AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş'ın, Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifi TBMM Başkanlığına sunuldu.
Teklif, YSK'nın teşkilat yapısını güçlendirmeyi amaçlıyor.
Teklife göre, Kurul, görevlerini yerine getirirken ve yetkilerini kullanırken bağımsız olacak.
Hiçbir organ, makam, merci veya kişi Kurula emir ve talimat veremeyecek.
Kurul, 7 asıl ve 4 yedek üyeden oluşacak. Üyelerin 6'sı Yargıtay, 5'i Danıştay Genel Kurullarınca kendi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tamsayılarının salt çoğunluğuyla seçilecek. Üyelerin görev süresi 6 yıl olacak. Süresi biten üye yeniden seçilebilecek.
Başkan ve başkanvekili, Kurul üyeleri arasından gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğuyla seçilecek. Başkan ve başkanvekili seçimi yapıldıktan sonra, Yargıtay ve Danıştaydan seçilmiş üyeler arasından ad çekme ile ikişer yedek üye belirlenecek. Başkan ve başkanvekili ad çekmeye girmeyecek.
Kurulun görev süresi biten üyeleri yerine, yenilerinin belirlenmesi için 3 yılda bir ocak ayının ikinci yarısında seçim yapılacak ve üyelerin görev süresi, seçilme tarihlerine bakılmaksızın ocak ayının son gününden itibaren hesaplanacak. Yeni üyelerin tamamının seçilmelerine kadar eski üyeler görevlerine devam edecekler.
Başkan veya başkanvekilinin Kurul üyeliğinden ayrılmadan bu görevlerini bırakmaları halinde, tüm üyelerin katılımıyla bu görevler için seçim yapılacak. Başkan veya başkanvekilliğinden ayrılan üye, bu göreve yeni seçilen üyenin yerini alacak.
Başkan veya başkanvekilinin Kurul üyeliğinden ayrılmış olması durumunda önce üye seçimi yapılacak. Seçilen yeni üyenin de katılımıyla başkan veya başkanvekili seçimi yapıldıktan sonra yeni üyenin yeri belirlenecek.
Kurul üyelerinin görev süresi dolmadan herhangi bir sebeple üyeliklerinin sona ermesi halinde, bu üyelerin yerine yeni üye seçimi yapılacak.
Yeni seçilen üye, yerine seçildiği başkan, başkanvekili veya üyenin görev süresini tamamlayacak.
Başkan ve başkanvekili görevleri süresince, üyeler ise ihtiyaç duyulması halinde Kurulca belirlenen süre zarfında kurumlarından izinli sayılacak. Ancak kurumlarındaki aylık, ödenek ve her türlü zam ve tazminatlar ile diğer özlük haklarından aynen yararlanmaya devam edecekler.
Kurul, kararlarını salt çoğunlukla verecek; oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın görüşü doğrultusunda karar verilmiş olacak.
Kurul kararları aleyhine başka hiçbir merciye ve kanun yoluna başvurulamayacak.
KURULUN GÖREVLERİ
YSK'nın görevleri şunlar olacak:
- Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğüyle ilgili bütün işlemleri yapmak ve yaptırmak, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları incelemek ve kesin olarak karara bağlamak.
- Cumhurbaşkanı seçimi tutanaklarını kabul etmek ve seçilen cumhurbaşkanı adına seçildiğine dair tutanak düzenlemek.
- TBMM üyelerinin seçim tutanaklarını kabul etmek.
- Seçmen kütüğünün oluşturulması, güncellenmesi, yönetilmesi ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemek.
- Kanunun uygulanmasına ilişkin konular ile görev, yetki ve sorumluluk alanına giren hususlarda prensip kararları almak ve diğer düzenlemeleri yapmak.
- Seçim sürecinde, seçmenlerin hak ve yükümlülükleri ile seçim iş ve işlemlerinin anlatılması amacıyla, radyo ve televizyonlarda zorunlu yayın kapsamında yayınlanmak üzere tanıtım programları hazırlamak veya hazırlatmak.
- Seçmen kütüğünün önemi ve düzenleme yöntemleri ile seçmenlerin görev ve sorumlulukları hakkında tanıtım programlarıyla vatandaşları bilgilendirmek.
- Görev alanıyla ilgili konularda yurt içinde ve yurt dışında bulunan kuruluşlarla iş birliği yapmak.
- Anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
TEŞKİLAT YAPISI VE BAŞKANIN GÖREVLERİ
Kurul, merkez ve taşra teşkilatından oluşacak.
Merkez teşkilatı; Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü, Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı ve Özel Kalem Müdürlüğünden oluşacak.
Taşra teşkilatı ise ilçe ve yurt dışı ilçe seçim kurullarına bağlı seçim müdürlüklerinden oluşacak. Kurul, gerekli görülen illerde, il seçim kuruluna bağlı seçim müdürlüğü kurabilecek.
Başkan, Kurulun genel yönetim ve temsilinden sorumlu olacak. Bu sorumluluk, Kurul çalışmalarının düzenlenmesi, yürütülmesi, değerlendirilmesi ve gerektiğinde kamuoyuna duyurulması görev ve yetkilerini kapsayacak.
Kurulun toplantı gündemini belirlemek ve Kurul toplantılarına başkanlık etmek; Kurul kararlarının yerine getirilmesini sağlamak; genel müdür, genel müdür yardımcısı ve daire başkanları ile diğer personeli atamak; Kurulun görev alanına giren konularda yapılacak düzenlemelerin hazırlanması amacıyla gerektiğinde komisyon kurulmasını Kurula teklif etmek; kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek, başkanın görevleri arasında yer alacak.
Başkan, yetkilerinden bir kısmını yazılı olarak başkanvekiline devredebilecek; başkana yokluğunda başkanvekili, onun da yokluğunda en yaşlı üye vekalet edecek.
HİZMET BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ
Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünün görevleri şunlar olacak:
- Seçmen kütüğünü oluşturmak ve güncellemek.
- Seçmen kütüğünün oluşturulması ve güncel tutulması için ihtiyaç duyulan bilgi ve belgeleri tüm kamu kurum ve kuruluşlarından temin etmek.
- Seçmenleri eksiksiz belirlemek ve mükerrer seçmen kaydını önlemek.
- Seçmenin kolay, hızlı, doğru oy vermesini sağlamak.
- Mükerrer oy kullanan seçmenleri tespit etmek.
- Seçimin çabuk sonuçlanmasını sağlayacak tedbirleri almak.
- Kurul kararlarının gereklerini yerine getirmek.
- Kurulun bilgi işlem hizmetlerini yürütmek.
- Kurulun bilişim sisteminin işletimi ve bakımını yapmak ve yaptırmak, teknolojik yenilikler doğrultusunda geliştirilmesine yönelik politika ve ilkeleri belirlemek.
- Bilgi güvenliği ve güvenilirliği konusunda gerekli önlemleri almak.
- Kurulca belirlenecek ilkeler doğrultusunda ihtiyaç duyulan yıllık programları hazırlamak ve Kurulun onayına sunmak.
- Kurulca belirlenen ilke ve yöntemler çerçevesinde belirli aralıklarla seçmen kütüğünü denetlemek.
- Seçmenlerin hak ve yükümlülükleri ile seçim iş ve işlemlerinin anlatılması amacıyla tanıtım programları hazırlamak veya hazırlatmak.
- Seçime yönelik eğitim faaliyetlerini planlamak ve yürütmek.
- Kurulca onaylanan programa uygun olarak, üç aylık raporlarla çalışmalarını Kurula sunmak.
SEÇİM HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, yurt içi ve yurt dışı seçim iş ve işlemlerine ilişkin hazırlıkları yapacak ve seçim çalışmalarını yürütecek.
Seçim araç ve gereçlerine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, kiralama ve satın alma işlerini yürütmek; taşınır ve taşınmazlara ilişkin işlemleri yürütmek, genel evrak ve arşiv faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek, sivil savunma ve seferberlik hizmetlerini planlamak ve yürütmek de Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri arasında yer alacak.
YENİ PERSONEL ALINACAK
Yurt dışında yaşayan vatandaşların bulundukları ülkelerde oy kullanmasına imkan tanınmasının ardından YSK'nın iş yükünün oldukça arttığı ifade edilen teklifin genel gerekçesinde, 16 Nisan 2017'de yapılan halk oylamasıyla kabul edilen Anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinin 5 yılda bir aynı günde yapılmasının hüküm altına alınması, milletvekili sayısının 600'e çıkartılması ve yüz bin seçmenin cumhurbaşkanlığına aday göstermesine imkan tanınmasının da YSK ile il ve ilçe seçim kurullarının iş yükünü artıracağı ifade edildi.
YSK'nın günden güne artan seçim iş ve işlemlerini halen mevcut iki birimiyle yürüttüğü ve söz konusu hizmetlerin mevcut yapılanmayla etkili ve verimli sürdürülebilmesinin neredeyse imkansız hale geldiği vurgulanan gerekçede, "YSK'nın görevlerini etkin, verimli ve çağa uygun bir şekilde yerine getirebilmesi için Kurulun teşkilat yapısının iyileştirilmesine, yeni hizmet birimlerinin oluşturulmasına ve nitelikli idari ve teknik personele ihtiyaç bulunmaktadır. Bu ihtiyaçların giderilebilmesi için Kurulun teşkilat yapısını güçlendirecek müstakil teşkilat kanununun yürürlüğe konulması zorunlu hale gelmiştir." ifadesine yer verildi.
Teklife göre, Devlet Memurları Kanunu'na tabi olmak kaydıyla YSK merkez teşkilatında seçim uzmanı ve seçim uzman yardımcısı, seçim müdürü ve seçim müdür yardımcıları istihdam edilecek.
Kurul personeli arasından yapılacak veya yaptırılacak yazılı ve sözlü sınavla atanacak seçim müdürü ve seçim müdür yardımcılarının hukuk fakültesi veya siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az 4 yıllık yükseköğrenim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olma şartı aranacak.
YSK'da görev yapan 657 sayılı Kanu'na tabi personel YSK başkanının teklifi üzerine merkezi yönetim bütçe kanunundaki atama izni sınırına tabi olmaksızın mükteseplerine uygun olarak Adalet Bakanlığınca, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı kadrolarına atanabilecek.
Seçim müdürü ve seçim müdür yardımcıları, nüfusa kayıtlı oldukları ilçelerde görev yapamayacak, geçici görevde geçen süreler de dahil aynı yerde 6 yıldan fazla çalışamayacak, ancak bu süreyi dolduranlar, ihtiyaç duyulması halinde YSK başkanının kararıyla en fazla bir yıl daha aynı yerde çalışabilecek.
İlçe seçim kurulu başkanı, ihtiyaç halinde seçim müdürlüğünde görevi personeli, o yerdeki adalet hizmetlerinde kadrolarına uygun görevlerde geçici çalıştırılmasına müsaade edebilecek. Seçim kurulu başkanları kendilerine bağlı seçim müdürü ve diğer personelin disiplin amiri konumunda olacak.
YSK başkanı ile il ve ilçe seçim kurulu başkanları, kurulun belirleyeceği ilkeler çerçevesinde; hakimler, cumhuriyet savcıları, vali ve kaymakamlar, asker kişiler, kolluk amir ve memurları hariç kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüsleri ve iktisadi devlet teşekküllerindeki bütün memur, işçi ve hizmetlileri seçim iş ve işlemlerinde görevlendirebilecek, bunlar dışında da gerekli gördüğü kimseleri çalıştırabilecek.
Seçim müdürlükleri, seçim kurulu başkanlarınca yılda en az bir defa, ocak ayı içinde denetlenecek. Seçim müdürlükleri, seçim kurulu başkanları tarafından ve Adalet Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenen usul ve esaslara göre adalet müfettişleri vasıtasıyla denetlenecek.
Kurul merkez ve taşra teşkilatının giderleri ile her türlü seçim gideri, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 181'inci maddesi uyarınca genel bütçeden karşılanacak.
Teklifle 225'i YSK'nın merkez teşkilatı, 490'ı da taşra teşkilatı olmak üzere toplam 715 personel alımı yapılacak.
Buna göre; merkez teşkilatına bir seçim hizmetleri genel müdürü, 2 genel müdür yardımcısı, 14 daire başkanı, 15 seçim uzmanı, 15 seçim uzman yardımcısı, 16 şube müdürü, 3 mali hizmetler uzmanı, 9 bilgi işlem müdürü, 9 şef, 13 çözümleyici, 10 programcı, 2 bilgisayar işletmeni, 49 veri hazırlama ve kontrol işletmeni, 3 arşiv memuru, 3 santral memuru, 10 sekreter, 10 şoför, 2 mühendis, 6 istatistikçi, 5 teknisyen, 25 hizmetli, 2 dağıtıcı ve 6 bekçi alımı yapılacak.
YSK'nın taşra teşkilatına da 200 seçim müdür yardımcısı ve zabıt katibi ile 90 teknisyen kadrosu açılacak.
Teklifle 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un bazı maddelerini değiştirilmesi istendi.
Söz konusu kanunun 22'nci maddesinde yapılması teklif edilen değişikliğe göre; ilçe seçim kurulu başkanı, ilçede görev yapan ve sandık kurulu başkanlığına mani hali bulunmayan kamu görevlilerinin listesini yapacak ve bu listeden sandık kurulu başkanlarını belirleyecek. Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, yerine kamu görevlisi olan üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye sandık kuruluna başkanlık edebilecek.
298 sayılı Kanun'un sandık müşahitlerinin belirlenmesine ilişkin 25'inci maddesinde yapılan değişiklikle de seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, sandık başı işlemlerini takip etmek üzere, her sandıkta birer müşahit bulundurabilecekler. Siyasi partiler ve bağımsız adaylar, ilçede bulunan sandık sayısının iki katına kadar müşahit adına düzenlenmiş fotoğraflı müşahit kartını ilçe seçim kurulu başkanlığına teslim edecek ve müşahit kartları ilçe seçim kurulu başkanlığınca kontrol edilerek mühürlenecek ve oy verme gününden önce ilgili siyasi parti temsilcisi veya bağımsız adaya teslim edilecek. Müşahit kartı yanında bulunmayan veya istenildiğinde ibraz etmeyen kişiler sandık başı işlemlerini takip edemeyecek.
Teklifin geçici maddesine göre de mevcut YSK başkan, başkanvekili ve üyeleri kalan görev sürelerini tamamlayacak. 2016 yılındaki yenileme seçimiyle seçilen üyelerin yerine 2022 Ocak ayında yenileme seçimi yapılacak.
YSK'nın teşkilat yapısı bu teklifin esaslarına göre düzenleninceye kadar mevcut kadroların kullanımına devam edilecek.
Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek ve hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütecek.