinin oyuyla soruşturma komisyonu kurulabilecek.
401 milletvekilinin gizli oyuyla da Yüce Divan'da yargılanma kararı alınabilecek.
CUMHURBAŞKANI VE MECLİS'E KARŞILIKLI FESİH
Yeni sistem cumhurbaşkanı ile Meclis'e karşılıklı fesih yetkisi tanındı.
Buna göre, Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar verirse kendisi de seçime girecek.
Sıkıyönetim uygulaması da Anayasa'dan kaldırıldı ve olağanüstü hal uygulaması ilan etme yetkisi, Cumhurbaşkanına verildi.
HSYK VE AYM'DE DEĞİŞİKLİK
Kabul edilen teklif ile HSYK ve Anayasa Mahkemesi'nin yapısı da değişti.
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun üye sayısı 22'den 13'e, daire sayısı da 3'ten 2'ye düşürüldü.
Askeri yargı kaldırılırken Anayasa Mahkemesi'nin askeri yargıdan gelen 2 üyesinin de üyeliği düştü, üye sayısı 15'e indi. Teklife göre Jandarma Genel Komutanı'nın Milli Güvenlik Kurulu üyeliği de sona erdi.
- HSYK'nın yapısı değişti
- Üye sayısı 13'e düştü
- Daire sayısı 2 oldu
- Üyelerin 4'ünü cumhurbaşkanı 7'sini TBMM seçecek
- Askeri mahkemeler kalktı
- AYM'nin üye sayısı 15''e indi
YENİ SİSTEM 2019'DA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
Yeni sistemin yürürlük tarihi ise 2019... Bu çerçevede cumhurbaşkanı ile milletvekili seçimleri 2019 yılının kasım ayında yapılacak. TBMM Anayasa Komisyonu, anayasa değişiklik teklifi görüşmelerine 20 Aralık'ta başlamıştı. AK Parti'li 316 milletvekilinin imzası bulunan teklifin görüşmeleri 9 gün sürdü. Teklifin tümü üzerindeki değerlendirmeler, aralıksız 5 gün yapıldı.
Meclis Başkanlığına 21 madde olarak sunulan teklif, önergelerle 18 maddeye indi. Görüşmelerin en uzun mesaisi, son gün oldu. Komisyon, teklifi kabul etmek için son gün yaklaşık 17 saat çalıştı.